فیلتر هوا چیست و چه وظیفه ای دارد؟ بررسی کاربرد 4 نوع فیلتر هوا

یکی از اجزایی که در تمامی خودروها وجود دارد فیلتر هوا است. این فیلتر وظیفه تصفیه هوای داخل کابین و موتور را برعهده دارد. در ایرانیجو به معرفی انواع فیلتر هوا و کاربرد آنها می پردازیم.

فیلتر هوا چیست؟

Air Filter یا فیلتر هوا یک وسیله برای از بین بردن ناخالصی‌ها و ذرات درون هوا است. در ماشین‌ها 2 نوع فیلتر هوا وجود دارد که عبارتند از:

1. فیلتر هوای موتور
2. فیلتر هوای کابین

قسمت مهمی از سیستم‌های ورودی را فیلتر هوای موتور تشکیل می‌دهند. هستند، این فیلتر موظف است هوای ورودی موتور را تصفیه کند. تصفیه هوای داخل کابین از آلاینده‌هایی مانند گرد و غبار و سایر آلرژن‌ها نیز وظیفه فیلتر‌های کابین است.

فیلتر های کابین نیز مسئول تصفیه هوای داخل کابین از آلاینده ها (گرد و خاک و سایر آلرژن ها) می باشند.

فیلتر ‌هوای خودرو چگونه عمل می‌کند ؟

الیافی درون کاغذ مصرفی مدیای فیلتر ( سطح فیلتراسیون ) وجود داشته، که ذرات‌ریز از درون منافذ آن عبور می‌کند. به مرور زمان این ذرات بر روی فلومتر انباشته شده و به همین دلیل در عملکرد سنسور آن اختلال ایجاد می‌کند. در نتیجه باعث ایجاد ترکیب سوخت و هوا می‌شود. این ترکیب نامناسب قدرت موتور ماشین را کاهش داده و علاوه بر آن باعث افزایش مصرف سوخت و آلایندگی محیط زیست و هوا می‌شود.

انواع فیلتر هوای خودرو

فیلتر هوای خودرو دارای جنس‌های مختلفی است که عبارتند از:

• فیلتر کاغذی
• فیلتر اسفنجی
• فیلتر روغنی
• فیلتر پنبه‌ای

لازم به ذکر است که در بیشتر اوقات از فیلتر هوای کاغذی در خودروها استفاده می‌شود. در ادامه به توضیح هرکدام از این موارد می‌پردازیم:

فیلتر هوا کاغذی

به فیلتر هوای کاغذی فیلتر سلولزی نیز گفته می‌شود، چون این فیلترها از الیاف چوب نرم و چوب سخت تشکیل شده‌اند. فیلترهای کاغذی ظاهری آکاردئونی داشته و از ورود 80% آلاینده‌ها و ریزگردها به قطعات داخلی و موتور خودرو جلوگیری می‌کند.

فیلتر هوا اسفنجی

از فیلتر‌های هوای اسفنجی در ماشین‌های صنعتی سنگین، ماشین‌های مسابقه‌ای و کامیون‌ها استفاده می‌شود. در کل این نوع فیلتر در مواقعی کاربرد داشته که ماشین بیشتر در معرض آلودگی‌‌ها و گرد و غبار قرار گرفته باشد.

اکثر فیلترهای اسفنجی از پنبه مصنوعی تشکیل شده‌اند به همین دلیل نسبت به فیلترهای کاغذی، الودگی‌های بیشتری را جذب می‌کنند.

فیلتر هوا روغنی

در گذشته در خودروهای قدیمی ظرفی پر از روغن در مقابل سیستم ورود هوا به موتور قرار می‌گرفت تو آلاینده‌ها و ریزگردها را به خود جلب کرده و سپس دفع کند. امروزه از این نواع فیلتر هوا در خودرو استفاده نمی‌شود.

فیلتر هوا پنبه ای

در حال حاضر یکی از محبوب ترین فیلترهای موجود در بازار، فیلتر هوا پنبه‌ای است. درون این فیلتر با پارچه‌ای از جنس پنبه پوشانده شده و به طور معمولا لایه‌های از این پارچه به روغن آغشته شده‌اند.

فیلتر هوای پنبه‌ای یک بار مصرف نمی‎باشد یعنی می‌توان آن‌ها را تمیز کرد و مجددا استفاده کرد. نحوه مدیریت فیلتر هوای پنبه‌ای در مقابل آلودگی‌ها منحصر به فرد است. به این صورت که زمانی که ذرات آلودگی به پنبه جذب می‌شوند، آلودگی‌ها و ذرات گرد و غبار توسط لایه‌ای که به روغن آغشته هستند از سایر لایه‌ها جدا می‌شوند. در نتیجه لایه‌ای که کثیف شده است نیز مانند فیلتر جدیدی عمل کرده و قادر به بالا بردن بازدارندگی فیلتر است. به همین علت بعضی از افراد می‌گویند که هرچه قدر پنبه کثیف تر باشد و بیشتر کار کرده باشد، عملکرد آن بهتر است.

عمر مفید فیلتر‌ هوا چقدر است ؟

اگر می‌خواهید طول عمر مفید موتور خود را افزایش دهید، به موقع فیلتر هوای موتور را تعویض کنید. شرکت سازنده  زمان مناسب تعویض فیلتر‌ را اعلام می‌کند. ولی با این حال شرایط مختلف و متعددی از جمله شرایط آب و هوا، بر روی زمان تعویض این قطعه موثر است.

معمولا طول عمر فیلتر هوا در موارد زیر کمتر است:

• آب‌ و‌ هوای آلوده
• مناطق خشک و خاکی

در شرایط ذکر شده ممکن است فیلتر دچار گرفتگی و انسداد شود. لازم به ذکر است که مجاری فیلتر را به صورت استاندارد باید بین 3 تا 5 هزار کیلومتر (متناسب با شرایط محیط کار ماشین) تعویض کرد.

علائم کثیف بودن فیلتر هوای موتور خودرو چیست؟

علائمی که نشاندهنده‌ی کثیف بودن فیلتر خودرو است عبارتند از:

• افزایش مصرف سوخت
• روشن نشدن و یا روشن شدن آهسته موتور
• نقص در شمع خودرو
• شتاب پایین
• روشن شدن چراغ چک (چراغ سرویس موتور)
• خروج دود سیاه از اگزوز
• فیلتر کثیف یا بی رنگ
• صدا یا لرزش عجیب موتور
• نرم و روان کار نکردن موتور

اگر با این علائم رو به رو شدید، باید فیلتر ماشین را تمیز کنید و یا در صورت نیاز آن را تعویض نمایید.

تعویض فیلتر هوا

دلایلی که نشان دهنده‌ی تعویض به موقع فیلتر هوا است عبارتند از:

• کاهش مصرف سوخت
• کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای
• افزایش طول عمر موتور
• ارزان بودن و تعویض راحت آن

در ادامه به توضیح هرکدام از این موارد می‎پردازیم:

کاهش مصرف سوخت

کاهش مصرف سوخت یکی از اصلی ترین دلایل برای تعویض به موقع و منظم فیلتر هوای خودرو است. بر اساس تحقیقات، زمانی که فیلتر هوای کثیف را تمیز و یا تعویض می‌شود، مصرف سوخت به صورت چشمگیری کاهش پیدا کرده و همچنین خودروها کاربراتوری 14% بهتر از قبل عمل می‌کنند. وقتی air filter به موقع تعویض شود، شتاب خودروهای انژکتوری 6% تا 11% بهبود می‎یابد.
در کل می‌توان گفت فیلتر هوای تمیز، جریان هوایی که وارد موتور می‌شود را بهبود داده و باعث افزایش عملکرد آن و کاهش مصرف سوخت می‌شود.

کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای

فیلتر هوای کثیف باعث می‌شود جریان هوایی که وارد موتور شده کاهش باید و در نتیجه موتور خفه شود. زمانی که ورود هوای تمیز به موتور کاهش پیدا می‌کند، به سوخت بیشتری نیاز است تا شمع بتواند جرقه بزند. همین امر مشکلات متعددی برای موتور ایجاد می‌کند. هنگامی که شمع به این صورت جرقه می‌زند، به موتور فشار وارد شده و حتی ممکن است خاموش شود، در نتیجه مصرف سوخت افزایش پیدا می‌کند. در این مواقع خودرو در زمان کمتری به سرویس نیاز پیدا می‌کند.
زمانی که جریان ورودی هوا به درون موتور افزایش پیدا می‌کند، عملکرد موتور بهتر شده و همچنین گازهای گلخانه‌ای و مصرف سوخت کاهش پیدا می‌‌کند.

افزایش طول عمر موتور

اگر به موقع و به صورت منظم فیلتر هوا را تعویض نمایید، طول عمر موتور بیشتر می‌شود. به دلیل اینکه این فیلتر از ورود آلودگی به موتور و سایر قسمت‌های مهم آن از جمله پیستون‌ها و سیلندرها جلوگیری می‌کند.
توجه داشته باشید که ورود ریزگردها و ذرات کوچک به درون موتور ممکن است به موتور آسیب وارد کرده و تعمیر آن هزینه‌های زیادی را با خود به همراه داشته باشد.

ارزان بودن و تعویض راحت آن

یکی از ارزان‌ترین قطعه‌های خودرو، Air Filter است که به راحتی می‌توان آن را تعویض کرد. به همین دلیل بهتر است پیش از آنکه کثیف بودن این فیلتر باعث به وجود آوردن مشکلاتی با هزینه‌ی سنگین شود، فیلتر را تعویض کرد.

واضح است که تعویض فیلتر هوایی که دارای قیمت ارزانی است، بسیار به صرفه‌تر و ارزان‌تر از تعمیر موتور است.

انتخاب فیلتر هوای مناسب موتور سیکلت و خودرو

انتخاب فیلتر هوای مناسب، یکی ازمهم‌ترین نکات برای تعویض فیلتر است. صاحب موتور سیکلت و یا خودرو باید توسط باید متناسب با مدل خودرو و موتور خود بهترین فیلتر هوا را انتخاب کند.

به طور معمول فیلتر هوا درون یک محفظه مربع و یا مستطیلی شکل قرار داشته که در پوش آن با یک گیره یا پیچ بسته شده است.

فیلتر هوا در خودروهای جدید (انژکتوری)، در کنار یا بالای موتور قرار گرفته است و در خودروهای قدیمی ( کاربراتوری)، در درون یک محفظه فلزی، بالای کاربراتور قرار دارد. یک مهره از این فیلتر هوا حفاظت می‌کند.

چگونه فیلتر هوا را نصب کنیم ؟

در اکثر خودروها به راحتی می‌توان به فیلتر هوا دسترسی داشت، به همین دلیل تعویض آن بسیار آسان بوده و نیازی به ابزار و مهارت خاصی ندارد.

ابتدا باید برای خودروی خود فیلتر هوای مناسبی پیدا کرده و سپس در محفظه‌ی فیلتر را باز کرده و فیلتر جدید را جایگزین فیلتر قدیمی کنید. توجه داشته باشید که فیلتر جدید را به درستی جایگزین کنید. حتما پس از بستن درب محفظه، مطمئن شوید که مکش هوا و موتور به درستی کار می‌کند.
لازم به ذکر است که نمی‌توان فیلتر هوای ماشاین‌های سبک را مجددا استفاده کرد و یا آن‌ها را تمیز کرد، چون کارایی خود را بعد از استفاده از دست می‌دهند.

جمع بندی

در این مقاله فیلتر هوا و انواع مختلف آن را مورد بررسی قرار دادیم. همچنین علائم کثیف بودن فیلتر هوا و دلایل تعویض آنرا نیز بیان کردیم.