گرگان کجاست؟ بررسی نقشه، مساحت، آب و هوا و جمعیت 

یکی از شهر‌های زیبا و سرسبز مرکز استان گلستان که در قسمت شرقی شمال ایران واقع شده است، شهر گرگان است. جاذبه‌های متعدد و محبوبی در شهر گرگان قرار دارد که گردشگران بسیاری به خود جذب کرده است. در ادامه با ایرانیجو همراه باشید تا به بررسی نقشه، آب و هوا و جمعیت این شهر زیبا بپردازیم.

گرگان کجاست؟

شهر گرگان دارای طول جغرافیایی 26.54 شرقی و عرض جغرافیایی 36.50 شمالی است. این شهر در جنوب شرقی دریای کاسپین و شمال رشته‌کوه‌های البرز قرار گرفته است. ارتفاع شهر گرگان از سطح دریا 176 متر مربع می‎باشد.

شهر گرگان با شهرهای زیر همسایه است:

• از غرب با شهر کردکوی
• از شرق با شهرستان آق‌قلا
• از جنوب با شهرهای سمنان و شاهرود

گرگان در کدام استان است؟

شهر گرگان مرکز شهرستان گرگان و استان گلستان است. شهر استرآباد یا همان گرگان امروزی به صورت کاملا رسمی، در نیمه دوم سال 1376 پس 60 سال در لیست شهرستان‌هاس استان گلستان قرار گرفت.

لوکیشن گرگان روی گوگل 

در تصویر زیر لوکیشن شهر گرگان قابل مشاهده است که با کلیک روی آن میتوانید آن را واضح تر و با جزئیات بیشتر آن را مشاهده کنید.

نقشه شهر گرگان

گرگان یکی از شهرهای استان گلستان است که دارای مناطق زیادی است که شما با توجه به نقشه می‌توانید اسامی و مکان‌های آن‌ها را مشاهده کنید. 

جمعیت گرگان چقدر است؟

جمعیت شهر گرگان بر اساس آخرین آمار در سال 1395، 480,541 نفر بوده که 241,700 نفر از این جمعیت مرد و 238,800 زن می‎باشند. این شهر 24 امین شهر پرجمعیت کشور ایران است.

رشد جمعیت این شهر در سال‌های 75 تا 85، 2و2% در سال‌های 85 تا 90، 2.8% بوده‌است، به همین دلیل می‌توان گفت شهر گرگان در لیست شهرهای با نرخ رشد جمعیت زیاد در ایران قرار می‌گیرد. از دلایل افزایش جمعیت این شهر می‌توان به مهاجرت‌های برون استانی و دورن استانی به گرگان اشاره کرد. تراکم جمعیت 1 کیلومتر مربع شهرستان گرگان 297 نفر است.

تاریخچه گرگان

شهر گرگان پیشینه تاریخی بسیار طولانی دارد. به گفته‌های محققان، برخی از مهاجران اقوام آریایی پس از ورود به این کشور در منطقه (هیرکانی گرگان امروزی) ساکن شدند. بر اساس اکثر شواهد تاریخی ایران، می‌توان گفت در این منطقه حدود 6000 سال سابقه سکوت وجود دارد.

نام قدیمی و اولیه شهر گرگان تا سال 1316 خورشیدی، (استرآباد) بوده است. این شهر سالیان طولانی در دوران حکومت صفویه، یکی از مراکز شکوفایی فرهنگی آن حکومت محسوب می‌شد. در آن دوره به این منطقه (دارالمومنین) گفته می‎‌شد. سپس به دستور رضا شاه پهلوی، در دی ماه سال 1311 شمسی این منطقه سرسبز گرگان نامیده شد. گرگان ریشه عربی کلمه جرجان بوده و به دلیل آبادی و سرسبزی این دشت بر روی آن قرار گرفته است.

مردم این شهر به زبان فارسی سخن می‌گویند و لهجه‌ای ترکیب شده از لهجه‌های سیستانی، ترکمنی، مازندرانی و گرگانی اصیل دارند.

زمانی که این شهر به استرآباد معروف بود، بافت آن دارای 5 دروازه بود که هر یک از آن‌ها مخالف جهت دیگری باز می‌شدند. در برخی از روایت گفته شده که آقا محمدخان قاجار در ای منطقه به دنیا آمده است، به همین دلیل به این شهر تاریخی نگاه ویژه‌ای داشت. با دستور و نظارت مستقیم آقا محمد خان، دیواری باروی این شهر که توسط نادرشاه افشار تخریب شده بود مجددا تعمیر و بازسازی شد. لازم به ذکر است که بافت تاریخی این شهر در سال 1310 شمسی به عنوان آثار ملی کشور ایران در فهرست میراث ملی ایران ثبت شده است.

آب و هوای گرگان

آب و هوای این ناحیه معتدل خزری یا مدیترانه ای است كه بطور معمول از غرب مازندران بارش کمتری دارد . هر چند تابستانهای آن نسبتاً گرم و شرجی است

این شهر در کل آب و هوای مدیترانه‌ای و معتدل خزری دارد. بارش باران در این منطقه معمولا از غرب مازندران کمتر است. لازم به ذکر است که تابستان‌های این شهر نسبتا شرجی و گرم است.

فرودگاه گرگان

در حال حاضر فرودگاه گرگان ب صورت روزانه و هفتگی در مسیرهای مشهد، تهران و زاهدان پرواز دارد. علاوه بر آن، در طول سال به‌ شکل مستمر نیز پروازهای عمره و حج تمتع دارد.

مقصدهای پروازی فرودگاه گرگان

مقصدهای پرواز فرودگاه این شهر عبارتند از:

• فرودگاه بین‌المللی شهید هاشمی‌نژاد مشهد، فرودگاه بین‌ المللی زاهدان فرودگاه بین‌المللی مهرآباد (هواپیمایی آسمان)
• فرودگاه بین‌ المللی زاهدان، فرودگاه بین‌ المللی مهرآباد (ایران‌ایر)
• فرودگاه آقتائو (بک ایر)
• فرودگاه زاهدان (هواپیمایی قشم)

دانشگاه‌های گرگان

متاسفانه مراکز آموزش عالی آزاد و دانشگاه‌های گرگان در لیست بهترین‌ مراکز آموزشی کشور قرار نمی‌گیرید، ولی با این وجود در چند سال اخیر در راستای تولید و پیشرفت علم در مرکز های آموزشی این شهر تلاش‌های فراوان شده است. دانشگاه‌های گرگان عبارتند از:

• دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
• دانشکده پسران فنی شهید چمران
• دانشگاه علوم و تحقیقات گلستان
• دانشگاه علوم پزشکی گلستان
• دانشکده دختران مائده گرگان
• دانشگاه آزاد اسلامی گرگان

مراکز درمانی و بیمارستان‌های گرگان

در سال‌های اخیر موضوع مراکز درمانی و بیمارستان‌های شهر گرگان جزو مباحث پر چالش بوده و لزوم توجه به این موضوع به شدن حس می‌شود. با این وجود به منظور توسعه، افزایش تعداد و بهبود این مراکز درمانی بودجه‌های قابل‌تاملی در نظر گرفته شده است. برخی از بیمارستان‌ها و مراکز درمانی این شهر عبارتند از:

جاهای دیدنی‌ گرگان

اقلیم این منطقه متنوع و گوناگون بوده و شامل کوه، دشت و جلگه، چمنزار و جنگل، شوره‌زار و بیابان، رودخانه، خلیج و دریا، زمی کشاورزی و تالاب می‌شود، به همین دلیل جاهای دیدنی متعدد و پر بازدیدی دارد که سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند. برخی از این مکان‌های دیدنی عبارتند از:

• آبشار رنگو
• دیوار دفاعی گرگان
• پارک جنگلی نهارخوران
• جنگل النگدره
• طبیعت سردانسر
• جنگل توسکستان
• دریاچه توشن
• آبشار شصت کلاته
• آبشار نومل
• آبشارهای دره تل انبار
• کوه تاورنراب
• کوه تل انبار
• گرگان رود
• منطقه شکار ممنوع چلچلی
• منطقه حفاظت شده جهان‌ نما
• جنگل شصت کلا

آبشار رنگو

آبشار رنگو دارای دریاچه‌ای نیم دایره‌ای بوده و از 1 محل ریزش اصلی وچندین محل ریزش فرعی تشکیل شده است. ارتفاع این آبشار حدود 7 متر مربع بوده و در 6 کیلومتری جنوب غربی شهرستان گرگان قرار گرفته است.

دیوار دفاعی گرگان

طولانی‌ترین اثر معماری این کشور، دیوار دفاعی گرگان بوده که 3امین دیوار طولانی در کل جهان، بعد از دیوار چین (۶۰۰۰ کیلومتر) و دیوار سمیز آلمان (۵۴۸ کیلومتر) به شمار می‌رود. این دیوار 170 سال پیش در دوره حکومت ساسانی ساخته شده و طول آن 200 کیلومتر مربع است. ساخت دیوار دفاعی گرگان حدود 90 سال طول کشید.

این دیوار از ناحیه گمشیان واقع در اطراف دریای مازندران شروع شده و تا کوه‌های گلیداغ واقع در شمال شرق کلاله امتداد پیدا کرده است.

پارک جنگلی ناهارخوران

ناهارخوران گرگان فضای سر سبر جنگلی داشته و به دلیل دامنه پر شیب و آب و هوای معتدل، مکان مناسبی برای گردشگری و پیک نیک است. این پارک واقع در 4 کیلومتری جنوب شهر گرگان بوده و یکی از قدیمی‌ترین مناطق گردشگری استان گلستان به شمار می‌‎رود.

مسجد جامع گرگان

بنای مسجد جامع گرگان یک طرح مربع مستطیلی شکل داشته و وسعت آن حدود 1600 متر مربع است. ساخت این بنا به دوران سلجوقیان باز می‌گردد. بنای این مسجد مناره‌های کروی شکل داشته که بر روی این منا‌ره‌های کتیبه‌ای به خط کوفی قرار گرفته است. مسجد جامع گرگان در کنار بازار اصلی نعل‌بندان شهر گرگان قرار گرفته است.

جنگل النگدره

جنگل النگدره در لیست 7 منطقه نمونه گردشگری کشور ایران قرار دارد و علاوه بر آن به عنوان پارک جنگلی شاخص شمال کشور انتخاب شده است. این جنگل واقع در بلوار ناهارخوران گرگان است. از جنوب این پارک تا شمال آن رودخانه‌ای به اسم قلاشی در جریان است و تقریبا می‌توان گفت که این رودخانه از وسط جنگل النگدره عبور می‌کند. 3 چشمه در اطراف این رودخان قرار داشته که چشم‌انداز فوق العاده و طبیعی ایجاد کرده است. این جنگا از پوشش گیاهی با درختانی از جمله درختان افرا، انجیلی و ممرز، بلوط،توسکا، بید، لرگ، خردمندی و شیردار پوشیده شده است. امکانات موجود در این پارک جنگلی عبارتند از:

• برق‌رسانی
• سرویس‌های بهداشتی
• جاده آسفالته
• نمازخانه
• پارک کودک
• زمین ورزش
• ساختمان‌های نگهبانی
• منطقه کمپینگ و غیره

طبیعت سردانسر

از دیگر مناظر طبیعی سرسبز و بکر استان گلستان می‌توان به سردانسر اشاره کرد. برای رفتن به این منطقه باید از روستای زیارت به نخود چشمه رفته و بعد از آن به سمت چکل پیرزن حرکت کنیم.

جنگل توسکستان

جنگل توسکستان در 40 کیلومتری شهرستان گرگان و در جنوب شرقی این شهر قرار دارد. مرتفع‌ترین نقطه جنگل توسکستان، منطقه جهان نما نام دارد، با عبور از جاده‌های پرپیچ‌ و خم این جنگل می‌توان به جهان نما رسید. این منطقه در زمستان از یخ و برف پوشیده شده و به دلیل هوای بسیار سردی که دارد، نمی‌توان به مدت طولانی در آن اقامت داشت. در تابستان هوای این منطقه بسیار دلنشین و کمی خنک بوده که به همین دلیل گردشگران زیادی را به این جنگل جذب کرده است.

دریاچه توشن

دریاچه توشن در حاشیه جنوبی روستای توشن که در النگدره قرار گرفته و در 5 کیلومتری جنوب شهرستان گرگان واقع شده است. در کنار دریاچه توشن، مناطق جنگلی سرسبزی قرار دارد و همچنین درون آب دریاچه مملو از ماهی‌های مختلف است به همین دلیل این محیط برای کمپینگ و ماهیگیری در فصول مختلف سال بسیار مناسب است.

آبشار شصت کلاته

آبشار شصت کلاته واقع در 22 کیلومتری جنوب غرب گرگان و انتهای جنگل شصت کلاته می‌باشد این منطقه به فیروز محل نیز معروف است. توجه داشته باشید که برای رسیدن به این آبشار باید از جنگل سرسبز شصت کلاته عبور کنید. رودخانه شصت کلاته از دامنه‌های شمالی کوهی به نام ((قل بلاغ)) سرچشمه گرفته و در مسیر خود آبشارهایی مانند شصت کلاته و باران کوه را به وجود آورده است.

آبشار نومل

این مجموعه آبشار از شش آبشار بزرگ تشکیل شده است و مسیر دسترسی به آن بسیار سخت است. به همین دلیل این منطقه دست نخورده و بکر باقی مانده ست.

بلندترین آبشار این مجموعه نومل نام داشته و ارتفاع آن به بیشتر از 30 متر مربع می‌رسد. این مجموعه آبشار .واقع در 4 کیلومتری شمال روستای نومل بوده و درون جنگل‌های منطقه چهل گیسو (چلگیسو) قرار گرفته است. توجه داشته باشید که برای دسترسی به این آبشارها به راهنمای محلی نیاز دارید.

آبشارهای دره تل انبار

آبشارهای دره تل‌انبار در اطراف روستای زیارت قرار گرفته است. این دره از 53 آبشار تشکیل شده است. ارتفاع 2 آبشار این مجموعه 40 متر و ارتفاع 20 آبشار آن به بیشتر از 10 متر می‌رشد. توجه داشته باشید که برای بازدید از این مجموعه باید از تجهیزات فرود و مهارت‌های فنی برخوردار باشید. برای فرود از 25 آبشار این دره به طناب نیاز است. لازم به ذکر است که بعد از فرود از اولین آبشار این دره راه بازگشتی وجود نداشته و می‎بایست به مسیر ادامه دهید.

کوه تاورنراب (Tavarnarab)

کوه تاورنراب در بالای روستای زیارت و در جنوب شهر گرگان واقع شده است. دامنه شمالی کوه تاورنراب پوشیده از درختان سرسبز بوده و بر شهر گرگان مشرف است. جاده گرگان شاهرود از خط الراس این کوه عبور کرده و همچنین رشته کوهای البرز را نیز قطع می‌کند.

کوه تل انبار

رشته کوه جنگلی تل‌انبار در 6 کیلومتری شمال غربی روستای چهارباغ و در 23 کیلومتری جنوب شهر گرگان واقع شده است. ارتفاع این کوه از سطح دریا 3.030 متر مربع است. کوه تل انبار سرچشمه رودهای متعددی از جمله چهار باغ، خاصه رود و سوته رود می‌باشد.

منطقه شکار ممنوع چلچلی

نام این منطقه از نام کوه چلچلی گرفته شده که واقع در ارتفاعات جنوب شرق شهر گرگان است. این منطقه توسعه چشمگیری نداشته و رسیدن به آن تقریبا کار دشواری است، به همین دلیل طبیعتی دست نخورده و بکری دارد. این منطقه مکان مناسبی برای زیستن انواع حیوانات و پرندگان شاخه نشین است که برخی از آن‌ها عبارتند از:

• مرال
• شوکا
• پلنگ
• خرس
• خوک وحشی
• کبک دری
• قوچ و میش
• کل
• بز و غیره

رودخانه قره سو از چشمه سارهای این منطقه سرچشمه می‌گیرد. لازم به ذکر است که شکار در این منطق اکیدا ممنوع است.

جاذبه های تاریخی شهر گرگان

این شهر جاذبه‌های تاریخی متعددی داشته که برخی از آن‌ها عبارتند از:

• کاروانسرای قزلق
• مدرسه عمادیه
• دیوار دفاعی گرگان
• کاروانسرای دیمه لو
• موزه صنایع دستی گرگان
• تپه ی باستانی و تاریخی تورنگ تپه
• کاروانسرای قزلق
• خرابه های شهر تمیشه

جاذبه های مذهبی گرگان

شهر گرگان علاوه بر جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، جاذبه‌های مذهبی پربازدیدی نیر دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از:

• حرم مطهر سید ابراهیم
• امامزاده طیب
• امامزاده عبدالله
• امامزاده نه تن

معرفی غذاهای محلی گرگان

می‌توان گفت شهر گرگان پس از استان گیلان، مهد خوراکی‌ها و غذاهای شمال کشور است. این منطقه دارای غذاهای متنوع محلی بوده که برخی از آن‌ها عبارتند از:

• باسترمه
• چکدرمه
• خورشت ساک
• بورک یا بوروک
• کئی ترشک
• کپور کله
• ماش پلو
• ماش پشتی خارش
• مرغانه ته چین
• نخود پلو
• اسپه آش
• دو آش
• ترشی آش
• بولامه
• آش خمیر
• هلی آش

علاوه بر این غذاهای محلی خوشمزه، نان‌های محلی گرگام نیر در میان گردشگران بسیار محبوب و معروف است که برخی از آن‌ها عبارتند از:

• دراز نون
• بنجی نون
• کلوایی
• بیشمه
• اکمک
• قاوور تماچلی چوروک

رستوران‌های شهر گرگان

همانطور که گفتیم گرگان شهر گردشگرپذیری است و به همین دلیل رستوران‌های متعددی به همراه غذاهای با کیفیت دارد که در تمام ایام سال از مسافران پذیرای می‌کنند. معروف‌ترین رستوران‌های این شهر عبارتند از:

• رستوران عمارت
• اکبر جوجه گرگان
• فست فود چین دکا
• مجموعه رستوران‌های بهشت هیرکان

مراکز خرید شهر گرگان

یکی از تفریحات گردشگران خرید در مراکز خرید و بازارهای محلی شمال است.

خرید در شمال یکی از مهم‌ترین تفریح‌های گردشگران به حساب می‌آید. یکی از جاذبه‌های گردشگری شهر گرگان بازار محلی این شهر است که (بازار محلی نعلبندان) نام دارد. در این بازار انواع میوه‌های ارگانیک، مرباهای محلی، سبزی‌های محلی تازه و ترشی‌های مختلف با قیمت مناسب وکیفیت عالی یافت می‌شود. علاوه بر این بازار محلی، مراکز خرید مدرن نیز در این شهر یافت می‎شود که عبارتند از:

• مرکز خرید زرتشت
• مرکز خرید کاپری

سوغاتی‌ها و صنایع‌دستی گرگان

شهر گرگان سوغاتی‌ها و صنایع دستی‌های متنوعی دارد که در مراکز خرید و بازارهای این شهر می‌توان آن‌ها را پیدا کرد. مهم ترین سوغاتی‌های این شهر عبارتند از:

• نان خرمایی
• شیرینی سر غربالی
• نان پادرازی
• حلوا جز یا حلوا گردویی
• حلوای اُماج
• پشت زیک
• خاویار
• نان زنجبیلی

برخی از صنایع‌دستی شهر گرگان نیز عبارتند از:

• قالی ترکمن
• روسری‌های ترکمن
• زیورآلات
• گلیم
• ابریشم

کلام آخر

شهر گرگان با جمعیتی حدود 500 هزار نفر، مرکز استان گلستان است، یکی از شهرهای زیبا و خوش آب و هوای شمال کشور که جاهای دیدنی و تفریحی متعددی دارد.