پروفیل چیست؟ چه کاربردی دارد؟ بررسی انواع پروفیل
Profile یا پروفیل یک مقطع فلزی است که در انواع مختلفی ساخته شده و کاربردهای متفاوتی در حوزه ساخت و ساز دارد. در ایرانیجو شما را با پروفیل، انواع و کاربردهای متفاوت آن آشنا کنیم.
پروفیل چیست؟
پروفیل به مقاطعی گفته میشود که شکل ثابت و طول زیادی دارد. به این معنی که هر چه به سمت طول پیشروی کنید، شکل مقطع ثابت مانده و تغییر نمی‌کند. در بازار آهن ایران، به مقاطع فولادی پروفیل گفته میشود.
پروفیل در اشکال مختلف هندسی تولید شده و در صنایع مختلف بکار میرود.
تاریخچه پیدایش پروفیل
پروفیل برای اولین بار در انگلستان تولید شد و پل قوسی جزء اولین سازه‌های ساخته شده با پروفیل بود. به دنبال افزایش جمعیت ایران بعد از جنگ جهانی دوم و کمبود چوب برای ساخت مسکن، استفاده از انواع پروفیل رایج شد.
اولین کارخانه تولید پروفیل در ایران، در سال 1340 شروع بکار کرد. در این میان پروفیل‌های فولادی یکی از پرکاربردترین مقاطع در کشور ما هستند، که استفاده‌های زیادی در صنایع، ساختمان سازی و راه سازی دارند.
پروفیل چه کاربردی دارد؟
در گذشته برای ساخت و ساز از چوب استفاده می‌شد. اما بعد از آشنا شدن بشر با فلزات، تخریب درختان کاهش پیدا کرده و محیط زیست نیز توانست نفس راحتی بکشد.
همانطور که گفتیم پروفیل دارای کاربردهای مختلفی است که یکی از آن‌ها صنعت ساختمان سازی است. در این صنعت از مصالح مختلفی برای تکمیل ساختمان استفاده میشود که پروفیل یکی از آن ها است.
به عنوان مثال در ساخت درب و پنجره، از پروفیل‌هایی با سطح مقطع باز و بسته استفاده میشود. کاربردهای دیگری که پروفیل در صنعت ساختمان دارد، شامل ساخت نرده راه پله، حفاظ تراس و نمای ساختمان است.
کاربرد پروفیل‌های چوبی
یکی از انواع پروفیلها از جنس چوب بوده و با گونه‌های فلزی متفاوت است. این نوع از پروفیل بیشتر در دکوراسیون داخلی و نمای ساختمان کاربرد دارد. پروفیل چوبی تنوع زیادی داشته و میتوان از آن برای سقف کاذب، کفپوش و نمای ساختمان استفاده کرد.
از مزایای این نوع پروفیل میتوان به مواردی مانند سازگاری با محیط زیست، مقاوم بودن در برابر رطوبت و قیمت مناسب اشاره کرد. پروفیل ام دی اف یکی از انواع پروفیل چوبی است که دارای کاربرد عمده در دکوراسیون است.
کاربرد پروفیل‌های UPVC
پروفیل UPVC نیز یکی دیگر از انواع پروفیل است، که از مواد نفتی و پلاستیک تولید میشود. کاربرد اصلی این نوع پروفیل در صنعت ساختمان و ساخت در و پنجره است.
بااستفاده از پروفیل UPVC میتوان برای تولید پنجره‌های چند جداره و ایجاد عایق‌های حرارتی در پنجره‌ها استفاده کرد. پروفیل UPVC دارای مزیت‌های زیادی مانند سازگاری با محیط زیست، وزن سبک، عمر مفید و استحکام زیاد است.
کاربرد پروفیل‌های آلومینیومی
یکی دیگر از انواع پروفیل‌های پر کاربرد در صنایع، پروفیل آلومینیوم است. پروفیل آلومینیوم در صنعت ساختمان و خودرو سازی بسیار پر کاربرد است که در مقطع‌های متغیر و وزن‌های متفاوتی تولید می شود.
به عنوان مثال از این پروفیل برای ساخت پنجره استفاده می شود که در سه نوع ساده، ترمال و چوبی موجود است. نوع ساده آن دارای عایق در برابر هوا، دما و حرارت است.
ترمال سبک نیز عایق حرارتی خوبی دارد و دارای تحمل بسیار بالا در مقابل دما است. پروفیل چوبی آلومینیومی، از ترکیب چوب و آلومینیوم ساخته شده است. در لایه داخلی این پروفیل از چوب و لایه بیرونی آن از الومینیوم استفاده شده است.
از دیگر صنایعی که از پروفیل آلومینیومی استفاده می کنند می توان به صنعت برق، پزشکی و داروسازی اشاره کرد. پروفیل های آلومینیومی دارای ویژگی هایی مانند سبک بودن، انعطاف پذیری و مقاومت بالا در برابر خوردگی هستند.
کاربرد پروفیل‌های استیل
این نوع از فلز از آهن و درصد کمی از کربن تشکیل شده و دارای خاصیت ضد زنگ است. به دلیل زیبایی ظاهر این نوع پروفیل از آن در دکوراسیون داخلی و خارجی استفاده می شود.
پروفیل استیل در صنایع خودرو سازی و ساختمان کاربرد های مختلفی دارد به عنوان مثال می توان از آن در ساخت در و پنجره و اسکلت های فلزی استفاده کرد.
پروفیل استیل دارای ویژگی هایی مانند مقاوم بودن در برابر حرارت، قابلیت بازیافت، مقاومت در برابر خوردگی و طول عمر زیاد است.
انواع پروفیل
مفهوم پروفیل بسیار وسیع بوده و دارای انواع متفاوتی است. پروفیل را می توان بر اساس شکل، کاربرد و روش تولید به انواع مختلفی تقسیم بندی کرد.
- انواع پروفیل بر اساس شکل
- تقسیم بندی بر اسا کاربرد
- انواع Profile بر اساس روش تولید
- تقسیم بندی بر اساس شکل مقطع
در ایرانیجو به بررسی هر یک از این تقسیم بندی ها می پردازیم.
انواع پروفیل بر اساس شکل
برای شناختن جنس پروفیل ها بهتر است، ابتدا درک مناسبی از انواع پروفیل داشته باشیم. به طور کلی پروفیل ها بر اساس ابعاد و ضخامت آن ها، به دو دسته باز و بسته تقسیم می شوند.
پروفیل های باز و بسته هر کدام روش تولید متفاوتی داشته و در صنایعی مانند ساختمان و خودرو سازی بکار گرفته می شود.
پروفیل های باز
این پروفیل ها دارای ابعاد و ضخامت های مختلفی هستند. از جمله پروفیل های باز می توان به تیر آهن، نبشی، ناودانی، چهار پهلو و پروفیل Z اشاره کرد.
از پروفیل های باز می توان در ساخت سالن های ورزشی، سوله، ایستگاه سوخت و صنایع کشتی سازی استفاده کرد. دلیل پر کاربرد بودن این دسته از پروفیل ها، وزن سبک و استحکام زیاد آن است.
از طرف دیگر نصب پروفیل های باز آسان بوده و دارای قیمت مناسبی است. به همین دلیل است که این نوع پروفیل ها در صنایع بسیار پر کاربرد بوده و استفاده از آن ها مقرون به صرفه است.
پروفیل های بسته
پروفیل‌های بسته نیز دارای ابعاد و اشکال مختلفی بوده و کاربرد های متنوعی دارند. از این نوع پروفیل می توان برای ساخت راه پله، نرده ها، درب و پنجره استفاده کرد.
پروفیل های بسته می توانند به شکل قوطی، پی وی سی و یا لوله و اشکال دیگر تولید شوند. روش تولید و کاربرد این پروفیل ها متفاوت بوده و استفاده از آن ها در صنایع ساختمانی بسیار وسیع است. انواع دیگری از پروفیل بسته وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- کلافی
- پروفیل های چهارچوب در
- پروفیل های UPVC
- پنجره های ساختمانی
انواع پروفیل بر اساس کاربرد
از نظر نوع کاربرد میتوان پروفیل را به دو دسته ساختمانی و صنعتی تقسیم می شوند که در ادامه به توضیح آن خواهیم پرداخت.
پروفیل های ساختمانی
در صنعت ساختمان به صورت گسترده از پروفیل های ساختمانی استفاده میشود، که از لحاظ آلیاژ و جنس فلز با یکدیگر متفاوت هستند. از این نوع پروفیل می توان برای ساخت نرده و درب و پنجره استفاده کرد.
در انتخاب پروفیل های ساختمانی لازم است که به کاربرد آن ها توجه داشته باشیم. به عنوان مثال برای ساخت برج ها از پروفیل هایی استفاده می شود، که فلز آن دارای مقاومت بالایی است.
برای تولید پروفیل های ساختمانی از سه روش نورد گرم، نورد سرد و نورد مرکب استفاده می شود.
روش نورد گرم برای ساخت پروفیل های قوطی کاربرد دارد. از شیوه نورد سرد برای شکل دادن، خم کردن و پرس کردن ورق های فولادی استفاده می شود.
نورد مرکب نیز روشی است که از ترکیب دور روش نورد گرم و نورد سرد بوجود می آید.
پروفیل های صنعتی
در صنایع مختلف مانند خودرو سازی و پزشکی از پروفیل های صنعتی می توان استفاده کرد. از کاربردهای مهم این پروفیل ها می توان به ساخت تجهیزات پزشکی و بدنه خودرو در صنعت خودرو سازی اشاره کرد.
از پروفیل های صنعتی می توان در صنایع نظامی، ساخت پایه های میز و صندلی و حفاظ پل های هوایی استفاده کرد.
انواع پروفیل بر اساس روش تولید
پروفیل ها به دو روش مستقیم و غیر مستقیم تولید می شوند. به عنوان مثال برای تولید پروفیل های باز از روش مستقیم و برای ساخت لوله ها و شکل دهی آن ها از روش غیر مستقیم استفاه می شود.
پروفیل تولید شده به روش مستقیم
در روش مستقیم از یک قالب آمده برای تولید پروفیل استفاده می شود. در این قالب شکل، زاویه و ضخامت پروفیل در نظر گرفته شده و سپس ورق ها با استفاده از این قالب از پیش ساخت شده شکل دهی می شوند.
روش غیر مستقیم
در روش غیر مستقیم تولید پروفیل، از فرایند نیروی قالب و جوش استفاده می شود. به این صورت که لوله ها با وارد شدن نیرو از طرف قالب و جوش شکل دهی می شوند. سپس لوله های تولید شده با استفاده از اره های اتوماتیک برش داده می شود.
انواع پروفیل بر اساس سطح مقطع
پروفیل در هنگام ساخت و برش به شکل های مختلفی ایجاد می شود که به آن سطح مقطع گفته می شود. در حقیقت منظور از سطح مقطع اشکال هندسی پروفیل ها است، که شامل:
- مربع
- مستطیل
- دایره
- استوانه
- و سایر اشکال هندسی می شود.
موارد استفاده از این پروفیل ها با توجه به شکل آن ها متفاوت است.
انواع پروفیل براساس جنس
در صورتی که بخواهیم پروفیل را از لحاظ جنس فلزات تقسیم بندی کنیم، در چهار دسته قرار میگیرند که عبارتند از:
- آلومینیومی
- گالوانیزه
- استیل
- کامپوزیتی
دلیل این تقسیم بندی مشخص کردن کاربرد هر کدام از آن هاست.
برای ساخت پروفیل ها در جنس های مختلف، از روش های که قبلا توضیح دادیم استفاده می شود. و می توان این دسته بندی را از لحاظ بعد و ضخامت نیز به انواع دیگری تقسیم کرد.
کلام آخر
همانطور که گفته شد، پروفیل (PROFILE) یک مقطع فلزی است که از آلومینیوم، گالوانیزه، استیل و کامپوزیت در اشکال مختلف و با سطح مقطع متفاوت تولید میشود. کاربرد پروفیل در صنعت ساختمان و سایر صنایع بسیار است و برای مواردی مانند ساخت پنجره، پل، درب، نبشی، تیرآهن و غیره از آن استفاده می‌گردد.
