استان مرکزی کجاست؟ آب و هوا، مساحت، جمعیت و نقشه استان

استان مرکزی با مساحت حدود 29500 کیلومتر مربع یکی از استان‌های ایران است که در قسمت مرکزی و غربی کشور واقع شده است. حمعیت آن حدود ۱٬۴۲۹٬۴۷۵ نفر است و مرکز آن نیز شهر اراک است. در ایرانیجو به معرفی این استان می پردازیم.

مرکزی کجاست؟

مساحت این استان چیزی حدود 29500 کیلومتر مربع بوده و 1.8 درصد از مساحت کل کشور را برخوردار است. جمعیت این استان حدود یک میلیون و چهارصد هزار نفر می باشد. در گذشته استان تهران و قم قسمتی از استان مرکزی بوده اند.

• استان مرکزی از شمال به استان البرز،
• از شرق به استان سمنان،
• از جنوب به استان اصفهان
• و از غرب به استان لرستان محدود می‌شود.

همچنین با ارتفاعات کوه‌های زاگرس در جنوب غربی و رشته کوه البرز در شمال احاظه شده است.

لوکیشن استان مرکزی روی نقشه

در نقشه زیر لوکیشن استان مرکزی قابل مشاهده است، برای دیدن جزییات بیشتر و مسیر یابی میتوانید بر روی آن کلیک کنید.

استان مرکزی در دسته‌بندی‌های مختلفی از جمله اقتصادی، کشاورزی و گردشگری برای کشور اهمیت دارد. اقتصاد این استان بیشتر بر پایه کشاورزی، صنعت و خدمات استوار است. کشاورزی در مرکزی بر اساس تولید محصولاتی نظیر گندم، جو، چغندر قند، سیب زمینی، حبوبات و صنعت دامپروری و دامداری اهمیت زیادی دارد.

این استان به عنوان مرکز اصلی صنعت ایران به حساب می آید.

تاریخچه استان

در دوره پیش از اسلام این منطقه استان مرکزی به نام “آراک” شناخته می‌شد و در دوران پارتیان و ساسانیان مرکز مهمی برای تجارت و امور سیاسی بود. از این دوره به بعد، شهرهایی مانند اراک و شازند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بودند.

اما پس از فتح ایران توسط مسلمانان، استان مرکزی نیز تحت حکومت اسلامی قرار گرفت. در طول دوره صفویه، مرکزی به عنوان یک ناحیه مهم برای نیروهای نظامی و اداری شاه عباس صفوی به شهرت رسید.

در دوران قاجاریه، شهر اراک به مرکزیت استان تبدیل شد و نقش مهمی در امور سیاسی و اداری داشت. شاه عباس دوم و محمد شاه قاجار نیز نقش مهمی در توسعه و توسعه دهی به استان داشتند.

پس از دوره قاجار در دوره پهلوی، مرکزی به استانی مستقل تبدیل شد و آراک به عنوان مرکز آن انتخاب شد. در این دوره، توسعه صنعت و زیرساخت‌های استان مرکزی به طور قابل توجهی افزایش یافت.

پس از انقلاب اسلامی در ایران، مرکزی همچنان به عنوان یکی از استان‌های مستقل ادامه داد و اراک به عنوان مرکز آن تثبیت شد. در این دوره نیز توسعه اقتصادی، صنعتی و فرهنگی استان مرکزی مورد توجه ویژه ای قرار گرفته و اکنون نیز به عنوان منطقه اصلی صنعت ایران شناخته می شود.

نقشه استان مرکزی

در تصویر زیر میتوانید شهرهای استان را در نقشه مشاهده کنید.

زبان و گویش مردم

زبان غالب اکثریت مردم این استان فارسی می باشد. اما در این استان اقوام مختلف و زیادی زندگی می کنند که گویش های مختلفی از  جمله ترکی صحبت می کنند. بسیاری از شهرهای این استان مردم با زبان ترکی صحبت می کنند. شهرستان هایی مانند دلیجان مردم با گویش راجی صحبت می کنند.

مردم در شهرستان کمیجان به زبان تاتی صحبت می کنند که ریشه مادی دارد. در برخی شهرستان ها و قسمت های استان زبان ارمنی که به دلیل سکونت اقوام ارمنی در گذشته است رواج دارد.

دین و مذهب مردم

در گذشته مردم این استان دین زرتشت را پیروی می کردند و از همین رو از آن زمان آتشکده ها و گورستان های زرتشتی وجود دارد. اما اکنون مردم استان مرکزی بیشتر از دین اسلام پیروی می‌کنند و اکثریت جمعیت آنان مسلمان هستند. اسلام، به ویژه مکتب شیعه، دین و مذهب اصلی مردم استان است.

مذهب شیعه در ایران، از جمله استان مرکزی، بسیار پراکنده و پیروان فرق و ادیان مختلفی را در بر می‌گیرد. علاوه بر شیعه، در استان نیز اقلیت‌هایی از جمله اهل سنت، بخشی از بخش کردها و اقلیت‌هایی از دیگر فرق و ادیان مانند زرتشتیان و یهودیان نیز زندگی می‌کنند.

آب و هوای مرکزی

در این استان زیبا ، آب و هوا به دلیل وسعت این منطقه و وجود زمین های کشاورزی و مراتع متنوع است. در شرایط عادی، آب و هوای استان مرکزی گرم و خشک است، با تابستان‌های طولانی و بیابانی و زمستان‌های سرد و کوتاه.

میانگین دمای هوا در تابستان حدود ۳۵ درجه سانتی‌گراد و در زمستان حدود صفر درجه سانتی‌گراد است. البته با توجه به محدودیت‌های جغرافیایی این منطقه، در برخی نواحی استان مرکزی، آب و هوا به صورت متفاوتی نیز دیده می شود. به عنوان مثال در منطقه ساوه می توان هم آب هوای نیمه بیابانی و هم سرد و خشک را مشاهده کرد.

اقتصاد

استان مرکزی به دلیل داشتن خاک حاصلخیز و منابع آبی مطلوب، در کشاورزی فعالیت گسترده‌ای دارد. محصولاتی نظیر گندم، جو، کلزا، ذرت، سیب زمینی، حبوبات و میوه‌ها در این استان تولید می‌شوند. همچنین، دامداری و دامپروری نیز در استان مرکزی رونق دارد.

صنعت نیز امروزه در مرکزی توسعه یافته است. در این استان شاهد رشد صنایع مختلفی مانند صنایع غذایی، صنایع نساجی، صنایع چوب و مبلمان، صنایع فلزی و فولاد، صنایع ساختمانی، صنایع شیمیایی و پتروشیمی و صنایع دستی هستیم. علاوه بر آن، احداث پارک‌های صنعتی و شهرک‌های صنعتی نیز در این استان زیبا انجام شده است.

جاهای دیدنی و گردشگری

این استان دارای جاذبه های طبیعی و تاریخی بسیاری می باشد و از این رو طرفداران زیادی را برای خود جذب کرده است. به معرفی برخی از این مکان های دیدنی و زیبا می پردازیم.

غار نخجیر

این غار در سال 1367 کشف شده و در شهرستان دلیجان و در منطقیه ای با همین نام قرار دارد. در این سال یک انفجار در دهانه این غار رخ داد و باعث شد تا این غار توسط مردم کشف شده و به یکی از جاذبه های گردشگری تبدیل شود. قدمت و طول عمر این غار 70 میلیون سال بوده اما جزو غار های زنده و از نوع آهکی به حساب می آید. این غار بسیار زیبا شامل قندیل های بلورین می باشد که این مکان را به جایی دیدنی تبدیل کرده.

سنگ نگاره های تیمره

از قدیمی ترین آثار به جا مانده از انسان های اولیه و پیش از میلاد همین سنگ نگاره ها هستند. در صخره های تیمره بیش از 30 هزار سنگ نگاره وجود دارد که به طور کامل زندگی انسان های اولیه را نشان می دهد. به گفته باستان شناسان این سنگ نگاره ها عمری بیش از 40 هزار سال دارند. این منطقه در خمین قرار دارد و از جاذبه ها و مکان های باستانی پر اهمیتی می باشد.

معبد خورهه

در روستایی به نام خورهه در محلات استان مرکزی، این معبد دارای عمارت و بخش های مختلفی است که چند قطعه از آنها باقی مانده است. باستان شناسان معتقدند این معبد مربوط به آناهیتا بوده است. یکی از قدیمی ترین و جالب ترین مکان های باستانی ایران معبد خوره می باشد که اهمیت تاریخی و باستانی زیادی داشته و از جاذبه های گردشگری استان مرکزی است.

منطقه گردشگری گردو

این منطقه یک دره گردشگری می باشد که در روز های تعطیل مسافران و گردشگران زیادی را به خود جذب می کند. این دره به دلیل اینکه دارای باغ ها و درختان بسیار گردو می باشد با این نام شناخته می شود. این دره 100 هکتار مساحت دارد و به عنوان جاذبه های گردشگری طبیعی این استان به حساب می آید.

بوستان سرچشمه محلات

این پارک و بوستان زیبا و سرسبز در محلات قرار گرفته است. از زیبایی های این بوستان می توانیم به چشمه هایی که از وسط آن عبور کرده و از کوه هفتاد قله نشات میگیرند اشاره کنیم. این بوستان دای فضای سبز، باغ و چشمه های زیبایی می باشد که با توجه به طبیعت بکری که دارد محل مناسبی برای گردشگران و طبیعت گردان می باشد.

از دیگر جاهای دیدنی استان مرکزی می توانیم به تکیه باغ شیخ، روستای هزاوه، روستای باغ شیخ، آرامگاه دکتر حسابی، چشمه های آب گرم محلات، آبشار قطره باران، آبشار هندس، چشمه بالقوه، دریاچه مصنوعی ساوه، چشمه چپقلی، روستای هزاوه، دهکده گل و گیاه زینتی محلات، روستای گردشگری سامان، پیست اسکی پاکل شازند، تالاب میقان و دریاچه سد الغدیر اشاره کنیم.

سوغات استان مرکزی

در این استان هنر های قالی بافی، گیوه دوزی، گلیم بافی و منبت کاری بسیار دیده می شود. از این رو این صنایع دستی همواره سوغاتی عالی برای مسافران است. منبت کاری در این استان به خصوص در شهرستان های کمیجان و سمقاور رواج بسیاری دارد. و از این رو در ایران شهرتی بسیار داشته و از سوغاتی های محبوب به حساب می آید.

همچنین از سوغات های خوراکی این استان می توانیم به حلوا فتیر، شیره انگور، کف لمه، گوشفیل،رب انار، کشمش، کماج و جوزغند اشاره کنیم.

غذا و خوراکی های استان

این استان به دلیل اینکه محصولات کشاورزی و دامداری زیادی داشته، دارای انواع غذا های سنتی و محلی بسیار زیادی می باشد که طرفداران زیادی دارند. از جمله این غذا های محلی استان مرکزی می توانیم به آش ترخینه، پتله پلو، کباب ته تالی، کله جوش، آش اشکنه اراک، دوگوله یا آبگوشت اراکی، شفته اراکی، رشته پلو و آش گندینه اشاره کنیم.

جمع بندی

استان مرکزی به دلیل وسعت و کشاورزی مناسب خاک، دارای منابع طبیعی غنی، مناظر طبیعی زیبا و تاریخ و فرهنگ بکر، یکی از استان‌های جذاب و مورد توجه ایران است. همچنین شهرهای دیگری مانند شازند، خمین، محلات و تفرش نیز در این استان قرار دارند.