مخزن آب چیست؟ مزایا، معایب و کاربردهای انواع منبع آب
منبع آب محفظه ای است که برای نگهداری آب از آن استفاده می شود. با توجه به نوع آبی که در مخازن نگهداری می شود، می توان آن را به دو نوع مخازن آب شرب و آب غیر قابل شرب دسته بندی کرد. در ایرانیجو به معرفی انواع مخزن آب و کاربرد آن، همچنین مزایا و معایب منبع آب می‌پردازیم.
مخزن آب چیست؟
مخزن آب وسیله ای برای نگهداری و ذخیره سیالاتی مانند آب ژاول، آب معمولی و یا محلول کلر است. این وسیله در بسیاری از صنایع، مانند آب و فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرد. برای خرید مخزن آب و مشاهده قیمت منبع آب حتما به لیست قیمت مخزن آب سر بزنید.
آب انبار یکی از معماری های سنتی ایرانی است، که نشان دهنده اهمیت آب و ذخیره سازی آن در ایران باستان بوده است. این سازه یک مخزن آب زیر زمینی است که در فصل تابستان، برای ذخیره آب آشامیدنی مورد استفاده قرار می گرفت.
قرار گرفتن این مخزن در عمقی پایین تر از سطح زمین، سبب خنک شدن آن می شد. علاوه بر آب انبار ها مخازن دیگری مانند حوض نیز از دیرباز مورد استفاده مردم قرار می گرفت. حوض ها مخازن روبازی بودند، که در دوره های زمانی مشخص، توسط کانال های آبیاری شهری پر می شدند.
برخلاف آب انبار از آب حوض ها، برای مصارفی مانند سرویس بهداشتی و شستشو استفاده می شد. اما امروزه از مخازن مختلفی برای ذخیره آب استفاده می شود، که هر کدام برای ذخیره نوع خاصی از آب بکار می رود.
مخازن آب در ابتدا با استفاده از سنگ، چوب و یا سفال تولید می شدند. اما امروزه برای ساخت مخازن آب، از مواد اولیه متنوعی استفاده می شود که از جمله آنها می توان به مخازن فلزی، پلیمری، بتنی اشاره کرد. این مخازن جهت نگهداری آب بکار رفته و به دو صورت پیش ساخته و ساخت در محل تولید می شوند.
مزایا و معایب مخزن آب
مزیت اصلی مخزن آب این است که از آب درون خود، در برابر عوامل محیطی مانند ویروس ها و باکتری ها محافظت می کند. در حقیقت وظیفه اصلی مخزن سالم نگه داشتن آب است.
مخزن آب در مقابل عواملی مانند خوردگی، رطوبت، نور، سرما و گرما مقاوم است. از طرفی دارای عایق حرارتی بوده و از دوام زیادی برخوردار است. مخازن آب را می توان به روش های مختلفی، مانند روباز و یا دفن شده در زمین نصب کرد.
این وسیله به دلیل داشتن مواد پلی اتیلنی واکنش پذیر نبوده و کاملا بهداشتی است. اما در مقابل امکان شکستن مخزن های تک لایه وجود دارد و تحمل ضربات شدید و یا برخی از مواد شیمیایی را ندارند.
کاربردهای مخزن آب
از زمان های گذشته تا به امروز افراد آب را در مکان های مناسب ذخیره می کنند، تا در زمان نیاز از آن استفاده کنند. استفاده از مخزن، می تواند روش مناسبی برای ذخیره سازی آب باشد.
مخزن آب می تواند از هدر رفتن آب جلوگیری کرده و آب را برای روزهای مورد نیاز ذخیره کند. همزمان با گرم شدن هوا در فصول گرم، مصرف آب بیشتر شده و امکان قطع شدن آن نیز وجود دارد.
معمولا در زمان اوج مصرف آب با مشکل افت فشار روبرو می شوید، که با استفاده از پمپ آب این مشکل حل شده است. پمپ، آب را به منبع ذخیره انتقال می دهد، تا در صورت لزوم از آن استفاده شود.
در ابتدا از مخازن آب برای ذخیره آب آشامیدنی استفاده می شد، اما امروزه مخزن آب دارای کاربردهای گوناگونی است که شامل موارد زیر می شود:
- نگهداری آب برای باغ
- تامین آب مصرفی ساختمان های مسکونی
- استفاده در تصفیه آب و فاضلاب
- تولید سپتیک تانک
- نگهداری مواد شیمیایی مانند اسیدها
- اطفاء حریق توسط سازمان آتش نشانی
- آبیاری محصولات کشاورزی
- نگهداری مواد غذایی
برای هر یک از این کاربری ها انواع مخزن متفاوتی طراحی شده است که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم.
انواع مخزن آب
با توجه به تنوع زیاد مخازن آب، می توان دسته بندی های مختلفی را برای آن در نظر گرفت. به عنوان مثال مخازن از لحاظ شکل ظاهری به انواعی مانند عمودی، افقی، مکعبی، زیر پله ای، روباز و کتابی تقسیم می شوند.
در صورتی که بخواهیم مخازن را بر اساس تعداد لایه های دیواره آن دسته بندی کنیم، شامل انواع یک لایه، دو لایه، سه لایه و چهار لایه می شود.
مخازن آب انواع مختلفی دارد، که هر کدام دارای مزایا و معایب مخصوص به خود است. در ادامه می خواهیم شما را با انواع مختلف مخزن آب و کاربردهای آن آشنا سازیم.
انواع منبع آب از نظر جنس
با توجه به متریالی که در ساخت مخزن بکار میرود میتوان منبع آب را به 5 دسته تقسیم بندی کرد که عبارتند از:
- مخزن فلزی
- منبع آب بالشتی یا تاشو
- مخزن پلیمری
- منبع فایبرگلاس
- مخزن پلی اتیلن
منبع آب فلزی چیست؟
یکی از انواع قدیمی مخازن آب مخزن های فلزی هستند، که از جنس استیل، فولاد گالوانیزه، آهن ضد زنگ و یا آهن سیاه ساخته می شوند. این مخازن دارای تاریخچه طولانی بوده و طراحی آن ها پیچیدگی خاصی دارد، به خصوص زمانی که حجم بالایی داشته باشند.
مخازن فلزی در برابر خوردگی مقاوم بوده و معمولا برای ذخیره آب شرب و غیر شرب استفاده می شوند. این مخازن که در اشکال استوانه ای تولید می شوند، دارای انواعی از جمله عمودی، افقی، هوایی و زمینی هستند.
مهمترین نکته ای که لازم است در زمان خرید مخازن فلزی به آن توجه داشته باشید، روکش داخلی مخازن و متناسب بودن آن با نوع مصرف شماست.
مخزن بالشتی یا تاشو
این نوع مخازن برای مصارفی مانند کمپینگ و امداد رسانی گزینه بسیار مناسب هستند. مهمترین مزیت مخزن بالشی که به آن تاشو نیز گفته می شود، قابل حمل بودن و نصب آسان آن است.
مخازن بالشی در کنار مزیت هایی که ارائه می دهند، دارای معایبی نیز هستند. تمیز کردن فضای داخلی این مخازن بسیار سخت بوده و توانایی محافظت مناسب از آب درون خود را ندارند. از طرف دیگر دوام و طول عمر این مخازن کوتاه است، با این وجود می تواند برای برخی از کاربردها مناسب باشد.
مخزن پلیمری
این مخازن بیشتر جهت ذخیره و نگهداری آب های صنعتی و پیش تصفیه بکار برده می شود. جهت آب بندی مخازن پلیمری، از پوشش‌های اپوکسی، کولتار و پلی یورتان استفاده می شد.
به دلیل وزن سبک و مقاومت مخازن پلیمری در برابر خوردگی، این مخازن جزء بهترین مخازن نگهداری آب به شمار می روند.
مخزن فایبرگلاس
این نوع مخازن زیر زمینی بوده و از جنس فایبرگلاس یا کامپوزیت برای دیواره های داخلی آن استفاده می شود. تنوع این مخازن بسیار بالا است و در صنایع زیادی کاربرد دارند.
از آنجایی که در مخازن فایبر گلاس از مواد اولیه گران قیمت استفاده می شود، گزینه مناسبی برای مخازن کمتر از 1000 لیتر نیست. از مخزن آب کامپوزیت برای ذخیره آب های صنعتی، آب دریا، آب شرب، سیالات خورنده و سوخت استفاد می شود.
منبع آب کامپوزیتی امروزه در صنعت، جایگاه ویژه ای داشته و زیر دسته مخازن پلیمری به شمار می روند. مخزن آب کامپوزیتی که به صورت پیش ساخته (مادولار) تولید میشوند، برای نگهداری آب شرب مورد استفاده قرار می گیرند.
مخازن کامپوزیتی مدولار با توجه به محل نصب در حجم ها و ارتفاع های مختلفی ساخته می شود، اما به طور معمول دارای ارتفاع 50 سانتی متر هستند.
مخزن پلی اتیلن
این نوع مخزن یکی از رایج ترین مخازن است، که در صنایع مختلف از صنایع شیمیایی گرفته تا ساختمان و کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد. اما مهمترین کاربرد آن ذخیره آب آشامیدنی در ساختمان هاست.
مخزن پلی اتیلن سه لایه بوده و دارای خاصیت آنتی باکتریال است. این مخازن از مواد اولیه مرغوب و طی فرآیندی به نام قالب گیری دورانی تولید می شوند. مخازن پلاستیکی به دلیل خواص ضد میکروبی، کاملا بهداشتی بوده و از آب داخل خود محافظت می کنند.
قابلیت های این مخازن نسبت به دیگر مخازن خانگی بیشتر است. مخازن پلی اتیلن این قابلیت را دارند، که در حجم های بسیار بالا طراحی و ساخته شوند. یکی دیگر از کاربردهای این مخازن، جمع آوری آب باران است.
از دیگر ویژگی هایی که سبب شده مخازن پلی اتیلن بیشتر مورد استفاده قرار بگیرند، می توان به مواردی مانند مقاوم بودن در برابر ضربه و اشعه ماورا بنفش، وزن سبک و جابجایی آسان، قیمت مقرون به صرفه و نصب راحت اشاره کرد.
انواع مخازن پلی اتیلن
مخازن پلی اتیلن در شکل ها و ابعاد مختلف و از جنس پلی اتیلن ساخته می شوند. از انواع رایج این مخازن می توان به مخازن افقی، عمودی، کتابی، مکعبی و قیفی اشاره کرد.
- مخازن پلی اتیلن عمودی
- مخازن پلی اتیلن افقی
- مخازن پلی اتیلن بیضی شکل
- مخازن پلی اتیلن زیر پله ای
- مخازن پلی اتیلن مکعبی
مخازن پلی اتیلن عمودی
کاربرد مخازن پلی اتیلن عمودی یا ایستاده در مصارف خانگی و تجاری است. این مخازن دارای گنجایش در حدود 100 تا 20000 لیتر هستند.
مخازن پلی اتیلن افقی
قابلیت های این مخزن آب مشابه مخازن عمودی بوده و در مکان هایی با ارتفاع کم استفاده می شود. با توجه به کاربرد این مخازن، حجم آبگیری آن ها متفاوت است. مخازن افقی می توانند، در حدود 100 تا 15000 لیتر آب را در خود ذخیره کنند.
مخازن پلی اتیلن بیضی شکل
این مخازن سه لایه بوده و دارای خاصیت ضد میکروبی هستند. گنجایش مخازن بیضی شکل در حدود 500 تا 5000 لیتر است.
مخازن پلی اتیلن زیر پله ای
در آپارتمان ها و مجتمع هایی که فضای نگهداری منابع آب کم است، از مخازن زیر پله ای استفاده می شود. ظرفیت این مخازن در حدود 500 تا 1500 لیتر است.
مخازن پلی اتیلن مکعبی
این مخازن را می توان در کنار دیوار یا اتاق نیز نصب کرد، به همین دلیل به آن ها مخازن آسان رو گفته می شود. مخازن مکعبی در مدل های متفاوتی مانند تخت، قائم و افقی تولید می شوند. مخزن کتابی یکی از مدل های مخازن مکعبی است، که در مکان هایی با فضای محدود مورد استفاده قرار می گیرد.
کلام آخر
با توجه به اینکه ایران کشور کم آبی است و عموما در ساختمان ها و آپارتمان ها افت فشار داریم، بنابراین همه ساختمان ها نیاز به منبع آب دارند. در این مقاله به معرفی انواع مخزن آب و کاربر آنها پرداختیم.
