استان کردستان کجاست؟ نقشه، آب و هوا، جمعیت، مساحت و تاریخچه
یکی از استان های غربی ایران، استان کردستان به مرکزیت شهر سنندج و مساحتی معادل 29340 کیلومتر مربع است که حدود 1.7 درصد از مساحت کل ایران را به خود اختصاص داده است. اسم کردستان از دو بخش کر و ستان تشکیل شده به معنای سرزمین و محل سکونت کرد ها میباشد. در ایرانیجو به معرفی استان کردستان می پردازیم.
فهرست مطالب:
| مرکز | سنندج |
| مساحت | 29340 کیلومتر مربع |
| جمعیت | 1٬603٬011 (سرشماری 1395) |
| پیش شماره | 087 |
| آب و هوا | معتدل کوهستانی |
استان کردستان کجاست؟
استان کردستان از نظر جغرافیایی در دامنه های زاگرس میانی جای گرفته است و با استان‌های زیر همجوار است:
- از جنوب به کرمانشاه
- از شمال به زنجان و آذربایجان غربی،
- از شرق به زنجان و همدان،
- از غرب به اقلیم کردستان عراق.
این استان یک استان مرزی بوده و با کشور عراق نزدیک به 237 کیلومتر مرز مشترک دارد.
لوکیشن استان کرمانشاه روی نقشه گوگل مپ
در تصویر زیر لوکیشن و شمایی از نقشه استان را مشاهده میکنید، با کلیک بر روی آن میتوانید جزییات بیشتر را در گوگل مپ ببینید.
جمعیت این منطقه یک میلیون و ششصد هزار نفر است که از این جمعیت 34 درصد روستایی و 66 درصد آنها شهری می‌باشند.
استان کردستان دارای 10 شهرستان، 31 بخش، 86 دهستان، 1650 آبادی و 205 آبادی خالی از سکنه میباشد.
تاریخچه استان کردستان
این استان دارای تاریخی غنی بوده و شهر سقز که در این استان است، شهری باستانی با تمدنی غنی میباشد.
این استان تاریخی و زیبا، بخشی از سرزمینی است که براساس آثار تاریخی کشف شده و گنجینه زیویه، بخشی از هسته حکومت مادها بوده است و قلعه و ارگ زیویه بعنوان هسته پایتخت آنها محسوب میشده است.
همچنین بعنوان محل سکونت مادها با نام های پارسوا یا پرسوا در کتیبه های اورارتویی و آشوری نام آن ثبت شده است.
گویش و زبان مردم استان کردستان
استان کردستان همانطور که گفتیم یکی از استان های ایران است که مردم آن بخشی از جامعه کرد در ایران را تشکیل داده اند. به طور کلی، زبان رسمی در مراکز آموزشی و مدارس این استان فارسی است ولی مردم بومی و محلی این استان که کرد هستند، به زبان کردی صحبت میکنند.
در کردستان، کردی کلهری و سورانی دو گویش پرکاربرد و رایج هستند.
گویش گروسی کردی در شمال و شرق کردستان و گویش گروسی و کلهری کردی در جنوب و غرب آن صحبت میشود.
البته مردم این منطقه به زبان فارسی نیز تسلط دارند و از آن به عنوان زبان رسمی و اداری استفاده میکنند.
البته در کردستان گویش های کردی متنوعی وجود دارد و ممکن است هر قومیتی با گویش خاص خود صحبت کنند.
لیست شهرهای کردستان
استان کردستان دارای 33 شهر است که اسامی آنها عبارتند از:
- سنندج
- سقز
- مریوان
- بانه
- قروه
- کامیاران
- بیجار
- دیواندره
- دهگلان
- کانی‌دینار
- دلبران
- سریش آباد
- سروآباد
- یاسوکند
- موچش
- بلبان‌آباد
- هورامان تخت
- صاحب
- آرمرده
- دزج
- زرینه
- بویین سفلی
- شویشه
- کانی سور
- برده رشه
- سنته
- بابارشانی
- چناره
- هزارکانیان
- مالوجه
- حسین‌آباد (سنندج)
- توپ‌آغاج (بیجار)
- پیرتاج
جاذبه های تفریحی استان کردستان
جاذبه های گردشگری استان کردستان بسیار زیاد و دیدنی هستند که با هم چندی از آنها را بررسی میکنیم.
دریاچه زریوار
یکی از پناهگاه و تالاب های حیات وحش ایران که به ثبت ملی نیز رسیده است، دریاچه زریوار یا زریبار است.
این دریاچه که در دره ای محصور از کوه ها قرار دارد، بزرگترین دریاچه اب شیرین غرب کشور است که با امکانت رفاهی و طبیعت بکر و دیدنی که دارد جای بسیار زیبایی برای سفر کردن است.
مسجد خسروآباد گروس
این مسجد که در بیجار واقع شده است، به دوره قاجار تعلق دارد و در روستایی با همین نام جای گرفته است.
این مسجد که به عنوان آثار ملی کشور نیز محسوب میشود و به دلیل آجرکاری زیبایش معروف است.
غار کرفتو
این غار آهکی و باستانی در کیلومتر 67 از جاده دیواندره قرار گرفته است.
قدمت این غار به زمان قبل از انسان ها برمگیردد و در طول زمان سکونتگاه انسان ها نیز بوده است.
از چیز های خیلی جالب این غار در استان کردستان میتوان به کتیبه ای باستانی که به زبان یونان باستان نوشته است اشاره کرد.
طبق این کتیبه این غار به هرکول که یکی از خدایان باستان بوده تعلق دارد.
چنگیز قلعه
این قلعه که به قلعه تپه نیز معروف است، در استان کردستان قرار دارد و به گفته تاریخ شناسان به دست چنگیز خان ساخته شده است. این قلعه از لحاظ باستانی و تاریخی اهمیت بسیار زیادی دارد.
از دیگر مناطق گردشگری میتوانیم موارد زیر اشاره کنیم:
- عمارت خسروآباد،
- بازار سنندج،
- کلیسای سنندج،
- قلعه امام مریوان،
- عمارت سالار سعید،
- کاخ دژ زیویه،
- عمارت آصف وزیری،
- حمام شیشه،
- پل گاران،
- مسجد دو مناره سقز،
- مسجد جامع سنندج،
- پل فرهاد اباد،
- بازار بیجار،
- پل قجور،
- پارک تفریحی آبیدر،
- دریاچه سد قشلاق،
- آبشار گویله،
- چشمه باباگرگر،
- سراب قروه،
- موزه سنندج،
- مقبره هاجر خاتون،
- قلعه قمچقای،
- حمام خان سنندج،
- مسجد دو مناره سقز.
همانگونه که ذکر کردیم در کردستان جاهای دیدنی و باستانی بسیاری وجود دارد و یکی از جذاب ترین استان ها برای گردشگری محسوب میشود.
آب و هوای استان کردستان
کردستان دارای آب و هوای معتدل و کوهستانی و همچنین مدیترانه ای میباشد.
اغلب اوقات باران و برف را میتوان در این منطقه مشاهده کرد.
همچنین این استان که استانی چهار فصل میباشد، دارای آب و هوای مدیترانه ای و توده های هوای گرم است.
اغلب در زمستان ها برف های متوالی و سنگین و در فصل بهار نیز برف و باران و پراکنده مشاهده میشود.
میانگین سالانه باران در این استان 500 میلیمتر است.
دین و مذهب مردم استان کردستان
بیشتر مردم این استان از دین اسلام پیروی میکنند و اهل تسنن هستند و در انجام وظایف دینی از مناسک شافعی پیروی میکنند.
پیش از پیدایش اسلام اغلب مردم استان کردستان پیرو دین زرتشت بودند.
امروزه نیز تعداد کمی از آنها پیرو این دین هستند. همچنین افراد تشیع مذهب به طور خیلی کمی و همچنین پیروین یهودی، مسیحی و بهائی در این استان دیده میشوند.
البته، در این منطقه، قومیت‌های دیگری مانند لر، عرب، ترک، فارس و … نیز زندگی میکنند و ممکن است دین و مذهب آنها متفاوت باشد.
اقتصاد استان کردستان
استان کردستان یکی از اصلی ترین بخش های کشاورزی و دامپروری کشور ایران به حساب میاید.
علاوه بر این، داشتن منابع غنی معدنی مانند منابع فلزی و یا غیر فلزی و همچنین نیروی انسانی متخصص از یک طرف است.
همچنین موقعیت فوق العاده مناسب جغرافیایی و همسایه بودن با کشور عراق باعث شده تا به عنوان یکی از بازارهای هدف و همچنین راه های مناسب ترانزیتی در متصل شدن بنادر جنوب به شمال غرب کشور از طرفی دیگر، این استان را از نظر اقتصادی در جایگاه ممتازی قرار داده‌است.
بیشتر مردم آبادی و دهستان نشین این استان به کشاورزی یا دامداری مشغولند. اما صنایع دستی گلیم بافی، نساجی و چرم رونق بسیاری در این استان دارد.
استان کردستان بزرگترین منبع و صادر کننده توت فرنگی به سراسر ایران است.
همچنین میوه هایی مانند انگور، تمشک، گردو و ازگیل نیز از فراوانی قابل توجهی در این استان برخوردار است.
آیین و مراسم استان کردستان
جشن و مراسمی به نام پیر شالیار که در روستای اورامان‌تخت که به هورامان نیز معروف است در کردستان، هر سال دو بار در فروردین و اردیبهشت و دی و بهمن برگزار شده و عروسی پیر شالیار در سه روز جشن گرفته میشود.
آرامگاه پیر شالیار که از موبدان عبدالقادر گیلانی بوده‌است در نزدیکی جاده روستای اورامان قرار دارد.
این جشن شامل قربانی کردن گوسفند، دف زنی و انواع ساز و موسیقی، یک نوع رقص مخصوص، خوردن آشی ویژه، شب‌نشینی و خواندن شعر و دعا کردن است. این جشن از چهارشنبه شروع میشود و سه روز به طور متوالی انجام میشود.
غذا ها و خوراکی های استان کردستان
استان کردستان به دلیل محصولات کشاورزی بسیار با کیفیتی که دارد، دارای غذا های محلی زیاد و بسیار لذیذی میباشد که به معرفی بهترین های آنها می پردازیم.
اش پرپوله
این اش که بیشتر در فصل زمستان و برای سرماخوردگی استفاده میشود، اشی بسیار مقوی و از غذاهای محلی استان کردستان است که در آن از یک نوع خمیر دست ساز استفاده میشود.
اش سه نگه سیر
این آش محلی، با مرغ و عدس پخته و به کشک نیز سرو میشود که طرفداران بسیاری دارد.
کالویج
نوعی آش است که با کشک، کشمش، و لپه پخته میشود و یک غذای بسیار ساده اما پرطرفدار است.
از دیگر غذاهای معروف و بسیار پر طرفدار این استان می توان به کباب کردی، شیش کباب، رشته پلو، خورش کنگر، خورش تره و غیره اشاره کرد.
مراکز خرید استان کردستان
در اینجا لیستی از مراکز خرید استان کردستان را برایتان آورده ایم.هر ساله مردم زیادی برای خرید به کردستان و یا بانه سفر می کنند که بهترین این مراکز عبارت اند از:
- بازار سنندج، قدیمی ترین بازار شهر
- بازار تاناکورا کردستان، سنندج، محبوب ترین بازار برای مردم
- مجتمع تجاری کردستان، بهترین مرکز خرید انواع لباس
- پاساژ پاسارگاد بانه
- پاساژ گلستان
- بازار بزرگ افتاب درخشان
- پاساژ طنین و عزیزی، بهترین مکان برای خرید لوازم خانگی
- پاساژ کاندیش، مرکز تخصصی انواع لباس زنانه و مردانه
- مرکز تجاری صدف
- پاساژ بهشت بانه، مرکز تجاری لوازم صوتی و تصویری کردستان
- بازار قدیمی سقز
سوغات استان کردستان
استان کردستان به دلیل اینکه در هنر و صنایع دستی بسیار غنی بوده و هم دارای خوراکی ها و شیرینی های بسیار خوشمزه ای نیز هست، سوغات بسیاری را در خود جای داده است.
از سوغات خوراکی میتوانیم به عسل طبیعی، توت فرنگی، کاک، شیرینی کنجدی، برساق، بادام سوخته، سقز، مویز سیاه و غیره اشاره کرد.
همچنین از سوغاتی های این استان که در دسته صنایع دستی به حساب می آیند می توانیم قالی دستباف کردستان، گلیم سنه یا سنندج، گلیم بیجار، کلاش و گیوه، روسری کردی، شال بافی، جاجیم بافی و موج بافی را نام ببریم.
کلام پایانی
یکی از مهمترین استان های غربی ایران استان کردستان است که مرز مشترک با کشور عراق دارد، کشاورزی بسیار خوبی دارد و محصولات متنوعی مانند توت فرهگی و عسل را تولید میکند، یکی از استان های تاریخی ایران است که مناطق دیدنی متنوعی نیز دارد.
