کولر آبی چیست؟ آشنایی با انواع کولر و نحوه کارکر صحیح آن

در فصل گرم سال کولر آبی یکی از نیاز های اساسی هر خانواده است، که وظیفه تهویه و خنک کردن هوا را بر عهده دارد. در این مقاله از ایرانیجو شما را با این وسیله سرمایشی پر طرفدار آشنا ساخته و  در ارتباط با انواع، کاربردها، مزایا و معایب آن توضیحات لازم را ارائه دهیم.

کولر آبی چیست؟

دستگاه کولر آبی نوعی سیستم تهویه مطبوع است، که خنک سازی محیط را به واسطه فرآیند سرمایش تبخیری انجام می دهد. این فرآیند قدیمی گرمای هوا را جذب کرده و با استفاده از آن هوای خنک را تولید می کند. این وسیله می تواند به واسطه تبخیر آب، هوای گرم تابستان را به هوایی خنک و دلپذیر تبدیل کند.

تاریخچه بکارگیری کولر

تاریخچه این فرآیند به هزاران سال قبل از میلاد بر می گردد. کولر های آبی قدیمی که به آن ها بادگیر گفته می شد، هوای بیرون را با استفاده از مخزن آب خنک کرده و به داخل منزل هدایت می کردند.

اجزای تشکیل دهنده کولر آبی شامل پمپ آب، دینام، فن دمنده هوا، شناور آب و پوشال است. فرآیند تولید هوای خنک به این صورت است که ابتدا آب از طریق شیلنگ وارد مخزن آب کولر می شود.

 شناور وظیفه دارد که جریان آب را در دستگاه کنترل کند. زمانی که میزان آب ورودی به سطح مخزن کولر برسد، شناور مسیر آب را می بندد. آب موجود در کف دستگاه توسط پمپ آب و شیلنگ های تعبیه شده در بدنه کولر به پوشال ها منتقل می شود.

توان موتور به واسطه تسمه به فن دمنده منتقل شده و آن را به حرکت در می آورد. هوای گرم بیرون از داخل پوشال ها عبور کرده و توسط فن دمنده خنک می شود. و در نهایت این هوای خنک از طریق کانال ها، به داخل ساختمان هدایت می شود.

نحوه کار کولر‌‌های آبی

کارکرد کولرهای آبی به این صورت است که با استفاده از گرمای محیط، آب داخل دستگاه را تبخیر می کنند. مقدار آبی که در داخل به جریان در می آید، به ابعاد و سایز کولر بستگی دارد. بنابراین در دستگاه های بزرگتر آب بیشتری به گردش در آمده و میزان خنک کنندگی آن بیشتر است.

فرآیند سرمایش تبخیری که پیش تر به آن اشاره کردیم، به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم انجام می شود. در سرمایش تبخیری مستقیم میزان رطوبت هوا افزایش می یابد. اما در سرمایش تبخیری غیر مستقیم، تغییری در میزان رطوبت هوا به وجود نمی آید.

 کولر های آبی که از سرمایش تبخیری مستقیم استفاده می کنند، گزینه مناسبی برای مناطقی با آب و هوای شرجی نیستند. به همین دلیل است که از این نوع کولر، بیشتر در مناطق گرم و خشک استفاده می شود.

زمانی که رطوبت هوا از یک میزان مشخص بیشتر شود، سبب دشواری تنفس می شود. به همین دلیل در مناطق شمال و جنوب ایران که میزان رطوبت بالاست، از کولر ابی استفاده نمی شود.

نحوه کار دستگاه به این صورت است که آب به وسیله پمپ از مخزن به ناودان بالای پوشال ها هدایت می شود. بعد از آن آب وارد بافت پوشال ها شده و آن ها مرطوب می کند.  به واسطه الکتروفن هوای گرم از پوشال های مرطوب عبور کرده و خنک می شود. سپس این هوای خنک از طریق کانال های کولر وارد فضای منزل می شود.

نحوه استفاده صحیح از کولر های آبی

استفاده صحیح از Water Cooler، علاوه بر افزایش عمر مفید آن ها و سبب کاهش هزینه های تعمیرات نیز خواهد شد.  در ادامه می خواهیم شما را با نکاتی آشنا کنیم، که با رعایت آنها می توانید عملکرد آن را بهینه سازی کنید.

نکته اول این است که در زمان روشن بودن کولر، یک پنجره را جهت تبادل هوا باز بگذارید. این کار سبب بهبود جریان هوا در ساختمان خواهد شد.

بهترین روش برای افزایش کارایی کولر های آبی، اینست که آن را تمیز نگه دارید. برای این کار لازم است که سالی یکبار تمامی بخش های آن را تمیز کنید. برای حفظ راندمان مطلوب، حداقل هر دو سال یکبار پوشال های آن را تعویض کنید.

روغن کاری مداوم نیز یکی از روش هایی است، که سبب تضمین سلامت و کارایی کولر می شود. همیشه از جریان آب دستگاه مطمئن شوید، زیرا کاهش سطح آب به پمپ فشار آورده و سبب سوختن آن می شود. سایر راهکارهایی که باعث افزایش بازدهی کولر آبی می شود، شامل موارد زیر است:

• رسوب گیری صافی پمپ و تعویض آن در صورت نیاز
• خالی کردن آب در پایان فصل گرما
• قرار دادن دستگاه در سایه و پوشاندن سطح آن با برزنت
• استفاده از کانال کشی کوتاه

انواع کولر آبی

کولر های آبی را می توان به دو دسته کولرهای ثابت و متحرک تقسیم کرد که در ادامه آن ها را بطور کامل شرح می دهیم.

کولرهای آبی پرتابل یا متحرک

کولرهای پرتابل دارای قابلیت جابجایی هستند و برای استفاده در فضاهای کوچک مانند اتاق یا مغازه مناسب است. مخزن دستگاه متحرک یا مستقیما به شیر آب متصل شده و یا به صورت دستی پر می شود.

 این نوع دستگاه ها نیازی به کانال کشی نداشته و در مدل های رومیزی، پایه دار و بدون پایه تولید می شوند. مدل های جدید کولرهای پرتابل، به دلیل استفاده از پد سلولزی بجای پوشال رسوب و یا شوره نمی گیرند.

کولرهای آبی ثابت

کولر های آبی ثابت دارای ابعاد بزرگتری بوده و در فضاهای بیرون از منزل مانند پشت بام یا تراس نصب می شوند. این دستگاه ها برای انتقال هوای خنک در داخل ساختمان، نیاز به کانال کشی دارند.

کولرهای ثابت از لحاظ نحوه خنک کردن هوا به دو نوع پوشالی و سلولزی تقسیم می شوند که در ادامه راجع به آن ها توضیح خواهیم داد.

انواع دستگاه های ثابت عبارتند از:

1. دستگاه پوشالی
2. دستگاه سلولزی

کولرآبی پوشالی

این نوع کولر ها از پوشال های چوبی خیس، برای خنک کردن هوای داخل ساختمان استفاده می کنند. در اثر عبور هوا از پوشال های خیس، باد خنکی ایجاد شده که نسبت به هوای بیرون سردتر است.

این نوع کولر سبب افزایش رطوبت هوا شده و استفاده از آن در مناطق شرجی توصیه نمی شود. کولر های آبی پوشالی نسبت به دیگر انواع کولر آبی، هزینه تعمیر و نگهداری و مصرف انرژی کمتری دارد.

از معایب کولرهای پوشالی می توان به کاهش پیوستگی پوشال ها در مدت زمان کوتاه و سر و صدای زیاد اشاره کرد. از طرف دیگر استفاده از پوشال ممکن است سبب بروز آلرژی شده و سلامتی افراد را به خطر بیندازد. بنابراین برای بهبود راندمان این نوع کولر بهتر است، که پوشال ها به صورت سالیانه تعویض شود.

کولرآبی سلولزی

از لحاظ عملکرد کولرهای سلولزی تفاوت چندانی با کولرهای پوشالی ندارند و تفاوت عمده آن ها استفاده از پدهای سلولزی به جای پوشال های چوبی است. قدرت سرمایش این کولرها نسبت به کولرهای پوشالی بیشتر است، چرا که نوع طراحی پدها زمان ماندگاری آب را افزایش می دهد.

کولرهای سلولزی به دلیل داشتن خاصیت ضد قارچی، نسبت به دستگاه های پوشالی برای سلامتی افراد ایمن تر است. از طرف دیگر ساختار  پدهای مورد استفاده در کولرهای سلولزی به گونه ای است، که مانع از نفوذ ذرات معلق و باکتری ها شده و همچنین آب در آن رسوب نمی کند.

 قیمت کولرهای سلولزی نسبت به پوشالی بیشتر است و به همین دلیل مردم کمتر از آن استفاده می کنند. همین موضوع می تواند در پیدا کردن لوازم یدکی این کولرها شما را دچار مشکل کند.

مزایای کولرهای آبی

سالهای زیادی است که کولر ابی مورد استقبال مصرف کنندگان قرار گرفته است و محبوبیت این دستگاه به دلیل ویژگی های بارز آن است. همانطور که گفتیم کولر آبی با استفاده از فرآیند سرمایش تبخیری هوای خنک را تولید و گرمای تابستان را برایمان قابل تحمل می کند. این فرآیند می تواند به تهویه فضا و جریان پیدا کردن هوای تازه کمک کند.

به دلیل آلودگی هوا در شهرهای بزرگ، معمولا پنجره ها در منازل آپارتمانی بسته است. کولر های آبی می تواند علاوه بر ایجاد سرمایش مناسب، هوای تازه را در داخل منزل به گردش در آورد.

 کولرهای آبی مزایای بیشماری دارد که از جمله آن‌ها می توان به راه اندازی آسان، مصرف کم انرژی و کم هزینه بودن اشاره کرد. سایر مزایای کولر های آبی شامل موارد زیر است:

• در این دستگاه ها نیازی به سیال مبرد نیست. ( مبرد یک ماده شیمیایی بوده و برای سلامت انسان و محیط زیست خطر آفرین است)
• مصرف برق در این دستگاه ها، نسبت به کولر گازی خیلی کمتر است.
• هزینه تعمیر و نگهداری آن پایین است.
• در مناطق گرم و خشک رطوبت هوا را تنظیم می کند.
• قیمت آن مناسب بوده و نسبت به کولر گازی مقرون به صرفه تر است.

معایب کولر های آبی

درست است که کولر های آبی مزایای زیادی دارند، اما معایبی نیز در این دستگاه ها وجود دارد، که در ادامه به آن ها اشاره خواهیم کرد:

• کولرهای آبی قابلیت تنظیم دمای هوا را ندارند.
• دستگاه های آبی نیاز به مصرف آب دارند و ممکن است در مناطق کویری امکان استفاده از آن نباشد.
• نیاز به کانال کشی در ساختمان دارد.
• ممکن است هوای آلوده و عوامل بیماری زا را وارد ساختمان کند.
• در میزان خنکی محدودیت دارد.

کلام آخر

همواره انسان در فصل گرم سال بخصوص تابستان بدنبال راهی برای فرار از گرما و ایجاد هوای خنک بوده است. از این رو یکی از مقرون به صرفه ترین دستگاه ها ، کولر آبی است که نوع پوشالی و سلولوزی دارد.