در تیر ۱۴۰۴/۲۰۲۵ زهران ممدانی با کسب بیش از ۵۰ درصد آرا و شکست اندرو کومو که ۴۱ درصد رأی گرفت، شهردار نیویورک شد. گزارشها از مشارکتی بیسابقه در چند دهه خبر میدهند؛ از ۱.۶ میلیون رأیدهنده به روایت المیادین تا بالاتر از دو میلیون رأی ثبتشده بنا بر دادههای نقلشده در رسانهها، رقمی که برخی آن را بالاترین میزان از ۱۹۶۹ میدانند. این پیروزی برای یک چهره جوان چپگرا با شعارهای اقتصادی رادیکال، نقطه عطفی در سیاست شهری آمریکا تلقی شده است.
معرفی: زهران ممدانی کیست؟
آقای زهران قوام ممدانی سیاستمدار مسلمان، متولد 18 اکتبر 1991 در کامپالا در اوگاندا و با ریشهای هندیتبار است که در سالهای اخیر به یکی از چهرههای پیشرو و خبرساز سیاست شهری نیویورک تبدیل شده است. او در حوزه عدالت اجتماعی، مسکن و خدمات عمومی مواضعی ترقیخواهانه دارد و از 2021 نماینده منطقه 36 در مجلس ایالتی نیویورک بوده است. طبق برخی گزارشها او در تیر 1404 بهعنوان شهردار نیویورک انتخاب شده است؛ همزمان گزارشهای تحلیلی دیگری مسیر او را از اعلام نامزدی در اکتبر 2024 تا رقابت نهایی 4 نوامبر 2025 و پیروزی در انتخابات درونحزبی دموکراتها دنبال کردهاند.
کودکی و پیشینه خانوادگی
باید گفت زهران ممدانی در 18 اکتبر 1991 در کامپالا، پایتخت اوگاندا، در خانوادهای فرهنگی به دنیا آمد. پدر او محمود ممدانی استاد دانشگاه و نظریهپرداز مطالعات پسااستعماری و مادرش میرا نایر فیلمساز شناختهشده هندی-آمریکایی است.
او در هفتسالگی به ایالات متحده مهاجرت کرد و در شهر نیویورک بزرگ شد. در برخی روایتها اشاره شده که خانواده پیش از ورود به آمریکا، مدتی نیز در آفریقای جنوبی اقامت داشتند. این پیشینه چندفرهنگی، از ریشههای هندی در شرق آفریقا تا تجربه مهاجرت به نیویورک، در شکلگیری نگاه عدالتمحور و ضدتبعیض او تاثیرگذار بوده است.
مسیر تحصیلی
تحصیلات دانشگاهی زهران ممدانی در رشته مطالعات آفریقا در کالج بودوین انجام شد؛ مسیری که بنیان فکری او را در شناخت تاریخ استعمار و عدالت اجتماعی تقویت کرد. در منابع فارسی همچنین به ادامه تحصیل او در دانشگاه نیویورک و تمرکز بر مطالعات آفریقایی و خاورمیانه اشاره شده است. این برشهای دانشگاهی با کنشگری دانشجویی گره خورد و از او چهرهای ساخت که روایتهای آکادمیک را به میدان عمل اجتماعی پیوند میزند.
کنشگری اجتماعی و جامعهمحور
پیش از ورود رسمی به سیاست، زهران ممدانی به عنوان مشاور پیشگیری از سلب مالکیت و مسائل مسکن در کویینز فعالیت میکرد. او به خانوادههای کمدرآمد و عمدتاً رنگینپوست کمک میکرد تا در برابر اخطاریههای تخلیه و مصادره خانه ایستادگی کنند. به تصریح او، همین تجربه مستقیم با مشکلات ساختاری مسکن، انگیزهای شد تا مسیر سیاستورزی را برای تغییرات پایدار انتخاب کند.
علاوه بر فعالیتهای اجتماعی، ممدانی به موسیقی هیپهاپ علاقهمند است و مدتی با نام هنری Young Cardamom به عنوان خواننده و تهیهکننده رپ کار کرد. همکاری موسیقایی او با فیلم ملکه کاتوه به کارگردانی مادرش، از نقاط قابل توجه کارنامه فرهنگی اوست که بازتاب رسانهای گستردهای نیز داشت.
آغاز فعالیت سیاسی
ورود عملی زهران ممدانی به دنیای سیاست از اواسط دهه 2010 و با همکاری در ستادهای انتخاباتی محلی آغاز شد.
او در سال 2017 به سازمان سوسیالیستهای دموکراتیک آمریکا پیوست، در سال 2018 شهروندی آمریکا را دریافت کرد و نهایتاً در انتخابات 2020 توانست نماینده دموکرات منطقه 36 کویینز در مجلس ایالتی نیویورک شود. این پیروزی نقطه عطفی بود که او را از یک کنشگر محلی به چهرهای شناختهشده در جناح مترقی دموکراتها تبدیل کرد.
پسزمینه سیاسی و مسیر تا شهرداری
ممدانی در سال ۲۰۲0 وارد سیاست انتخاباتی شد و بهعنوان نماینده مجلس ایالتی نیویورک شناخته شد. او در فضای محلی نیویورک، بهویژه با تاکید بر تنوع فرهنگی و بهبود شرایط اقتصادی، محبوبیت کسب کرد.
در ادامه، نامش بهعنوان نامزد محتمل شهرداری مطرح شد و نهایتاً در انتخابات ۲۰۲۵ با اختلافی معنادار بر اندرو کومو، فرماندار پیشین ایالت که بهصورت مستقل وارد رقابت شده بود، پیروز شد. رسانهها این شکست را شوکی برای نهاد قدرت در نیویورک توصیف کردند.
وعدههای انتخاباتی و سیاستهای کلیدی
ستون فقرات کارزار ممدانی را بستهای از وعدههای اقتصادی تشکیل میدهد که هدف آن کاهش هزینههای زندگی، گسترش خدمات عمومی و مهار رانتجویی در بازار مسکن است.
- ثبات اجارهبها و فریز اجاره برای بخش بزرگی از واحدها، همراه با ساخت گسترده مسکن مقرونبهصرفه (از جمله برنامه ساخت ۲۰۰ هزار واحد در ۱۰ سال).
- حذف کرایه اتوبوس و افزایش سرعت از طریق خطوط اختصاصی برای حملونقل عمومی امن و در دسترس.
- مدیریت ایمنی جامعه با تمرکز بر پیشگیری از خشونت، حمایت از سلامت روان، استقرار کادر آموزشی در ۱۰۰ ایستگاه مترو و تقویت پاسخ به بحرانها.
- مهدکودک رایگان برای کودکان ۶ هفته تا ۵ سال و افزایش حقوق کارکنان مهدکودک تا سطح معلمان مدارس دولتی.
- ایجاد شبکه سوپرمارکتهای تحت مالکیت شهرداری برای تثبیت قیمتها و عرضه به نرخ عمده، با مشارکت محلهها.
- مبارزه با مالکان متخلف از طریق بازسازی دفتر حفاظت از مستأجران و امکان مداخله شهرداری در موارد تخلف مستمر.
- تامین مالی برنامهها با افزایش نرخ مالیات شرکتها به ۱۱.۵٪ و اخذ مالیات ثابت ۲٪ از یک درصد ثروتمند، همراه با اصلاحات در خریدهای شهری و وصول جریمه از مالکان متخلف.
این بسته سیاستی، ممدانی را در برابر شبکهای از ثروتمندان و مخالفان جمهوریخواه قرار داد؛ بهگونهای که دهها میلیاردر بیش از ۲۲ میلیون دلار برای جلوگیری از پیروزی او هزینه کردند. در عین حال، برخی چهرههای ثروتمند نیز بهطور علنی از کمپین او حمایت مالی داشتند.
تاثیر و اهمیت انتخاب او
پیروزی ممدانی بهعنوان یک سوسیالیست دموکرات، برای سیاست نیویورک اهمیت نمادین و عملی دارد. از یک سو، رسانهها این نتیجه را نشانهای از تغییر فضای سیاسی در آستانه انتخابات بزرگتر ارزیابی کردند؛ از سوی دیگر، شعارهای اقتصادی او مستقیماً به بحران توان خرید، هزینههای زندگی و حملونقل عمومی پاسخ میدهد. ترکیب این عوامل نشان میدهد چرا بخشهایی از جوانان و محلههای کمدرآمد به او گرایش پیدا کردند.
گزارشهای رسانهای درباره مشارکت و نتایج
| منبع | نکته کلیدی |
| نیویورک تایمز (نقلشده در رسانههای فارسی) | بیش از ۵۰٪ برای ممدانی؛ ۴۱٪ برای اندرو کومو |
| بلومبرگ | بالاترین مشارکت در چند دهه اخیر |
| المیادین | حدود ۱.۶ میلیون مشارکتکننده |
| گزارشهای دادهنگارانه نقلشده | بیش از دو میلیون رأی در صندوقها و اختلاف دو رقمی |
چالشها و حواشی
کارزار ممدانی با انتقادها و فشارهای سیاسی نیز روبهرو بود. دونالد ترامپ خواستار رأی دادن به رقیب اصلی او شد و در موضعگیریهایی تند، پیروزی این «نامزد کمونیست» را تهدیدی برای حمایت فدرال دانست. در سطح سیاست خارجی، مواضع منتقدانه ممدانی نسبت به اسرائیل و تاکیدش بر گفتوگو در قبال ایران، واکنشهای موافق و مخالف برانگیخت. مجموعه این عوامل، میدان عمل شهردار جدید را پیچیدهتر میکند؛ بهویژه در تامین مالی برنامهها و تعامل با دولت فدرال.
محورهای اولیه کنش سیاسی
برنامههای او در رقابتهای اولیه، بازتابی از دغدغههای اجتماعیاش بود:
- اصلاحات حوزه مسکن و مقابله با اخراج و مصادره خانهها
- اصلاح نیروی انتظامی و نظام زندانها
- گسترش مالکیت و خدمات عمومی در آب، برق و گاز
- حمایت از جنبشهای مدنی مانند جان سیاهان مهم است و حقوق مهاجران
مواضع و برنامههای کلیدی
ممدانی خود را سوسیالیست دموکرات میداند؛ رویکردی که در آن عدالت اجتماعی، حمایت از طبقات کمدرآمد و کاهش شکاف اقتصادی محوریت دارد. در نقد نظام سرمایهداری از فرسایش طبقه متوسط میگوید و بر نقش بازتوزیع و خدمات عمومی برای برابری بیشتر تاکید میکند.
در سیاست خارجی نیز مواضع روشنی دارد: از جمله انتقاد صریح از عملکرد اسرائیل در قبال فلسطینیان و مخالفت با فشارهای حداکثری و تهاجمی علیه ایران، با تاکید بر گفتوگو و کاهش تنشها. او در عین حال به مشارکت سیاسی جوامع مسلمان و مهاجر باور دارد و با هویت شیعه دوازدهامامی، حضور فعالی در رویدادهای مذهبی مانند عزاداری عاشورا داشته است.
برنامههای شاخص برای شهرداری نیویورک
ممدانی در رقابت شهرداری نیویورک مجموعهای از پیشنهادهای مشخص را طرح کرد که بازتاب نگاه عدالتمحور اوست:
- اتوبوسرانی رایگان در سطح شهر
- تثبیت اجاره و احداث 200 هزار واحد مسکن مقرونبهصرفه
- ایجاد فروشگاههای دولتی برای کاهش قیمتها
- افزایش حداقل دستمزد تا 30 دلار در سال 2030
- افزایش مالیات بر شرکتهای بزرگ و افراد ثروتمند
این بسته سیاستی در ادامه کارنامه او در مجلس ایالتی نیویورک قرار میگیرد و بهخوبی پیوند اصلاحات خدمات عمومی و عدالت اقتصادی را روایت میکند.
نکات برجسته کارزار 2025
کارزار شهرداری ممدانی در اکتبر 2024 با اعلام رسمی آغاز شد. او در انتخابات مقدماتی ژوئن 2025 با غافلگیری، اندرو کومو فرماندار پیشین نیویورک را شکست داد و با حمایت چهرههایی همچون برنی سندرز و الکساندریا اوکاسیو-کورتز به نماد موج جدید سیاستمداران ترقیخواه بدل شد.
همزمان، جمهوریخواهان و شخص دونالد ترامپ حملات تندی را علیه او آغاز کردند. در برخی گزارشها، ترامپ او را کمونیست تمامعیار خطاب کرد و کارزار محافظهکاران، مخالفتها را شدت بخشید. منابع تحلیلی تاریخ انتخابات اصلی را 4 نوامبر 2025 اعلام کردهاند؛ با این حال، برخی گزارشهای خبری داخلی از انتخاب او در تیر 1404 بهعنوان شهردار نیویورک سخن گفتهاند.
تایملاین زندگی و کارنامه سیاسی
این جدول، جمعبندی رویدادهای شاخص بر اساس دادههای منابع رقباست.
| 1991 | تولد در کامپالا، اوگاندا |
| 1998 | مهاجرت به آمریکا و سکونت در نیویورک |
| 2014 | فراغت از تحصیل در رشته مطالعات آفریقا از کالج بودوین |
| 2015 | آغاز همکاری با ستادهای انتخاباتی محلی در نیویورک |
| 2017 | عضویت در سازمان سوسیالیستهای دموکراتیک آمریکا و فعالیت هنری در ملکه کاتوه |
| 2018 | دریافت تابعیت ایالات متحده |
| 2020 | پیروزی در انتخابات مجلس ایالتی نیویورک، نماینده منطقه 36 |
| اکتبر 2024 | اعلام نامزدی برای شهرداری نیویورک |
| ژوئن 2025 | پیروزی در انتخابات مقدماتی دموکراتها و شکست اندرو کومو |
| تیر 1404 / نوامبر 2025 | گزارشهای متفاوت: اعلام انتخاب بهعنوان شهردار در تیر 1404 یا برگزاری انتخابات نهایی در 4 نوامبر 2025 |
زندگی شخصی و علایق
آقای زهران ممدانی یک مسلمان شیعه دوازدهامامی است و حضور او در مراسم عاشورا در آمریکا بازتاب یافته است.
درباره ازدواج او با راما دواجی، هنرمند سوریتبار، روایتها متفاوت است: برخی منابع داخلی از ازدواج در سال 2018 سخن گفتهاند و برخی دیگر به مراسمی در اوایل 2025 اشاره کردهاند. نقطه مشترک همه گزارشها، معرفی دواجی بهعنوان همسر اوست. در کنار سیاست، علاقه به هیپهاپ و فعالیت با نام هنری Young Cardamom، بخشی از شخصیت چندوجهی او را نشان میدهد.
بازخورد عمومی و حواشی
پیشروی ممدانی در درونحزبی دموکراتها با استقبال جریانهای مترقی همراه شد و حمایت چهرههایی مانند برنی سندرز و اوکاسیو-کورتز را برای او به همراه داشت. در مقابل، جریان محافظهکار و شخص ترامپ او را آماج حملات سیاسی قرار دادند. مواضع صریح او علیه سیاستهای اسرائیل و تاکید بر اجرای حقوق بینالملل در قبال پروندههای قضایی بینالمللی، در رسانهها خبرساز شد و مخالفانی را برانگیخت. همچنین نگاه نرمتر او نسبت به ایران و تاکید بر گفتوگو و پرهیز از فشارهای حداکثری، با موافقت و انتقادهایی توأمان روبهرو شد.
در فضای رسانهای فارسیزبان نیز چند ابهام درباره او مطرح است: تاریخ دقیق ازدواج و زمان دقیق تصدی سمت شهردار نیویورک. برخی گزارشها، او را از تیر 1404 شهردار معرفی کردهاند و برخی منابع، مسیر حقوقی و انتخاباتی تا آبان 1404 را روایت کردهاند. طرح این تفاوتها، بخشی از پویایی خبر در مقاطع انتخاباتی است.
سوالات متداول
زهران ممدانی اهل کجاست و ریشه خانوادگی او چیست؟
او در 18 اکتبر 1991 در کامپالا، اوگاندا و در خانوادهای هندیتبار به دنیا آمد. پدرش محمود ممدانی استاد دانشگاه و مادرش میرا نایر فیلمساز شناختهشده است. او در هفتسالگی به نیویورک مهاجرت کرد.
همسر زهران ممدانی کیست؟
راما دواجی، هنرمند با اصالت سوری. درباره تاریخ ازدواج، گزارشها متفاوت است؛ برخی 2018 و برخی اوایل 2025 را ذکر کردهاند.
مذهب و گرایشهای فکری ممدانی چیست؟
او مسلمان شیعه دوازدهامامی و از اعضای سوسیالیستهای دموکراتیک آمریکا است و بر عدالت اجتماعی، خدمات عمومی و حمایت از طبقات کمدرآمد تاکید دارد.
مهمترین برنامههای او برای شهرداری نیویورک چیست؟
اتوبوس رایگان، تثبیت اجاره، ساخت 200 هزار خانه ارزان، ایجاد فروشگاههای دولتی، افزایش حداقل دستمزد تا 30 دلار در 2030 و مالیات بیشتر برای شرکتهای بزرگ و ثروتمندان.
جمعبندی: اثرگذاری و چشمانداز
زهران ممدانی از دل مهاجرت و تنوع فرهنگی به عرصه سیاست محلی نیویورک قدم گذاشت و با تکیه بر تجربه میدانی در مسکن و خدمات عمومی، از سال 2020 به نقشی تصمیمساز در مجلس ایالتی رسید. بسته سیاستی او در شهرداری نیویورک، ادامه منطقی همین مسیر است: تقویت خدمات عمومی، کاهش فشار هزینهای بر طبقات پایین و میانه، و بازتوزیع عادلانهتر منابع. حمایت گسترده جریانهای مترقی و در عین حال، مخالفتهای تند محافظهکاران، نشان میدهد که ممدانی به یکی از چهرههای تعیینکننده در آینده سیاست شهری نیویورک تبدیل شده است. چه روایت انتخاب در تیر 1404 را مبنا بگیریم و چه مسیر رقابت تا آبان 1404 را، تاثیرگذاری او بر گفتوگوهای عمومی و سیاستگذاری شهری، قابل انکار نیست.
