کاشی چیست؟ تاریخچه و 10 انواع کاشی+ کاربرد و مزایای آن

یکی از مصالح ساختمانی کاشی (Tile) است، که از خاک رس و سفال تولید می‌شود. کلمه Tile مترادف کلمه فرانسوی TUILE و به معنای پوششی بر روی ساختمان است. واژه کاشی نیز برگرفته از نام شهر کاشان است. این شهر در دوران اسلامی، به عنوان مرکز سفالسازی ایران شناخته می‌شد. در ایرانیجو به بررسی کاشی و انواع آن می پردازیم.

کاشی چیست؟

کاشی‌ (Tile) عایق مناسبی برای رطوبت هستند، به همین دلیل از آن‌ها برای پوشاندن سقف‌، کف، دیوارها، حمام یا سایر اشیاء مانند میز استفاده می‌شود. از پخت خاک رس و ترکیب حدود 30% سیلیس در کوره و ایجاد لعاب روی آن کاشی بوجود می آید.

تاریخچه کاشی

هر چیزی در دنیا تاریخی دارد، حتی کاشی ها! آیا تا به حال فکر کرده‌اید که طراحی کاشیها از کجا سرچشمه گرفته است؟ کاشیها را می‌توان در سرتاسر جهان، در املاک تجاری و مسکونی پیدا کرد.

تاریخچه کاشی از 3300 سال قبل از میلاد مسیح و از شهر باستانی بابل شروع شد. در آن زمان کاشی‌هایی با رنگ آبی روشن و با لعاب کبالت ساخته شد. این از نوع برای تزئین بناهای باستانی مورد استفاده قرار می‌گرفت.

همزمان با ساخته شدن این کاشیها، مصریان باستان نیز کاشی‌های مشابهی را برای تزئین مقبره‌ها و معابد مذهبی خود ایجاد کردند.

 اولین کاشی در اروپای شمالی، در قرون وسطی مورد استفاده قرار گرفت. نوآوری بزرگ آن زمان تولید آنها دو رنگ بود، که از خاک رس سفید و قرمز در آن استفاده می‌شد. از اینهابرای ایجاد کف‌های خیره کننده در کلیساها و کاخ‌ها استفاده می‌شد.

در قرن سیزدهم از آنهای لعاب دار سربی، برای موزاییک کف کلیساها، و فواره‌ها استفاده می‌شد و در قرن نوزدهم تکنیک چاپ تصاویر بر روی کاشی بوجود آمد.

تولید کاشی در اوایل تا اواسط قرن نوزدهم رشد چشمگیری داشت، که توسط سازنده چینی هربرت مینتون رهبری می‌شد. امروزه از آنها در قسمت‌های مختلف خانه مانند آشپزخانه و حمام استفاده می شود. این مصالح ساختمانی را می توان با رنگ های مختلف لعاب داد و با طرح‌های مختلف چاپ کرد.

انواع کاشی کدامند؟

کاشی ها در انواع مختلفی وجود دارند، که هر کدام دارای ویژگیهای خاصی هستند. Tile ها را می توان با توجه به کاربرد و مواد سازنده آن به انواع مختلفی تقسیم کرد. در ادامه شما را با برخی از انواع آن آشنا می کنیم.

1. دیواری
2. کاشی کف
3. سرامیکی
4. پرسلان
5. گرانیتی
6. معدنی
7. موزاییکی
8. سنگفرش
9. سلولزی
10. کاشی‌های چینی

در ایرانیجو به بررسی هر یک از این نوع ها می پردازیم.

کاشی دیوار

دمای پخت این نوع کاشی پایین بوده و به همین دلیل میزان جذب آب در آن بیشتر است. به دلیل بالا بودن میزان جذب آب در این نوع، نباید از آن برای نمای بیرون ساختمان استفاده کرد.

کاشی کف

این نوع همانطور که اسمش پیداست، برای پوشش کف ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد. کاشی کف به دلیل مجاورت با اصطکاک، باید از استحکام بالایی برخوردار باشد.

 به دلیل اینکه کاشی کف را در درجه بالاتری حرارت می دهند، نفوذ پذیری آب در آن نسبت به نوع دیواری کمتر است. همچنین ضخامت این نوع، نسبت به نوع دیواری بیشتر است.

کاشی سرامیکی

نوع سرامیکی نوعی از کاشی های لعاب دار هستند، که برای پوشش دیوار یا کفپوش مورد استفاده قرار می گیرند. این نوع با جلوگیری از نفوذ رطوبت، به تامین بهداشت محیط کمک می کند.

این محصول در طرح ها و رنگ های مختلفی تولید می شود و نقش بسیار مهمی در زیباسازی محیط دارد.

کاشی پرسلان

یکی از انواع محبوب Tileاست که با نوع سرامیکی تفاوتی چندانی ندارد. نوع پرسلان به دلیل پخته شدن در دمای بالا، از استحکام بیشتری برخوردار هستند.  این نوع نسبت به دیگر انواع کاشی، نفوذ پذیری کمتر و دوام بیشتری دارند.

برای تهیه نوع پرسلان از خاک رس سفید استفاده می‌شود، که دارای مقاومت بالا در برابر عواملی مانند یخ زدگی، فرسایش و مواد شیمیایی است. 

از کاشی پرسلان بیشتر در قسمت‌های مرطوب ساختمان، مانند حمام و سرویس بهداشتی استفاده می‌شود.

کاشی گرانیتی

نوع گرانیتی یکی از انواع کاشی پرسلان هستند، که لعاب نداشته و پولیش می خورند. اینها نیز همانند نوع پرسلانی، از مقاومت زیادی برخوردار بوده و میزان جذب کمتری دارند.

نوع معدنی

کاشی های معدنی از انواع متراکم کاشی هستند، که مقاومت زیادی در برابر آب دارند. این نوع کارایی بسیار زیادی دارد، اما به دلیل ساختار  آن در آشپزخانه ها مورد استفاده قرار نمی گیرد.

نوع معدنی نیز لعاب ندارند و بیشتر در مناطق تجاری از آن‌ها استفاده می شود. در صورت استفاده از این نوع کاشی در مناطق مرطوب، باید به شکل مناسبی درزگیری شوند. نوع معدنی در رنگ بندی قرمز و نارنجی وجود دارد و علی رغم قیمت پایین آن، از دوام خوبی برخوردار است.

کاشی موزاییکی

نوع موزاییکی ابعاد کوچکی دارد و از آن برای ایجاد طرح‌های خاص و متنوع استفاده می شود. این کاشی در دو نوع لعاب دار و بدون لعاب ساخته می شود.

کاشیهای سنگفرش

این نوع از کاشی ظاهری شبیه به آجر دارد، اما ضخامتش نسبت به آجر کمتر است. از نوع سنگ فرش برای کف ساختمان، پاسیو و حمام استفاده می شود. بعد از نصب کاشی سنگ فرش نیازی به درزگیری و بندکشی نیست.

کاشی‌های سلولزی

نوع سلولزی از انواع قدیمی و ارزان هستند، که مواد سازنده آن تفاله و الیاف نیشکر است. برای افزایش کیفیت جذب صوت در این نوع ، آن را به صورت سوراخ دار می سازند.

با این وجود مدلهای سلولزی ضد حریق نیستند و در صورت نفوذ آب در آنها، تغییر شکل پیدا کرده و از مقاومت آن کم می شود.

کاشی‌های چینی

این نوع به خاطر کاربردهای فراوان در صنعت ساختمان سازی، از محبوبیت زیادی برخوردار است. کاشی های چینی از ترکیب مواد معدنی و خشت دانه ریز تولید می‌شوند. به دلیل متراکم بودن بدنه نوع چینی، مقاومت زیادی در برابر رطوبت و ساییدگی دارد.

کاربردهای کاشی چیست؟

کاشی یکی از مصالح پر کاربرد است، که علاوه بر نمای ساختمان در قسمت های مختلفی مانند سرویس بهداشتی، حمام، آشپزخانه، گلخانه، پارکینگ مورد استفاده قرار می گیرد.

مهمترین کاربرد آنها، محافظت از دیوارها و کف ساختمان در برابر رطوبت است. در مکان های بهداشتی مانند بیمارستان ها یا آشپزخانه ها کاشی می تواند، به عنوان یک پوشش ضد باکتری مورد استفاده قرار بگیرد.

کاشی تنها مصالحی است که در فضاهای شیمیایی، مانند آزمایشگاه ها و کارخانجات مورد استفاده قرار می گیرد.

شاید بسیاری افراد این مصالح را به عنوان یک عایق رطوبتی بشناسند و فقط آن را حمام و سرویس بهداشتی بدانند. اما با پیشرفت صنعت کاشی و سرامیک، امروزه این بنا دارای کاربرد بسیار وسیعی در سایر اجزاء بنا است. علاوه بر عایق کاری از این سفال لعابدار برای تزیین بنا نیز استفاده می شود.

در گذشته از آنها در اماکنی مانند مسجد، آرامگاه، کاخ و یا سردر بازارهای بزرگ استفاده می شد. کاربرد آن در بناهای اسلامی بیشتر جنبه تزیینی داشته و برای ارتقا معنوی این بناها از آن استفاده می شد.  اما امروزه کاشی به یکی از عناصر مهم در دکوراسیون داخلی تبدیل شده و شاهد استفاده گسترده تری از آن هستیم.

مزایای استفاده از کاشی

آین مصالح سطوح صافی هستند که علاوه بر زیباسازی فضا، امکان شستشو را نیز ساده تر می کنند. متریال کاشی در مقابل عواملی مانند گرما، سرما و رطوبت مقاوم است و درصد نفوذپذیری بسیار پایینی دارد.

علاوه بر این کاشی ضد حریق است و در برابر مواد شیمیایی و نور خورشید مقاومت بالایی دارد. با این وجود به دلیل شکننده بودن این مصالح، امکان خسارت در زمان نصب آن بسیار زیاد است.

به دلیل اینکه مواد اولیه کاشی در هر منطقه و اقلیمی وجود دارد، تولید آن بسیار آسان است و فقط به کوره پخت نیاز دارد. کاشی هماهنگی خیلی خوبی با دیگر مصالح ساختمانی مانند آجر و سیمان دارد.

آنها از تنوع زیادی برخوردار هستند و می توان هر نوع طرح و نقشی را با آن ها پیاده سازی کرد. از طرف دیگر استفاده از این مصالح به منطقه خاصی محدود نمی شود و هر نوع شرایط آب و هوایی سازگار است.

مزیت دیگر آن مقرون به صرفه بودن آن است. استفاده از آن برای تغییر دکوراسیون منزل یک انتخاب مناسب است، که با سلیقه های مختلف جور در می آید.

هزینه نصب این ماده بسیار پایین است و از طرف دیگر نیازی به هزینه نگه داری ندارد. تنها برخی از کاشی های سنگی ممکن است برای براق شدن، هر 10 سال یکبار به لایه برداری نیاز داشته باشند.

از آنجایی که کاشی دارای خاصیت ضد آب است، می توان از آن برای پوشش استخر، کف و دیوار حمام استفاده کرد. آنها همچنین در دیوار آشپزخانه مورد استفاده قرار می گیرند. یکی از دلایل استفاده از آن در دیوار آشپزخانه، قابل شستشو بودن آن و سهولت تمیز کردن چربی های حاصل از پخت و پز است.

کاشی ها چه معایبی دارند؟

به این دلیل که امکان نفوذ آب از درزهای بین کاشی وجود دارد، حتما باید قبل از نصب لایه زیرین آن عایق بندی شود. در صورت درز برداشتن آنها آلودگی به آن نفوذ پیدا کرده و دیگر قابل تمیز کردن نیستند.

تعویض آنها به راحتی پارکت های چوبی نیست و عوض کردن آن هزینه، زمان و انرژی زیادی می طلبد. یکی دیگر از معایب آنها، عبور صدا از آن ها است. برای برطرف کردن این مشکل در فرآیند ساختمان سازی، از چوب پنبه های آکوستیک استفاده می شود.

کلام آخر

یکی از پرمصرف ترین لوازم برای تززیین دیوار یا کف ساختمان ها کاشی است. اما استفاده از کاشیها در کنار دیگر مصالح ساختمانی امکان پذیر نیست. به عنوان مثال نمی توانید از رنگ و کاغذ دیواری، از Tile استفاده کنید. از طرف دیگر آنها دارای سطح صاف و لغزنده ای هستند و با ریختن آب بر روی آن ها این خاصیت تشدید می شود.