جوش صورت چیست؟ علت و انواع آن، و روشهای جلوگیری و درمان

جوش صورت (Acne) یک بیماری شایع پوستی است، که در آن منافذ پوست شما مسدود می‌شود. انسداد منافذ باعث ایجاد جوش‌های سرسیاه، سرسفید و دیگر انواع جوش می‌شود. جوش‌ها برآمدگی‌هایی پر از چرک و گاهی دردناک روی پوست شما هستند. در این مقاله از ایرانیجو به بررسی جوش صورت و علت بروز آن، همچنین انواع آن و روش‌های می پردازیم.

جوش صورت چیست؟

جوش صورت که به آن اکنه نیز گفته می‌شود، نوعی بیماری پوستی است که باعث ایجاد لکه‌های سیاه، سفید یا قرمز روی صورت می‌شود.

آکنه یا جوش معمولا صورت را درگیر می‌کند. با این وجود ممکن است ناحیه پشت، گردن و سینه نیز دچار آن شود.

اکثر افراد مبتلا به آکنه بین 12 تا 25 سال سن دارند، که از میان آنها پسران بیشتر از دختران مبتلا می‌شوند.

جوش صورت بیشتر در نوجوانان شایع است، اما گاهی می‌تواند افراد میانسال و نوزادان را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

این بیماری اغلب باعث نگرانی و ناراحتی افراد می‌شود، که معمولاً با درمان مناسب می‌توان آن را برطرف کرد. درمان جوش صورت ممکن است حدود یک ماه و یا بیشتر از آن طول بکشد.

علت جوش صورت

غدد سباسه غدد کوچکی هستند، که در نزدیکی سطح پوست شما یافت می‌شوند. این غدد به فولیکول‌های مو در پوست شما متصل هستند.

غدد چربی با تولید ماده روغنی به نام سبوم، از خشک شدن پوست و موهای شما جلوگیری می‌کنند.

تولید بیش از حد غدد سباسه می‌تواند در فولیکول یک پلاگ ایجاد کند، که باعث ایجاد جوش‌های سرسیاه و سرسفید می‌شود.

یکی از دلایل تولید روغن بیشتر توسط غدد سبابه، افزایش هورمون‌ها در دوران بلوغ است. همچنین با ورود باکتری‌ها به منافذ پوست و مسدود شدن آن جوش صورت ایجاد می‌شود.

به ندرت، آکنه در زنان می‌تواند به دلیل برخی شرایط پزشکی ایجاد یا بدتر شود.

به عنوان مثال، سندرم تخمدان پلی کیستیک و شرایطی که باعث تولید هورمون مردانه اضافی در تخمدان یا غده فوق کلیوی می‌شود.

این شرایط علاوه بر جوش صورت علائم دیگری مانند: نازک شدن موهای سر؛ رشد موهای زائد (هیرسوتیسم) موهای صورت یا بدن و سایر مشکلات را ایجاد می‌کند.

سایر دلایل ایجاد جوش

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی در محل کار، به ویژه چیزهایی به نام هیدروکربن‌های هالوژنه، نیز می‌تواند باعث جوش صورت شود.

وضعیتی به نام روزاسه نیز منجر به کیست‌های کوچک و لکه‌های توده‌ای می‌شود، که شبیه به جوش صورت هستند.

روزاسه بیشتر صورت شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

با این حال، روزاسه معمولاً در میانسالی شروع می‌شود و احتمالاً علائم دیگری مانند برافروختگی یا قرمزی صورت را نیز خواهد داشت.

گاهی اوقات آکنه می‌تواند یکی از عوارض جانبی درمان با داروهایی از جمله پیشگیری از بارداری خوراکی، کورتیکواستروئیدها، داروهای ضد صرع و لیتیوم باشد. وراثت نیز نیز یکی دیگر از عوامل ایجاد کننده جوش صورت است.

انواع جوش صورت

شش نوع اصلی از جوش وجود دارد، که شامل موارد زیر است:

1. جوش‌های سرسیاه: نوعی از جوش که کوچک و سیاه یا زرد هستند.
2. جوش‌های سر سفید:  از نظر ظاهری شبیه به جوش‌های سرسیاه است، اما سفت‌تر هستند و هنگام فشرده شدن خالی نمی‌شوند.
3. پاپول‌ها : کوچک و قرمز هستند و ممکن است حساس یا دردناک شوند.
4. پوسچول‌ها : شبیه پاپول‌ها هستند، اما با نوک سفیدی که در اثر چرک ایجاد می‌شود.
5. ندول‌ها: توده‌های زیر پوستی بسیار سخت و دردناکی هستند.
6. کیست‌ها: توده‌های بزرگ پر از چرک و شبیه به کورک هستند. این شدیدترین نوع آکنه است و خطر ایجاد اسکار دائمی در آن بیشتر است.

چگونه از پوست خود در مقابل جوش صورت مراقبت کنیم؟

• دو بار در روز از یک محصول پاک کننده پوست غیر قلیایی استفاده کنید.
• از تمیز کردن بیش از حد پوست خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث خشکی و تحریک پوست شود.
• از مصرف محصولات آرایشی بر پایه چربی اجتناب کنید، این کار ممکن است سبب مسدود شدن منافذ پوست شود.
•  از کندن، نیشگون گرفتن یا خاراندن جوش‌ها خودداری کنید، زیرا این کار می‌تواند خطر ایجاد جای زخم را افزایش دهد.
• از مصرف شکر ، غذاها و نوشیدنی‌های شیرین خودداری کنید و رژیم غذایی سالم را حفظ کنید.
• اگر آرایش می‌کنید، در پایان روز آرایش را پاک کنید.
• اجازه دهید پوستتان در هوا خشک شود، زیرا حوله‌ها گاهی اوقات می‌توانند حاوی میکروب باشند.
• شما نمی‌توانید جوش‌های سر سیاه را پاک کنید. نوک سیاه در واقع رنگدانه پوست (ملانین) است و با تمیز کردن یا شستشو نمی‌توان آن را پاک کرد.

جلوگیری از جوش صورت

برای جلوگیری از جوش صورت سعی کنید که نکات مراقبتی زیر را مد نظر داشته باشید.

1. هر روز آرایش نکنید
2. از دست زدن به صورت خود تا حد زیادی خودداری کنید
3. پوست خود را خنک نگه دارید
4. لباس‌های گشاد بپوشید
5. استفاده از رژیم غذایی متعادل

در ادامه در خصوص هر یک از این روشهای جلوگیری از جوش صورت توضیح داده ایم.

هر روز آرایش نکنید

آرایش زیاد یا کرم پودر می‌تواند آکنه را بدتر کند.

بسیاری از دختران و زنان جوان سعی می‌کنند، جوش‌های خود را با آرایش بپوشانند که کاملا قابل درک است.

با این حال، این کار می تواند سبب تحریک بیشتر پوست شود.

سعی کنید چند روز بدون آرایش باشید، تا پوستتان نفس بکشد. اگر نیاز به آرایش دارید، از لوازم آرایشی با PH نزدیک به پوست استفاده کنید.

از دست زدن به صورت خود تا حد زیادی خودداری کنید

دست زدن به پوست می‌تواند میکروب‌ها را از انگشتان به صورت پخش کند.

سعی کنید به هیچ وجه به صورت خود دست نزنید. فشار دادن جوش‌ها ممکن است باعث التهاب و زخم بیشتر شود.

پوست خود را خنک نگه دارید

تعریق شدید با شرایط مرطوب ممکن است جوش صورت را بدتر کند.

عرق زیاد به مسدود شدن منافذ پوست کمک می‌کند.

سعی کنید در معرض گرمای شدید قرار نگیرید، اما گاهی اوقات این امر اجتناب ناپذیر است.

در صورت گرم شدن پوستتان، با پاشیدن آب آن را خنک نگه دارید.

لباس‌های گشاد بپوشید

اگر در نقاطی از بدن بجز صورت جوش دارید، از پوشیدن لباس تنگ اجتناب کنید. جوش صورت ممکن است از تعریق و اصطکاک لباس‌های تنگ باشد.

استفاده از رژیم غذایی متعادل

رژیم‌های غذایی خاص برای درمان آکنه وجود ندارد.

با این حال، پیروی از یک رژیم غذایی متعادل سالم و عدم استفاده از مواد غذایی ناسالم و کربوهیدرات‌های تصفیه شده شرایط را بهتر می‌کند.

روش‌های درمان جوش صورت

روش‌های درمان می‌توانند در از بین بردن باکتری‌ها و  چربی‌های اضافه پوست موثر باشند.

این درمان‌ها شامل تغییر سبک زندگی، داروهای موضعی، داروهای خوراکی و دیگر روش‌های پزشکی است.

1. ایجاد تغییر در سبک زندگی
2. داروهای موضعی
3. محلول‌های شستشو
4. استفاده از داروهای خوراکی

ایجاد تغییر در سبک زندگی

بسیاری از افراد مبتلا به جوش می‌توانند این وضعیت را با تغییر سبک زندگی مدیریت کنند.

چربی یکی از عوامل اصلی آکنه است، بنابراین تمیز نگه داشتن صورت و دور نگه داشتن موهایتان از آن بسیار مهم است.

 چربی مو و صورت، روی ملافه شما تجمع می‌یابد. تعویض روبالشی روزانه یا هفتگی می‌تواند به جلوگیری از این تجمع کمک کند.

صورت خود را دو تا سه بار در روز با آب ولرم و یک پاک کننده ملایم که ساینده نیست بشویید. هنگام شستن به پوست خود فشار نیاورید، این می‌تواند وضعیت شما را تشدید کند.

همچنین سعی کنید از محصولات مراقبت از پوست که تحریک کننده است، مانند لوسیون‌های معطر یا لوازم آرایش بر پایه روغن استفاده نکنید.

مرطوب‌کننده‌ها و ضدآفتاب‌هایی را انتخاب کنید که برچسب «غیر کومدوژنیک» دارند. این بدان معنی است که این محصول منافذ شما را مسدود نمی‌کند.

داروهای موضعی

داروهای موضعی شامل لوسیون‌ها، ژل‌ها و کرم‌هایی هستند که روی پوست خود می‌زنید.

معمولاً لازم است هر صبح و شب بعد از شستن صورت، یک لایه نازک روی پوست خود بمالید.

برخی از آن‌ها بدون نسخه در دسترس هستند و برخی دیگر نیاز به نسخه دارند.

داروهای موضعی آکنه دارای ماده فعال اسید سالیسیلیک یا بنزوئیل پراکسید هستند. این ماده التهاب را از بین می‌برد و از ایجاد جوش‌های جدید جلوگیری می‌کند.

زمانی که محصولات OTC به اندازه کافی اثر گذار نباشند، ژل‌ها و کرم‌های حاوی ترتینوئین می‌توانند کمک کننده باشند.

زمانی که آکنه بسیار شدید باشد و بنزوئیل پراکسید به درمان جواب ندهد، از نسخه قویتر آن یعنی کلیندامایسین استفاده می‌شود.

نحوه استفاده از داروهای موضعی

• ابتدا پوست خود را با آب و صابون پیشنهادی پزشک بشویید.
• بعد از آن صورت خود را به آرامی با یک حوله تمیز خشک کنید.
• یک لایه نازک از دارو را روی جوش‌های صورت به آرامی بمالید.
• دارو را دور از چشم‌ها و گوشه‎‌های دهان خود نگه دارید.
• برخی از داروها در طول روز بهتر عمل می‌کنند، در حالی که برخی دیگر باید در شب استفاده شود. دارو را طبق زمان توصیه شده پزشک مصرف کنید.
• اگر داروهای موضعی باعث خشکی یا سوزش شدید می‌شوند، می‌توانید از لوسیون‌های بدون نسخه که فاقد چربی استفاده کنید.

محلول‌های شستشو

یکی دیگر از روش‌های درمانی برای جوش صورت استفاده از محلول‌های شستشو است.  بنزوئیل پراکسید و اسید سالیسیلیک موادی هستند که معمولاً در شوینده‌های صورت یافت می‌شوند.

این محلول‌ها را حتی بدون نسخه پزشک نیز  می‌توانید در داروخانه‌ها پیدا کنید.

استفاده از داروهای خوراکی

یکی دیگر از درمان‌های رایج برای جوش صورت، استفاده از داروهای خوراکی است.

این داروها زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد، که جوش‌های صورت به داروهای موضعی پاسخ نمی‌دهند.

با این حال گاهی مصرف قرص به تنهایی در درمان جوش صورت موثر نیست و باید همزمان با آن‌ها از کرم و ژل‌های آنتی آکنه نیز استفاده کنید.

این داروها ممکن است سبب بروز عوارضی مانند تهوع، استفراغ، اسهال، معده درد و سردرد شود. در صورت بروز هر یک از این موارد با پزشک خود تماس بگیرید.

معمولا برای درمان جوش‌های صورت از سه نوع داروی خوراکی استفاده می‌شود که شامل موارد زیر است:

آنتی بیوتیک‌ها

پزشک ممکن است یک قرص آنتی بیوتیک روزانه مانند تتراسایکلین تجویز کند.

این می‌تواند به مبارزه با باکتری‌ها و درمان عفونت از درون به بیرون کمک کند.

مصرف همزمان آنتی‌بیوتیک‌ها به همراه داروهای موضعی می‌تواند اثر بیشتری در درمان جوش صورت داشته باشد.

قرص‌های آنتی بیوتیک یکی از رایج‌ترین داروهایی است که برای جوش صورت تجویز می‌شود. این داروها با هدف درمان باکتری‌ها و التهاب آکنه استفاده می‌شوند.

اگر از داروهای دیگری مانند قرص‌های ضد بارداری، آنتی هیستامین‌ها، داروهای آسم و ویتامین‌ها استفاده می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید.

قرص‌های ضد بارداری

تنظیم سطح هورمون می‌تواند به بهبود آکنه برای برخی از زنان کمک کند. با این حال، در دوران بارداری نباید از قرص‌های ضد بارداری استفاده کنید. اگر باردار هستید، از پزشک خود بپرسید که برای از بین بردن جوش صورت، چه کاری می‌توانید انجام دهید.

ایزوترتینوئین

هدف اصلی این دارو کاهش اندازه غده چربی است.

ایزوترتینوئین دارویی از  خانواده رتینوئیدها است که گردش سلولی پوست را تنظیم می‌کند.

با این کار سلول‌ها نمی‌توانند مانع انتشار میکروب‌ها و چربی‌های اضافی شوند.

ایزوترتینوئین بیشتر برای افراد مبتلا به آکنه کیستیک شدید استفاده می‌شود.

پزشک شما ممکن است زمانی آن را تجویز کند، که سایر داروهای آکنه موثر واقع نشده باشند. با این حال، عوارض جانبی ممکن است شدید باشد، بنابراین برای همه مناسب نیست.

درمان جوش صورت در دوران بارداری

تقریباً همه افراد در یک برهه از زندگی جوش صورت را تجربه می‌کنند، البته این بیماری بیشتر در بین جوانان رایج است. با این حال، بزرگسالان نیز ممکن است گاهی اوقات (به خصوص در دوران بارداری)  دچار جوش شوند.

گزینه‌های درمانی در زنان باردار مبتلا به آکنه، ممکن است با دیگران متفاوت باشد.

اکثر داروهای مورد استفاده برای درمان آکنه در نوجوانان و بزرگسالان، برای استفاده در دوران بارداری ایمن نیستند.

رتینوئیدهای موضعی اگر زیاد از حد استفاده شوند، ممکن است برای جنین مضر باشد. بنابراین قبل از استفاده از ترتینوئین با پزشک خود مشورت کنید.

داروی ایزوترتینوئین ممکن است سبب عوارضی مانند نقص مادرزادی شود.

از طرفی  تتراسایکلین نیز می‌تواند سبب آسیب دیدن دندان‌های کودک شما شود. بنابراین در صورتی که باردار هستید، قبل از استفاده از این داروها با پزشک خود مشورت کنید.

محصولات آکنه‌ای که برای استفاده در دوران بارداری بی خطر هستند، محصولاتی هستند که از بنزوئیل پراکسید استفاده می‌کنند.

عوارض جانبی درمان جوش صورت

عوارض جانبی درمان بسته به روش انتخابی و قدرت دارو متفاوت است. برای داروهای موضعی آکنه، شایع ترین عوارض جانبی خشکی و تحریک پوست است.

 خوشبختانه این علائم موقتی هستند. آنها اغلب با عادت کردن بدن شما به دارو بهبود می‌یابند.

اگر پوست شما به شدت خارش، سوزش یا پوسته پوسته شدن دارد، به پزشک خود اطلاع دهید.

 اثرات جانبی برای داروهای خوراکی، می‌تواند جدی‌تر باشد.

آنتی بیوتیک‌ها ممکن است باعث ناراحتی معده با سرگیجه و سبکی سر شوند. برخی از آنتی بیوتیک‌ها ممکن است اثرات داروهای ضد بارداری را کاهش دهند.

در صورتی که از قرص‌های ضد بارداری برای درمان جوش صورت استفاده می کنید، توجه داشته باشید که ممکن است سبب عوارضی مانند لخته شدن خون و فشار خون بالا شوند.

ایزوترتینوئین خوراکی می‌تواند عوارض جانبی شدیدی ایجاد کند، به خصوص اگر در حین مصرف آن باردار شوید.

نقایص شدید مادرزادی در نوزادانی که مادران آنها ایزوترتینوئین در دوران بارداری مصرف کرده اند گزارش شده است.

این دارو همچنین می‌تواند خطر افسردگی را افزایش دهد و بر سطح کلسترول و عملکرد کبد شما نیز تأثیر بگذارد.

خلاصه کلام

جوش صورت ناشی از مسدود شدن منافذ پوست است. چربی، کثیفی و سلول‌های مرده روی سطح پوست، منافذ آن را مسدود کرده و جوش‌ها یا عفونت‌های کوچک و موضعی ایجاد می‌کند. در این مقاله به توضیح برخی از روش‌های درمانی برای جوش صورت پرداختیم. اما گاهی بعد از درمان ممکن است جوش‌ها سبب ایجاد اسکار شوند. پزشکان برای بهبود جای جوش از برخی درمان‌ها مانند لیزر درمانی، لایه برداری شیمیایی و میکرودرم ابریژن استفاده می‌کنند.