اجاق گاز چیست؟ معرفی انواع اجاق گاز و ویژگی های آن+ تاریخچه

به زبان ساده اجاق گاز یک وسیله‌ برای آشپزی است که امروزه در تمامی منازل و آشپرخانه ها مورد استفاده قرار میگیرد. در این مقاله از ایرانیجو به معرفی انواع اجاق و ویژگی های آنها می‌پردازیم. همچنین نگاهی به تاریخچه و مخترع آن داریم.

اجاق گاز چیست؟

به نوعی اجاق که با استفاده از گاز کار میکند، در اصطلاح اجاق گاز گفته میشود؛ این دستگاه از گاز قابل اشتعالی همچون گاز طبیعی، بوتان و یا پروپان به عنوان سوخت استفاده می‌کند. به اجاق گازها دیگدان گاز نیز گفته می‌شود.

لازم به ذکر است که قدمت استفاده از اجاق بسیار طولانی نیست ولی با این حال در حال حاضر اجاغ گاز یکی از مهمترین و ضروری‌ترین وسایل آشپزخانه به شمار می‌رود و نبود آن در خانه به خصوص در شهرهای بزرگ می‌تواند بسیار دشوار باشد. می‌توان گفت این وسیله یکی از راس‌های اصلی مثلث کار در آشپزخانه می‎باشد.

تاریخچه اجاق گاز

آغاز تولید اجاق‌های گاز به اوایل سده نوزدهم میلادی برمی‌گردد. تولید این وسایل بعد از مدتی به تولید انبوه و صنعتی رسید. اجاق‌های گازها باعث کاهش دردسرها و مشکلات ناشی از آشپزی به روش قدیمی و در برابر آتش و دود به مدت طولانی شده است.

مخترع اجاق گاز کیست؟

اولین سازنده اجاق گاز زاخائوس وینزلز که ایده ساخت آن را در سال 1802 مطرح کرد.

البته متاسفانه تحقیقات و تلاش‌های وینزلز، ناتمام ماند. در سال 1826 جیمز شارپ موفق به کسب امتیاز تولید اجاق گاز شد و به عنوان مخترع اجاق گاز لقب گرفت.

جیمز شارپ کارخانه ساخت اجاق گاز را در سال 1836 افتتاح کرد. شرکت‌های اسمیث و فیلیث، اختراع شارپ را گسترش دادند و وارد بازار کردند.

اجزای دستگاه فردار

معمولا گاز فر از اجزای زیر تشکیل شده است:

• بدنه
• عایق
• چند راهه‌ها
• شیرها
• نازل‌ها
• محفظه یا لوله‌های رابط
• مشعل‌ها
• شمعک (پیلوت)
• ترموکوپل
• فندک
• ترموستات
• درجه تنظیم حرارت
• ساعت زنگ‌دار
• جوجه گردان

در ادامه به بررسی انواع گاز در ایرانیجو می پردازیم.

انواع اجاق گاز بر اساس طراحی

در حالت کلی اجاغ گازها به 3 دسته تقسیم بندی می‌شوند که عبارتند از:

• گاز توکار (صفحه‌ای)
• گاز رومیزی
• فردار (مبله ،کابینتی)
• گاز کشویی

در ادامه هر کدام از این مدل‌ها را بررسی می‌کنیم:

گاز توکار (صفحه‌ای)

نوع صفحه‌ای و یا توکار دارای گاز و فر جدا از هم هستند، به همین دلیل باید آن‌ها را به صورت جداگانه خریداری کرد. این مدل از اجاق دارای تنوع بیشتری نیز می‌یاشد. یکی دیگر از نکات مثبت گاز صفحه ای‌ کم جا بودن آن است.

این اجاق گاز نسبت یا گاز مبله فضای کمتری را اشغال می‌کند. می‌توان گفت این مدل بهترین و مناسبترین نوع برای آشپزخانه‌های جمع و جور نقلی است. لازم به ذکر است که حرارت این مدل اجاق گاز با الکتریسیته و گاز تامین می‌گردد.

گاز رومیزی

نوع رومیزی تا حدودی مشابه به اجاق گازهای صفحه‌ای هستند. لازم به ذکر است که ارزان‌ترین نواع اجاق ، گاز رومیزی است. این مدل مناسب شرکت‌ها و یا آشپزخانه‌های است که پخت و پز کمی دارند. این نوع به طور معمول دارای 2 شعله بودجه و جابجایی و حمل و نقل آن راحت است.

گاز فردار (کابینتی، مبله)

به اجاق گاز مبله، گاز کابینتی و فردار نیز گفته می‌شود. در ابتدا نوع مبله تک شعله بودن و ولی مدل‌های جدید این گازها دارای 4 یا 5 شعله نیز می‌باشند. در قسمت فر این گاز، امکانات متعددی برای کباب، پخت کیک و غیره وجود دارد.

این مدل از اجاق ها جاگیر و سنگین هستند به همین دلیل منازلی که متراژ پایینی دارند نمی‌توانند از اجاق مبله استفاده کنند. لازم به ذکر است که تنوع نوع مبله کم و محدود است.

گاز کشویی

می‌توان گفت نوع کشویی زیر مجموعه‌ای از گازهای مبله هستند. در مدل کشویی، محفظه فر به دو بخش تفکیک شده است به گونه‌ایکه می‌توان 2 غذای مختلف در آن درست کرد. محفظه‌ی فر در این دسته، حالتی تفکیک شده داره. به طوری که می‌شه به طور همزمان برای پخت دو غذای مختلف، از دو طبقه‌ی مجزای اون استفاده کرد. این اجاق گازها علاوه بر کاربردی بودن، ظاهر متفاوت و زیبایی هم دارن.

انواع اجاق گاز از نظر مصرف انرژی

از نظر مصرف انرژی انواع دستگاهها به سه دسته‌ تقسیم بندی میشوند که عبارتند از:

1. اجاق های گازی
2. گازهای برقی
3. گازهای ترکیبی

در ادامه به توضیح هرکدام از این موارد می‎پردازیم.

اجاق گازهای گازی

نوع گازی از رایج‌ترین مدل‌ها در ایران بوده به صورت مستقیم به گاز شهری متصل می‎شود.

این نوع از اجاق گازی متناسب با انتخاب مصرف کننده می‌تواند 1 تا 6 شعله را در خود جای دهد.

لازم به ذکر است که استفاده از سوخت گازی می‌تواند خطرات و عوارض مخصوص خود را داشته باشد به همین دلیل باید با دقت نکات ایمنی را رعایت کنید تا خطر آتش سوزی نشت گاز شما را تهدید نکند.

گازهای برقی

نوع برقی با کمک الکتریسیته قادر به ایجاد حرارت هستند. یکی از نکات مثبت این مدل از اجاق‌های گازی بالا بودن ایمنی آن است. ولی با توجه به مصرف بالای برق، این مدل از اجاق گاز طرفدارن محدودی دارد.

گازهای ترکیبی (برقی و گازی)

بعضی از اجاق ها مانند گازهای مبله به صورت همزمان از 2 انرژی گازی و الکتریسیته استفاده می‌کنند.

انواع گاز از نظر متریال سازنده چند نوع هستند؟

اجاق ها با جنس‌های متفاوت و مختلفی تولید می‌شوند. متریال به کا رفته شده در اجاق گازها به شکل زیر می‎باشند:

1. استیل
2. شیشه
3. استیل – شیشه
4. سرامیک

علاوه بر ظاهر، مقاومت جنس به کار رفته در مقابل حرارت و ضربه نیز باید مورد توجه قرار گیرد. در ادامه به صورت جداگانه هر کدام از این موارد را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

گازهای استیل

اجاق گازهای استیل 2 نوع دارند که عبارتند از:

1. ساده
2. آج‌دار

هرکدام از این مدل‌ها ویژگی‌های مثبت خودشان را دارند، مدل ساده گازهای استیل را می‎توان به راحت تمیز کرد. ین مدل ظارهی شیک، مینیمال و ساده‌ای دارد به همین دلیل در بین خریداران بسیار پرطرفدار است. مدل آجدار گازهای استیل، مقاومت بالاتری در مقابل خط و خش دارد. با این حال باید به این نکته اشاره کرد که اجاق گازهای استیل، در کل بخش پذیر هستند.

گازهای شیشه

اجاق گاری‌های شیشه ای دارای شیشه‎‌های نشکن هستند. به همین دلیل با ضربه قابلمه و سایر ظرف آسیبی به آن‌ها وارد نمی‌شود. علاوه بر آن در ساخت این مدل از اجاق گاز ار ترکیبات پلیمری استفاده شده در نتیجه خطو خش و همچنین ترک نیز روی شیشه‌های اجاق بی اثر می‌باشد. یکی دیگر از مزایای این مدل، مقاومت بالای شیشه‎‌ها در مقابل دماهای بالا است. لازم به ذکر است که در بعضی مواقع لکه‌های چربی بر روی گازهای شیشه‌ای باقی می‌ماند، به همین دلیل بهتر است بلافاصله پس از اتمام کار خود آن را تمیز کنید.

گازهای استیل- شیشه

این مدل از اجاق‌های گازی به شکل ترکیبی تولید می‎شوند. در کل اجاق گازهای استیل- شیشه مشاب به حالت گاز شیشه‌ای هستند ولی در حاشیه آن‌ها استیل به کار رفته تا مقاومت آن بیشتر شود.

گازهای سرامیک

کلا اجاق گازهای سرامیک نیز شبیه به گازهای شیشه‌ای هستند ولی برای ساخت این مدل از سرامیک نشکن استفاده شده است. این سرامیک‌ها سطح همواری داشته و در مقابل خط و خش، گرد و غبار و  چربی مقاومت بسیار بالایی دارد.

ویژگی های یک اجاق گاز خوب چیست؟

اگر قصد خرید یک گاز خوب متناسب با نیازهای خود را دارید، قبل از خرید باید ویژگی‌های یک اجاق خوب را مورد بررسی قرار دهید. برخی از این ویژگی‌ها عبارتند از:

• شعله
• عرض دستگاه
• گریل
• تایمر

در ادامه به توضیح هرکدام از این موارد می‌پردازیم:

شعله اجاق

در کل اجاق گازهایی که شعله برقی دارند نسبت به صفحات الکتریکی و یا شعله‌های چدنی، راحت‌تر تمیز می‌شوند. با این وجود صفحه‌های سرامیکی و چدنی، قادر هستند شعله را بهتر در اطراف قابلمه و سایر ظروف پخش کنند.

عرض اجاق

عرض دستگاه هایی که در بازار موجود هستند، 50 یا 60 یا 90 سانتی متر می‎باشد. قبل از خرید اجاق گاز باید به متراژ آشپزخانه و محل قرار دادن اجاق توجه داشته باشید تا گازی با عرض مناسب با فضای خود انتخاب کنید.

گریل اجاق

یکی از برجسته ترین ویژگی‌های یک اجاق خوب، گریل اجاق است. طراحی بعضی از گازها به گونه‌ای است که می‌توان از قسمتی از گاز برای سرخ کردن بدون روغن استفاده کرد.

تایمر اجاق گاز

یکی دیگر از ویژگی‌های گاز خوب داشتن تایمر و قابلیت زمان دهی است. با کمک این قابلیت می‌‎توان زمان آشپزی را مشخص کرد تا در زمان مشخص دستگاه به صورت خودکار خاموش شود. این ویژگی آشپزی را راحت تر می‌کند و جلوی سوختن غذای درون فر را می‌گیرد.

کارکرد اجاق

گاز به کمک یک شیلنگ به اجاق وصل می‌شود. در ابتدا این گاز به چند راهه‌ای رسیده که شیرها روی آن چند راهه نصب شده‌اند. اگر شیر باز بود، گاز بعد از اینکه از شیر عبور کرد به نازلو سپس به درون لول‌های رابط می‌رود. با توجه به فاصله کم نازل با لوله رابط ، هوا هم به همراه گاز به درون لوله‌های رابط وارد می‌شود. در نتیجه ترکیب هوا و گاز درون مشعل و در کنار شعله پیلوت، محترق می‌شوند.

انواع برندهای تولید کننده‌ی اجاق گاز

تولیدات داخلی در ایران با مدل‌ها خارجی اجاق گاز رقابت کرده و خوشبختانه ساخت آن‌ها با موفقیت همراه بوده است. معروفترین و مطرح‌ترین برندهای خارجی و داخلی عبارتند از:

• اخوان
• استیل البرز
• رز گاز
• داتیس
• لوفرا
• پیلوت
• سینجر
• تکنو گاز
• فرامکو
• لتو
• بوش
• اسنوا و غیره

جمع بندی

در این مقاله تاریخچه اجاق گازی را مورد بررسی قرار دایم و مخترع آن را معرفی کردیم . همچنین انواع اجاق‌های گازی از نظر طراحی و مصرف انرژی را ذکر کردیم.