ماشین ظرفشویی چیست؟ چگونه کار میکند؟ تاریخچه و انواع

یکی از مدرن ترین لوازم آشپزخانه ای ماشین ظرفشویی است. این ماشین بسیار کاربردی و پرطرفدار می باشد و شست و شوی ظرف ها را بسیار آسان تر کرده است. اگر علاقه مند به کسب اطلاعات بیشتر درباره ماشین ظرف شویی و نحوه ساز و کار آن و تاریخچه آن بدانید تا پایان مقاله با ایرانیجو همراه شوید.

ظرفشویی چیست؟

 ماشین ظرفشویی (Dishwasher) یک دستگاه مکانیکی برقی است که برای شستن و تمیز کردن ظرف‌ها و وسایل کثیف و چرب به کار می‌رود. از ماشین ظرف‌شویی در رستوران‌ها و آشپزخانه‌های خانه ها استفاده می‌شود و امروزه عضو اصلی تمام آشپزخانه های ایرانی شده است. این ماشین به شما کمک می‌کند تا بدون زحمت، حجم بالایی از  ظروف را با سرعت بالا بشویید و آنها را تمیز و براق تحویل بگیرید. 

نحوه کار کردن ماشین ظرف‌شویی

مدل عملکرد ماشین ‌های ظرف‌شویی به این شکل است که آب پس‌ از گذشت از مخزن نمک، وارد مخزن دیگری شده و توسط یک پمپ قوی، آب در داخل دستگاه با فشار بالا و توسط  آب‌پاش به گردش افتاده و شروع به شستشوی ظروف می‌نماید. ماشین ظرف شویی از جمله وسایلی که نصاب پس از نصب ماشین ظرفشویی به شما ارائه می‌دهد میتوان به نمک مخصوص ماشین ظرف شویی اشاره کرد که سختی آب را کاهش می دهد.

مایع درخشان کننده، مایع جلا دهنده ماشین ظرف‌شویی که باعث براقی ظروف بعد از شستشو می‌شود و مواد شوینده که به دو حالت قرص و پودری با مارک‌ها و برندهای متفاوت وجود دارند.

اکنون با مراحل کار کردن ماشین ظرفشویی آشنا می شویم.

• آب از لوله ها وارد ماشین می شود.
• آب را تا دمای مورد نظر (معمولا 155 درجه فارنهایت یا 68 درجه سانتیگراد) گرم می کند.
• در زمان مناسب مخزن مواد شوینده را باز می کند تا با آب مخلوط شود.
• آب به کمک بازوهای اسپری روی ظرف ها پاشیده می شود تا ظروف با آب کف شسته شده و تمیز شوند.
• آب کثیف تخلیه می شود.
• مجدد آب روی ظروف پاشیده می شود تا کاملا تمیز شوند.
• آب دوباره تخلیه می شود.
• اگر کاربر دستگاه را روی خشک کن گذاشته باشد، هوای داخل محفظه گرم می شود.
• فرآیند شستشو تمام می شود.

تاریخچه ماشین ظرفشویی

موفق ترین و بهترین ماشین ظرف شویی دستی در سال 1886 توسط جوزفین کاکرین به همراه جورج باترز مکانیک در امریکا اختراع شده است. این دستگاه زمانی که کوکرین که فردی ثروتمند بوده و می خواسته از چینی خود در حین شستن آن محافظت کند، اختراع شد. اختراع آنها در نمایشگاه جهانی 1893 در شیکاگو، با نام لاوادورا رونمایی شد اما به لاوا پلاتوس تغییر یافت. زیرا ماشین دیگری که در سال 1858 اختراع شد قبلاً این نام را داشت. 

دلیل این کار کوکرین، ناامیدی او از آسیب‌هایی بود که به چینی خوبش وارد شد؛ هنگامی که خدمتکارانش آن را در حین تمیز کردن شکستند. وسیله مکانیکی ظرفشویی در سال 1850، توسط جوئل هاتون در ایالات متحده ثبت شد. 

این وسیله از چوب ساخته شده بود و در حالی که آب روی ظروف می پاشید، با دست کوک میشد. اما این دستگاه هم کند بود و هم مناسب و امن نبود. اختراع دیگری در سال 1865 به ال.ای الکساندر، اعطا شد که مشابه اولین دستگاه بود اما دارای یک سیستم قفسه میل کوک دستی بود.

 هیچکدام از این 2 دستگاه عملی به تولید عمده و انبوه نرسیده اند. برخی از محققان این اختراع را به عنوان تلاشی که برای آسان کردن کار زنان در خانه به وجود آمده کاری قابل ارزش ذکر می کنند.

اولین ماشین Dishwasher

اولین ماشین ظرفشویی خانگی در اروپا با موتور الکتریکی، توسط میل در سال 1929 اختراع و تولید شد. در بریتانیا، ویلیام هاوارد لیونز در سال 1924 یک ماشین ظرف شویی کوچک و غیر الکتریکی مناسب برای استفاده خانگی اختراع کرد. این دستگاه تشکیل شده از یک درب برای بارگیری، یک قفسه سیمی برای نگهداری ظروف کثیف و یک افشانه چرخان بود. 

خشک کن این ماشین در سال 1940 به طرح او اضافه شد و این اولین ماشین مناسب برای استفاده خانگی بود و در زمانی به وجود آمد که لوله کشی دائمی و آب جاری در خانه به طور فزاینده ای رایج شده بود.

با این حساب طراحی او  به یک موفقیت تجاری تبدیل نشد و ماشین‌های ظرف‌شویی تنها در دوران پس از جنگ، در دهه 1950 به عنوان لوازم خانگی با موفقیت فروخته شدند که البته تنها ثروتمندان توانایی خرید آن را داشتند.

 در آغاز ماشین‌های ظرف‌شویی به‌ عنوان دستگاه‌ های مستقل یا قابل حمل فروخته می‌شدند اما با توسعه کانتر دیوار به دیوار و کابینت‌های ارتفاع استاندارد، ظرفشوییها با اندازه‌ها و شکل‌های استاندارد به بازار عرضه شدند و در زیر میز آشپزخانه قرار گرفتند.

رواج استفاده از ظرف شوییها در منازل

در دهه 1970 ماشین ظرف شویی در منازل مسکونی در آمریکای شمالی و اروپای غربی رایج گشت. تا سال 2012 بیش از 75 درصد از خانه ها در ایالات متحده و آلمان ظرف‌شویی داشتند. در اواخر دهه 1990 تولیدکنندگان شروع به کشف ویژگی‌های جدید صرفه‌جویی در انرژی در این دستگاه کردند. یکی از این مورد ها، استفاده از حسگرهای خاکی بود. حسگر خاکی، ابزاری کامپیوتری در ماشین ظرف شویی بود که ذرات غذا بر روی ظروف را اندازه گیری می کرد.

 هنگامی که ماشین ظروف را به حدی تمیز می کرد که ذرات غذای بیشتری باقی نمی ماند، حسگر خاک ظروف را، تمیز گزارش می کرد. این سنسور با نوآوری دیگری، در استفاده از تغییر زمان شستشو، ارتقا یافت.

 به خصوص اگر ظروف کثیف بودند، ماشین ظرف‌شویی برای مدت طولانی تری کار می کرد. به این ترتیب، دستگاه تنها تا زمانی که نیاز است، کار می کند و در مصرف انرژی و آب صرفه جویی می شود.

اولین ماشین ظرفشویی در ایران

در ایران نیز مانند دیگر کشورهای پیشرفته و صنعتی در دنیا، راه را برای ورود ماشین ظرف شویی به زندگی روزمره افراد باز شده است. نمونه‌های ابتدایی این دستگاه با توجه به زمان گسترش لوله‌ کشی آب در ایران می‌توان مرتبط با اواخر دهه 1970 میلادی می باشد. در آن دوران با توجه به توسعه صنعت و تکنولوژی در حوزه لوازم خانگی، ماشین ظرفشویی توانسته بود پا به زندگی برخی از خانواده‌های مرفه بگذارد. 

از آنجایی که انواع ماشین ظرف‌شویی موجود در ایران به صورت وارداتی در بازار می‌شدقیمت آن بالاتر از درآمد افراد عادی و کم درآمد جامعه بود. این وسیله را در خانه عده ی کمی از مردم که تنها وضع مالی خوبی داشتند می توانستید پیدا کنید. با گذر زمان و پیشرفت صنایع برخی از شرکت‌های داخلی اقدام به طراحی و تولید مدل‌های جدید ماشین ظرفشویی ایرانی کردند. 

اولین تولید کننده ایرانی ماشین ظرف‌شویی در ایران، گروه صنعتی پاکشوما است که در سال 1399 اولین نمونه محصول خود را وارد بازار کرد.

این نمونه ایرانی با نام جورفین (برای بزرگداشت یاد مخترع ماشین ظرفشویی) تولید شد. از آن تاریخ به بعد، با پیشرفت صنعت و فناوری موجود در ایران برند های دیگری مانند: اسنوا، هیمالیا، دوو، آبسال، امرسان و جی پلاس نیز مدل‌های خاص و جدید خود را طراحی و وارد بازار کردند.

انواع ماشین ظرفشویی

همانطور که گفته شد ماشین ظرف شویی در سال های ابتدایی وارد شدنش به بازار به علت گرانی و قیمت بالای آن تنها در خانه ی افراد ثروتمند و افراد دارای رفاه و وضع مالی خوب دیده می شد. اما امروزه با داشتن تولید ملی و برند های ایرانی خرید این محصول راحت تر شده و در اکثر خانه ها و آشپز خانه های ایرانی نیز  می توان این محصول را مشاهده کرد.

با گذشت زمان و خلاقیت مخترعان و محققان مدل های مختلفی از این وسیله ساخته شد که در ادامه با ایرانیجو به معرفی آنها خواهیم پرداخت.

• رومیزی
• توکار
• ایستاده

ظرف شویی رومیزی

 ماشین‌های رومیزی از کوچک‌ترین مدل های ظرفشویی در بازار می باشند که کاربرد آن در خانه‌های کوچک بسیار مناسب است و از آن می‌توان برای رفع نیاز خانواده‌های کوچک و کم‌ جمعیت 5 الی 8 نفره استفاده کرد. به علت وزن کم و ابعاد کوچک می‌توان آن را روی میزها و کابینت آشپزخانه قرارداد.

ظرفشویی توکار

افرادی که به دیزاین و ظاهر آشپزخانه خود اهمیت می دهند و به طراحی های خاص و مردن علاقه دارند می توانند از دستگاه های توکار استفاده کنند.

این مدل به‌خاطر حجم مناسب و امکان قرارگیری در داخل کابینت‌های درب دار به ظرفشویی توکار معروف شده است.

معمولاً قیمت ظرفشویی توکار از مدل‌های دیگر کمی بیشتر است، ولی پنهان‌شدن آن‌ها در پشت درب‌ها و کابینت‌های چوبی آشپزخانه مزیتی بسیار مهم و عالی است.

ظرفشویی ایستاده 

معروف ترین و مرسوم ترین ماشین ظرفشویی در بین مردم ماشین ایستاده یا مبله است. این مدل‌ها از نظر ظاهر و ابعاد شباهت زیادی به ماشین‌های لباسشویی دارند. ظرفیت این ماشین بین 10 الی 15 نفره است.  ولی با استفاده از امکاناتی مانند حالت شستشو با نصف ظرفیت برای خانواده‌های کم‌ جمعیت و پرجمعیت مناسب می باشد. قیمت ظرف‌شویی ایستاده بسیار مناسب می باشد.