معرفی شهر دماوند، فاصله از تهران، مسیر رفتن + عکس کوه

این شهر مرکز شهرستان دماوند و یکی از شهر های استان تهران است. این منطقه در فاصله 74 کیلومتری در شرق شهر تهران و 25 کیلومتری جنوب شرقی کوه دماوند قرار گرفته است. مساحت این شهر حدود 188 هزار هکتار است.

با توجه به آخرین تقسیمات کشوری این شهرستان به دو بخش مرکزی و رودهن تقسیم می شود که مرکز آنها شهر دماوند است. بخش مرکزی شهر شامل دهستان ابرشیوه، دهستان تاررود و دهستان جمع آبرود و شهر های دماوند، کیلان و آبسرد می شود.

آب و هوا

شهر دماوند دارای آب و هوای کوهستانی و سرد است. ارتفاع از سطح دریا حدود 2000 متر می باشد و حداقل دما در فصل زمستان 20 درجه زیر صفر و حداکثر دما در تابستان 35 درجه است.

تاریخچه

نام شهر دماوند نامی کهن است که با گذشت زمان دستخوش تغییر شده است. نام این شهر از دو قسمت دم به معنی گرما، بخار و گاز است و وند که پسوند نسبت است تشکیل می شود و به معنی ظرفی که گرما یا بخار دارد می باشد.

شهر دماوند یکی از اولین و قدیمی ترین شهر های ایران است. تاریخ آن همزمان با بلخ و اصطخر فارس به پادشاهی کیومرث می رسد.

باستان شناسان در کاوش های خود در منطقه ولیران شهر دماوند گور هایی با شیوه های دفن متفاوت یافته اند که متعلق به زمان اشکانیان است، و همینطور در بخش غربی منطقه باقی مانده های قلعه ای را یافته اند که متعلق به دوره ساسانیان می باشد.

در سال 22 هجری پس از حمله اعراب به ایران فرمانروای ری سیاوش از اعراب شکست خورد و این شهر تحت حکومت مسمغان مردان شاه قرار گرفت.

حمل و نقل و راه های ارتباطی

برای رسیدن به این شهر زیبا می توانید از جاده اصلی تهران-قائم شهر که 1 کیلومتر با آنجا فاصله دارد و از جاده اصلی تهران-آمل که 55 کیلومتر با دماوند فاصله دارد استفاده کنید.

انجام حمل و نقل عمومی مردم بر عهده تاکسیرانی می باشد، حدود 400 تاکسی در شهر فعال هستند.

اجتماعی

جمعیت شهر دماوند بر اساس سرشماری سال 1395، 49121 نفر است. گویش مردم شهر گویش دماوندی است که برخی آن را تاتی می نامند. اگرچه بین گویش دماوندی و تاتی شباهت هایی وجود دارد اما نمی توان آنها را کاملا یکسان دانست زیرا از لحاظ دستوری با یکدیگر متفاوت هستد. در محله های شمال شهر به زبان مازندرانی نیز صحبت می شود.

شغل مردم این ناحیه کشاورزی و دامداری است و اکثر اهالی روستاها از این راه کسب درآمد می کنند.

جاذبه های گردشگری

شهر دماوند شهری خوش آب و هوا برای روزهای گرم سال است که علاوه بر جاذبه های طبیعی از جاذبه های تاریخی نیز برخوردار است که در ادامه به توضیح آنها می پردازیم.

قله دماوند

سالانه کوهنوردان و ورزشکاران زیادی برای دیدن عظمت و شکوه قله دماوند به این قله سفر می کنند. این قله با ارتفاع 5670 متر رتبه دوازدهم در بین بلندترین قله های دنیا را دارد.

برج شیخ شبلی

این برج از آثار قرن های چهار و پنج هجری است. شیخ شبلی که در سامرا به دنیا آمده و بعد ها به امیر دماوند منصوب شد، در میان مردم محبوبیت زیادی داشت به همین دلیل این برج برای گرامی داشت ایشان ساخته شد.

دریاچه تار

آب این دریاچه از برف کوه های سیاه چال و شاه نشین تامین می شود. زیبایی این دریاچه مانند بهشت است. تفریحاتی مانند قایق سواری و ماهیگیری را در این دریاچه می توانید انجام دهید.

آبشار گروبار

این آبشار با 20 متر ارتفاع در تنگه گروبار قرار دارد و یکی از معروف ترین آبشار های دماوند است. درخت های تنومند و بزرگی در اطراف این آبشار وجود دارند. وجود بقایای آسیاب و قبرستان در اطراف آبشار نشان دهنده آن است که این آبشار اهمیت زیادی برای مردم داشته است.

غار رود افشان

زمانی که وارد این غار می شوید با سکوت عجیبی مواجه می شوید که فقط صدای قطره ای آب این سکوت را می شکند. شاید کمی از ابهت و سکوت غار بترسید اما دیدن قندیل های زیبایی از جنس آهک که روی دیوار های غار است چیزی نیست که هر جایی آن را بیابید.

روستای مشا

روستای مشا روستای بسیار زیبایی است که در 6 کیلومتری دماوند واقع شده است، طبیعت این روستا در فصل بهار و پاییز بسیار دیدنی و لذت بخش است.

دریاچه هویر

این دریاچه در نزدیکی روستای هویر واقع شده است. بهترین فصل برای دیدن دریاچه فصل بهار و تابستان است.

امام زاده عبدالله و خلیل الله

همزمان با حکومت صفویان و قاجاریان در قرن های شش و هفت هجری این امامزاده ساخته شده است. امکانات رفاهی برای زائران در این امام زاده فراهم شده است.

آبشار جنگلک

این آبشار در 7 کیلومتری دماوند واقع شده که 35 متر ارتفاع دارد. برای رسیدن به آن باید کمی پیاده روی کرد اما به دلیل ارتفاعی که دارد دارای هوای خنک و مطبوعی است.

حمام تاریخی محله درویش

در گذشته بیشتر مردم از حمام های عمومی استفاده می کردند و فقط تعداد کمی از مردم و قشر مرفه حمام شخصی داشتند. این حمام از حمام های عمومی دوران صفویه است، داخل حمام با کاشی های سفید کار شده است و دارای گرمخانه، سکوی نشیمن و حمام سنتی است.

آبشار و چشمه تیزآب

در فاصله 9 کیلومتری از دماوند قرار دارد و یک چشمه منحصر به فرد و زیبا است. به دلیل تند و تیز بودن طعم آب این چشمه نام آن را تیزآب گذاشته اند. در انتهای چشمه آبشار زیبایی به همین نام نیز قرار دارد.

آبشار آیینه رود

فاصله این آبشار تا دماوند حدود یک کیلومتر است. این آبشار با ارتفاع 35 متر دارای آب و هوای خنک و مطبوعی است، درختان گردو و ارس در اطراف زیبایی آبشار را دو چندان کرده است.

صنایع دستی و سوغات دماوند

شهر دماوند صنایع دستی، سوغات و غذا های بسیار متنوعی دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره میکنیم.

صنایع دستی

• منبت کاری
• معرق کاری
• جاجیم 
• گیوه
• روتختی
• نمد
• پارچه های نخی
• سفره

سوغات

• عسل
• آبنبات
• نان محلی 
• توتک
• حلوا لوز

غذاها

• اشکنه 
• بیجک
• دمی رشته
• حلیم بوقلمون
• کشک آب
• کته ماست

افسانه هایی درباره دماوند

این کوه با شکوه به دلیل موقعیت جغرافیایی که دارد در افسانه های ایران جایگاهی ویژه دارد تا جایی که در شاهنامه چهار بار نام کوه دماوند آمده است.

در ایران کهن روز 13 تیر ماه روز دماوند نام گذاری شده  که این روز را به عنوان جشن تیرگان گرامی می دارند.

این کوه در اساطیر بیشتر از همه به این معروف است که فریدون، ضحاک را در غاری زندانی کرد تا در آخرالزمان آزاد شده و شروع به کشتار کند، و در نهایت توسط گرشاسپ کشته شود. هنوز هم عده ای از ساکنان اطراف کوه بر این باورند که ضحاک در آنجا زندانی است؛ و صداهایی که از آنجا شنیده می شود صدای ناله های ضحاک است.

داستان هایی که در دماوند رخ داده اند

داستان ها و افسانه های بسیاری وجود دارند که در کوه دماوند رخ داده اند مانند:

• جشن مرگ ضحاک
• دیو سفید
• تولد فریدون
• آرش کمانگیر
• کشتی نوح
• ساخته شدن تخت طاقدیس توسط حکمرانان
• قله بی برف
• ریاضت شاه نعمت الله ولی
• مرغ بزرگ
• هاروت و ماروت
• کشتن رستم توسط اسفندیار
• اژدهای هفت سر 
• دماوند وطن ضحاک
• کیومرث و پسرش در کوه دماوند
• مکانی به نام دشت پی
• فرار ضحاک

آداب و رسوم

 در هر شهر و روستا آداب و رسوم مخصوصی وجود دارد که در گذشته پررنگ تر بوده اما امروزه اثری از آنها دیده نمی شود. در ادامه چند نمونه از آداب و رسوم مردم دماوند در ماه رمضان و چهارشنبه سوری را بیان می کنیم.

از قدیم برای بیدار شدن در سحر های ماه رمضان از روش های زیادی استفاده می شد، به چند نمونه از آنها که در شهر دماوند رایج بوده اشاره می کنیم:

بانگ خروس

یکی از راه های بیدار شدن در سحر های ماه رمضان استفاده از صدای خروس است. به همین سبب خروس مخصوصا خروس سفید را خوش یمن و نشانه خیر و برکت می دانند.

تیر در کردن

در زمان های قدیم یکی از روش های بیدار کردن مردم برای سحر استفاده از تفنگ بود که این کار را بیشتر شکارچیان انجام می دانند و اعتقاد داشتند که این کار کفاره حیواناتی است که در ماه رمضان شکار کرده اند، زیرا شکار کردن در ماه رمضان مکروه و بد یمن است.

صدای مناجات

از زمان قدیم در شهر دماوند رسم بوده است که ساعاتی مانده به سحر از مسجد جامع دماوند صدای خوش آهنگ مناجات به گوش می رسید و به این روش مردم را برای سحر بیدار می کردند.

چهارشنبه سوری

پررنگ ترین مراسم چهارشنبه سوری آتش روشن کردن است که هنوز هم رایج بوده و فراموش نشده است. به این صورت که که شب در کوچه ها آتش روشن می کنند و از روی آن با خواندن شعر هایی میپرند، این آتش میسوزد تا خود به خود خاموش شود.

از دیگر رسومات شب چهارشنبه سوری در دماوند قاشق زنی است. در این شب زنان و بعضی اوقات پسران چادر بر سر میگذارند و صورت خود را با آن می پوشانند سپس به در خانه مردم رفته و با زدن قاشق بر کاسه سرو صدا ایجاد می کنند تا صاحبخانه آن صدا را بشنود و برای آنها خوراکی بیاورد.  

گوش داره یا فالگوش ایستادن نام مراسم دیگری است که در زمان قدیم در این شب برگزار می شد. در این شب زنان سر کوچه ها می ایستند و حاجت های خود را می گویند سپس به حرف های رهگذران گوش می دهند، اگر حرف های آنها امیدوار کننده بود یعنی به حاجت خود می رسند.