استان کرمان کجاست؟ نقشه، جمعیت، آب و هوا و مردم شناسی

در جنوب شرقی ایران استان کرمان، در شرق رشته کوه‌های زاگرس قرار دارد. این استان پهناور با مساحتی بیش از 180،000 کیلومتر مربع، بزرگترین استان‌ ایران است. جمعیت این استان حدود سه میلیون و صدو شصت هزار نفر می باشد و از لحاظ تراکم جمعیت در جایگاه نهم قرار دارد. در ایرانیجو به بررسی استان کرمان می پردازیم.

استان کرمان کجاست؟

استان کرمان از نظر جغرافیایی با استان های زیر همجوار است:

• از شمال به استان‌های یزد و سیستان و بلوچستان،
• از غرب به استان‌های یزد و فارس،
• از شرق به استان‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان
• از جنوب به استان‌های هرمزگان و سیستان و بلوچستان منتهی می‌شود.

استان کرمان به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود و همچنین تنوع آب و هوایی، دارای جاذبه‌های گردشگری بسیار زیادی است.

از جمله جاذبه‌های گردشگری این استان می‌توان به برج میلاد که در شهر کرمان قرار دارد، کاخ گلستان و مجموعه آرامگاه‌های شاه نعمت‌الله ولی کرمانی اشاره کرد. همچنین، این استان دارای مناظر طبیعی زیبایی نیز است که شامل باغ‌های ارگ‌جنگ، باغ شازده، باغ‌های دشت و دشتک می‌شود.

این منطقه دیدنی از نظر فرهنگی نیز دارای میراث فرهنگی و تاریخی غنی است.

در این استان می‌توان عمارت‌های سنتی، مساجد، کاخ‌ها و آثار باستانی متعددی را مشاهده کرد.

یکی از مهمترین آثار باستانی استان کرمان، بقعه جعفریه است که به آثار تاریخی معروف است و مورد توجه گردشگران قرار دارد.

همچنین، استان کرمان از لحاظ ذخایر معدنی نیز مهم و پربار است و دارای معادنی همچون مس، سرب، روی، زغال سنگ و سنگ‌های قیمتی مانند یاقوت، زمرد می باشد.

لیست شهرهای استان کرمان

تاریخچه استان کرمان

ابتدا تمدن‌های مختلفی از جمله الامویین، سلجوقیان، ایلخانان و تیموریان در این منطقه حکمرانی کرده‌اند. و این استان محل پارسیانی بود که در جنوب ایران ساکن شدند.

پس از فتح اسلام، استان کرمان تحت حکومت امویان و عباسیان قرار گرفت و مرکزی برای تجارت و فرهنگ در جاده ابریشم شد.

در دورهٔ سلجوقیان و پس از آن ایلخانیان، استان کرمان تحت حکومت قرار گرفت و در این دوران شهر کرمان به عنوان مرکز فرهنگی و اقتصادی بسیار مهمی شناخته می‌شد.

در دوره قاجار، استان کرمان تحت حکومت قاجاریان بود و مشکلاتی نظیر خشکسالی، بیماری‌های واگیر و تلاش‌های استعماری در این منطقه را تجربه کرد.

پس از قاجاریان، استان کرمان در دوره پهلوی نیز بخشی از ایران بود و شاهنشاهی پهلوی تلاش کرد تا مناطق روستایی را به توسعه برساند و صنایعی مانند معدن، کشاورزی و تجارت را در این منطقه ترویج دهد.

آب و هوای استان کرمان

آب و هوا در این استان بسیار متنوع است. به این صورت که در قسمت جنوبی هوا گرم و مرطوب، در قسمت شمالی هوا گرم و خشک و غرب این استان دارای آب و هوایی کوهستانی است.

در قسمت های خشک و پست میانگین بارندگی سالانه بین 30 تا 60 میلی متر و در قسمت های مرتفع و کوهستانی میانگین بارندگی سالانه حدود 350 تا 400 میلی متر است.

در فصل های پاییز و به خصوص زمستان در قسمت های غربی و برخی مناطق مرکزی این استان می توان برف و کولاک را مشاهده کرد.

زبان و گویش مردم استان کرمان

در قسمت جنوب شرقی این استان طوایف بلوچ ساکن هستند که با این گویش صحبت می کنند.

همچنین در قسمتی از جنوب این منطقه که به شهرستان هایی مانند قلعه گنج، رودبار جنوب، کهنوج و منوجان ختم میشود، به زبان فارسی با گویش های گرمسیری صحبت می کنند.

بیشتر مردم استان کرمان فارسی زبان هستند اما تعدادی از اقوامی مانند ایل افشار، ایل بچاقچی، ایل سلیمانی، طوایف لر، ایل لرلک، طوایف عرب و ایل جبال بارزی که اغلب این اقوام عشایر هستند و با گویش های مخصوص قومی که دارند از جمله عربی، لری بویر احمدی، جبال بارزی و فارسی با گویش کرمانی سخن می گویند.

دین و مذهب مردم استان کرمان

اغلب این مردم که در این استان ساکن هستند، مسلمان و شیعه دوازده امامی هستند.

از طوایفی که اهل سنت هستند و یا پیرو دین های دیگری از جمله یهودیان و مسیحیان باشند تعداد کمی مانده است.

همچنین اقوامی در این استان وجود دارند که از زمان زرتشت هنوز پیرو دین زرتشت هستند که تعداد این اقوام انگشت شمار است.

جاذبه های گردشگری استان کرمان

استان کرمان به دلیل پهناور بودن خود و تمدن و قدمت طولانی که دارد بسیاری از جاذبه های باستانی و همچنین طبیعی را در دل خود جا داده است. به معرفی چندی از این مکان ها می پردازیم.

باغ شاهزاده ماهان

قدمت این باغ به دوره قاجار بازمی گردد و در وسط کویر قرار گرفته است.

از نکات بسیار جالب این باغ این است که هم در کویر قرار دارد و هم بسیار باغی سرسبز و زیبا می باشد.

عمارت این باغ معماری بسیار طرف و زیبا و دیدنی داشته و خود این باغ هم دارای درختان و طبیعتی بکر می باشد. این باغ جزو 10 باغ معروف جهانی می باشد و طرفداران بسیاری دارد.

حمام گنجعلی خان یا موزه مردم شناسی کرمان

قدمت این حمام به دوره صفویه باز می گردد و در آن زمان با کاشی کاری و طراحی حرفه ای و زیبا بنا شده که برای گردشگران بسیار جالب و دیدنی می باشد.

ین حمام که اکنون موزه مردم شناسی می باشد، با معماری و سازه های داخلی اش زندگی مردم در گذشته را به نمایش می کشد.

بازار کرمان در استان کرمان و در کل ایران، بلند ترین بازار به حساب می آید.

بازار کرمان

این بازار از گذشته های دور برای به نمایش و فروش گذاشتن انواع صنایع دستی به کار برده میشد.

اما امروزه دارای راسته های مختلف و زیادی می باشد که هر کدام از این راسته ها برای فروش انواع صنایع دستی، ادویه های محلی، خوراکی و سوغات های محلی و سایر چیز های دیگر هستند.

آبشار کشیت

این آبشار که در کویر لوت قرار دارد یکی از جاذبه های طبیعی و بکر استان کرمان محسوب می شود که مردمان بومی این منطقه این آبشار و حوضچه آن را دریا می نامند.

این آبشار 12 متر ارتفاع داشته و یکی از مناطق دیدنی و بکر این استان است.

باغ عمارت بیگلر بگی یا باغ عمارت فتح آباد

باغ فتح آباد از دوره قاجار بنا شده و تاکنون سر پا مانده است.

باغ شاهزاده ماهان از روی معماری و طراحی این باغ عمارت الگو برداری کرده است.

این باغ در کیلومتر 15 کرمان و در دهستان اختیارآباد قرار دارد.

این باغ بسیار سرسبز و زیبا  بوده و دارای قناتی بزرگ و با شکوه می باشد که در آثار ملی به ثبت رسیده است.

از دیگر مکان های دیدنی استان کرمان می توانیم به موارد زیر اشاره کرد:

• بازار نقار خانه کرمان،
• قلعه اردشیر کرمان،
• آب انبار گنجعلی خان،
• قبه سبز،
• بازار حاج آقا علی،
• بازار میدان قلعه،
• بیمارستان نوریه،
• بازار مظفری کرمان،
• سرای گلشن،
• درخت پاچنار روستای گینکان،
• حمام شجاعی،
• بزرگراه گردشگری هفت باغ علوی،
• حمام وکیل،
• موزه هنر های معاصر صنعتی،
• جنگل پردیسان قائم،
• آبشار سیمک
• و گنبد مشتاقیه اشاره کرد.

غذا ها و خوراکی های استان کرمان

این استان دارای غذا ها و به خصوص آش های بسیار لذیذ می باشد که به معرفی برخی از این غذا های خوشمزه محلی کرمان می پردازیم.

آش گندم شیر

این آش که از غذا های محلی و خوشمزه کرمان به حساب می آید با گندم، شیر، استخوان و گوشت، کشک، ادویه و سیر و سایر مواد اولیه پخته می شود.

آش رشته کرمانی

این آش بسیار پرطرفدار مانند سایر آش رشته ها پخته شده با این تفاوت که در این آش از کوفته ریزه و شربت سکنجبین و یا سرکه استفاده می کنند.

آبگوشت زیره

این آبگوشت که در رستوران های کرمان برای گردشگران موجود می باشد و به دلیل طعم متفاوتش از محبوبیت خاصی نیز برخوردار است.

این آبگوشت با زیره، گوشت  پیاز و سایر مواد اولیه تهیه می شود.

به طور کلی غذا های زیادی در استان کرمان وجود دارند که می توانیم از آنها به کله جوش، اشکنه کرمانی، زیره پلو، گبیا کرمانی، خورش آلو، مجور کدو و قاتق کرمانی اشاره کنیم.

اقتصاد استان کرمان

اقتصاد این استان به صنایع دستی خود معروف است.

صنایع دستی مانند پته دوزی، ترمه دوزی و یا تولید و دوخت انواع شال های زیبا و محلی می باشد.

امروزه این صنایع دستی مانند گذشته دیگر رونق زیادی ندارد. اما صنایع دستی دیگری در این استان وجود دارند که همچنان رایج و پر رونق هستند.

صنایعی مانند خورجین، گلیم بافی، قالی بافی و جاجیم بافی این استان بسیار معروف بوده و به عنوان و سوغات و صادرات داخلی و جهانی بسیار پر رونق می باشد.

همچنین این استان دارای منبع بسیاری از جمله منابع آهن، مس و زغال سنگ می باشد که در سطح جهان شناخته شده هستند و در اقتصاد این استان نقش دارند.

همچنین در زمینه کشاورزی بسیار فعال هستند و بیشترین صادرات غیر نفتی را از این رو به خود اختصاص داده اند. این استان در تولید و صادرات پسته در جایگاه جهانی بالایی قرار دارد و به سایر کشور ها نیز پسته صادر می کند.

سوغات استان کرمان

از سوغاتی های خوراکی و بسیار محبوب و خوشمزه این استان می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

• قطاب کرمان،
• برشتوک،
• کلمپه کرمان،
• قاووت،
• کماچ سهن،
• مسقطی سیرجان،
• حاج پسته،
• حلوا پسته،
• سوهان زرند،
• فالوده کرمان
• نان خرما

از سوغاتی های غیر خوراکی نیز به قالی کرمان که بسیار معروف است، جاجیم بافی، قالی بافی، گلیم بافی و خورجین اشاره کنیم.

جمع بندی

استان کرمان که در حال حاضر بزرگترین استان ایران است، در جنوب شرقی ایران واقع شده است و دارای آب و هوای گرم و خسک و کم باران است، از نظر طبیعی منابع سرشاری دارد و دارای معادن و باغ های پسته و تاریخی کهن مانند ارگ بم و باغ شازده ماهان است.