شهر اصفهان کجاست؟ عکس، نقشه، تاریخ و جاذبه های نصف جهان
کلان شهر اصفهان با ۱۵ منطقه شهری، ارتفاع ۱۵۷۰ متر از سطح دریا، و فاصله ۴۳۵ کیلومتری از تهران، در آذر ۱۳۹۴ به شبکه شهرهای خلاق یونسکو پیوست و همچنان به لقب دیرینه «نصف جهان» شناخته میشود. این کلانشهر در مرکز فلات ایران، سومین شهر پرجمعیت کشور و یکی از مهمترین مقصدهای فرهنگی و گردشگری است که نامش همواره با زایندهرود، میدان نقشجهان و سبکهای درخشان معماری سلجوقی و صفوی گره خورده است. اگر در جستوجوی تلفیقی از تاریخ، فرهنگ و هنر ایرانی هستید، اصفهان همان تصویری است که از شکوه ایران در ذهن دارید.
آشنایی با شهر جغرافیا و اهمیت
اصفهان کلانشهری در مرکز ایران و مرکز استان اصفهان است که در دشتی نسبتاً هموار، با شیبی نزدیک به دو درصد به سمت شمالشرق، توسعه یافته است. پهنه شهری به ۱۵ منطقه شهرداری تقسیم میشود و از غرب به خمینیشهر و نجفآباد، از جنوبغرب به فلاورجان، از شمال به شاهینشهر و از شرق به دشت سجزی پیوند میخورد.
مختصات جغرافیایی شهر ۵۱°۳۹′۴۰″ شرقی و ۳۲°۳۸′۳۰″ شمالی است. وجود رودخانه زایندهرود که از زاگرس سرچشمه میگیرد و به باتلاق گاوخونی میریزد، عامل شکلگیری و رونق تاریخی این شهر بوده است.
اصفهان با سه میراث جهانی یونسکو و عضویت در شبکه شهرهای خلاق (۲۰۱۵)، به عنوان «پایتخت فرهنگی ایران» نیز یاد شده و از نظر وسعت فضای شهری پس از تهران و مشهد قرار دارد.
طبیعت اطراف شهر با رشتهکوههای زاگرس، کوه صفه، پارک ملی کلاهقاضی و پناهگاه حیاتوحش قمیشلو، جلوهای کمنظیر از تنوع زیستی و مناظر طبیعی در کنار شکوه تاریخی بناها ارائه میکند.
| جایگاه جغرافیایی | مرکز فلات ایران؛ ۵۱°۳۹′۴۰″E، ۳۲°۳۸′۳۰″N |
| ارتفاع از سطح دریا | حدود ۱۵۷۰ متر |
| فاصله تا تهران | حدود ۴۳۵ کیلومتر به سمت جنوب |
| تقسیمات شهری | ۱۵ منطقه شهرداری |
| لقب تاریخی | نصف جهان |
| ثبتهای بینالمللی | سه میراث جهانی یونسکو؛ شهر خلاق یونسکو (۲۰۱۵) |
لوکیشن اصفهان روی نقشه گوگل
در نقشه زیر میتوانید لوکیشن شهر را مشاهده کنید.
تاریخچه: از روزگار باستان تا دوران معاصر
تاریخچه اصفهان در منابع، شبکهای از رویدادها و نامهای کهن را روایت میکند. نامهای باستانی چون گابا، گابیه، گابیان، گی و جی، و سپس اسپادانا، سپاهان و اصفهان، از جایگاهی سخن میگویند که از پیش از اسلام کانونی برای تجمع سپاهیان و گذرگاه راههای مهم بوده است. روایتهایی از حضور هفت شهر نزدیک به هم در پایان عصر ساسانی و همزیستیِ جی و یهودیه در آغاز دوران اسلامی، نشان میدهد که هستههای شهریِ متعددی پیرامون زایندهرود شکل گرفته و در طول سدهها پیوسته بازسازی، گسترش یا جابهجا شدهاند.
در دوره ساسانی، اسپهان به معنای «جایگاه ارتش» جایگزین نام گی شد و سوارهنظام ساسانی در سبزهزارهای اطراف، بهویژه در بخش غربی شهر و دامنههای سرچشمه زایندهرود، استقرار مییافت. با ورود به سدههای اسلامی، «جی» و «یهودیه» دو کانون مهم شهری در پهنه اصفهان بودند؛ نام «جی» بعدها به «شهرستان» تغییر یافت و «یهودیه» به «جهودستان» نیز شناخته میشد. عربها در سال ۲۳ هجری این شهر را تصرف کردند و این حوزه تا آغاز سده چهارم هجری زیر نفوذ آنان بود.
با قدرتیابی حکومتهای ایرانی، مرداویج زیاری در سال ۳۱۹ قمری اصفهان را آزاد و پایتخت خود کرد و جشن سده را با شکوه بسیار برگزار نمود. در پی کشمکش زیاریان و دیلمیان، اصفهان در ۳۲۷ قمری به دست رکنالدوله افتاد و باز هم پایتخت شد. در این دوران دیوارهای شهر شکل گرفت و کانون گردهمآیی دانشمندان و شاعران شد. آغاز دولت سلجوقی با طغرل بیک و انتقال پایتخت از ری به اصفهان، بار دیگر این شهر را به اوج رساند؛ بهویژه در زمان ملکشاه و وزیر کاردانش، خواجه نظامالملک، که جمعیت شهر افزایش یافت و بناهای بسیاری برپا شد.
تاریخ معاصر شهر نیز فراز و فرود بسیار دارد. با انتقال پایتخت صفویان به اصفهان در سال ۱۰۰۶ هجری قمری توسط شاه عباس اول، میدان نقشجهان، خیابان چهارباغ، دولتخانه و شبکههای آبیاری خلاقانه شکل گرفت و چهرهای بیبدیل از شهرسازی و معماری ایرانی–اسلامی پدید آمد. اما با پایان صفویان، افول گستردهای رخ داد؛ جمعیتی که روزگاری به صدها هزار میرسید، بهشدت کاهش یافت و بسیاری از محلات خالی شد. در دوره قاجار، حکومت طولانی ظلالسلطان (فرزند ناصرالدینشاه) با ویرانی برخی عمارتها و باغهای صفوی، از جمله تخریباتی در مجموعههای تاریخی، در ذهن جهانگردان آن روزگار ثبت شده است.
در دوران پهلوی دوم، طرحهای جامع شهری با هدف سازگاری با نیازهای مدرن و حفظ هسته تاریخی پیگیری شد. سال ۱۳۵۷ اعتراضات مردمی و اعلام حکومت نظامی، اصفهان را به یکی از کانونهای مهم تحولات پیش از انقلاب بدل کرد و در دهه ۱۳۶۰ این شهر در جنگ ایران و عراق آسیبهای سنگینی دید و تعداد زیادی از مردم آن جان باختند. پس از جنگ، توسعه شهر با ساختوسازهای وسیع، تغییر بافتهای قدیمی و چالشهای میراثدوستان و سازندگان همراه شد؛ موضوعاتی که در سالهای اخیر با مسئله آب زایندهرود و اعتراضات کشاورزان نیز پیوند خورده است.
دورههای کلیدی و درخشش معماری
معماری اصفهان آینه تمامنمای هنر ایرانی است؛ از سکون و درونگرایی معماری سلجوقی تا تابش رنگ و نور در دوره صفوی. شهر در هر عصر، بیانی تازه از زیبایی و استحکام را بر پهنه خود نقش کرده است؛ گاه در قامت مسجدهای جامع و مدرسهها، گاه در میدانهای عظیم، کاروانسراها، پلها و خیابانها.
معماری سلجوقی: سادگی پرظرافت
در دوره سلجوقی، اصفهان با مسجد جامع خود، الگوی درخشانی از سادگی با ظرافت را نشان میدهد. این معماری به جای جلوهگری آنی، بیننده را آرامآرام در عظمت بیپیرایه خویش غوطهور میکند. گنبد خواجه نظامالملک در مسجد جامع، نمونهای از راهکارهای سبکسازی دهانههای بزرگ است که در آن تبدیل مربع به دایره و استفاده از ترکها به کمال رسیده است. از یادمانهای مهم این دوره میتوان به آرامگاههای ملکشاه، سلطان سنجر و خواجه نظامالملک اشاره کرد.
معماری صفوی: تابش رنگ و نور
با انتقال پایتخت به اصفهان در سال ۱۰۰۶ هجری قمری، عصر طلایی معماری صفوی آغاز شد. میدان نقشجهان، خیابان چهارباغ، کاخهای عالیقاپو و چهلستون، پلهای باشکوه بر زایندهرود و بازارهای گسترده، سیمایی باشکوه به شهر بخشیدند.
در این زمان، بزرگترین میدانها، زیباترین پلها، و کاملترین بازارها ساخته شد و هنرمندان برجستهای مانند محمدرضا و علیاکبر اصفهانی، اوج خلاقیت ایرانی–اسلامی را به نمایش گذاشتند. براقیت سطوح کاشی، هماهنگی رنگها و نور در مساجد باشکوه صفوی، هویتی شفاف و روحانی میآفریند که بیننده را مسحور میکند.
از چهارتاقی تا تجرید معاصر
سیر تکاملی معماری ایران در گذار از چهارتاقیهای سنگین ساسانی به دهانههای سبکتر ادوار بعدی، و سپس گرایش به تجرید در دوران معاصر قابل مشاهده است. مقایسه چهارتاقی نیاسر با مسجد جامع عباسی یا گنبد خواجه نظامالملک نشان میدهد چگونه مهندسی ایرانی بهسوی «سبکسازی» پیش رفته است. در نمونههای معاصر، همچون مسجد سالن اجلاس بینالمللی اصفهان، اصل تجرید و بهرهگیری از فرم گنبد بهعنوان عنصر نمادین معماری ایرانی–اسلامی، با مربعگردانی و نقوش اسلیمی، پیوندی از سنت و نوگرایی را رقم میزند.
نکوداشت هنر در منظر شهری
حضور تندیسها و یادمانهای شهری از شیخ بهایی تا آثار مرتبط با چوگان در چهارباغ و نمادهای دیگری چون تندیس کاوه آهنگر، چهرهای هنری به فضای عمومی اصفهان داده است. برنامههای مجسمهسازی در سالهای اخیر نیز به غنای بصری شهر افزوده و مجموعهای از آثار را در سطح شهر تثبیت کرده است.
فهرست کوتاه جاذبههای معماری و شهری
- میدان نقشجهان، مسجد جامع عباسی، مسجد شیخ لطفالله
- کاخ عالیقاپو، کاخ چهلستون، کاخ هشتبهشت
- پلهای زایندهرود: سیوسهپل (اللهوردیخان)، خواجو، مارنان، شهرستان، چوبی
- خیابان و گذر چهارباغ عباسی و بازار قیصریه
- منارجنبان، برجهای کبوترخانه
- مسجد جامع اصفهان، مسجد سید
- کلیسای وانک (جلفای نو)
میراث فرهنگی، مردمشناسی و سنتها
اصفهان همواره کانونی چندفرهنگی بوده است. مردم این شهر فارسی را با لهجه اصفهانی سخن میگویند و افزودهشدن «س» به انتهای واژهها در این لهجه شنیده میشود. اقلیتهای دینی همچون ارامنه (بهویژه در جلفا)، یهودیان (جویباره، ولیعصر، ابنسینا، عباسآباد و …)، و زرتشتیان (ولیعصر، سروش، سیچان، نظر شرقی و بخشهایی از مرکز شهر) در کنار اکثریت شیعه در این شهر زندگی میکنند. از گذشتههای دور، اسماعیلیه نیز تاریخی پرفرازونشیب در اصفهان داشتهاند و رد پای آنان در غرب شهر و منطقه ۹، در آثاری مانند مسجد جامع گورتان و آرامگاههایی منتسب به ناطقان اسماعیلی باقی مانده است.
این شهر در تقویم فرهنگی خود، روزهای نمادینی دارد: یکم آذر به عنوان «روز اصفهان» و ۲۵ آبان به عنوان روز استان (یادبود تشییع ۳۷۰ شهید جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۶۱). همچنین ۱۸ مهر «روز ملی زایندهرود» نام گرفته است. مکتب موسیقی این شهر یکی از مهمترین مکتبهای موسیقی ایران در تاریخ است و ترکیب معماری و موسیقی در این شهر تا بدانجا ست که «معماری اصفهان» به «موسیقی منجمد» تشبیه میشود. در نگارگری نیز آغاز مکتب اصفهان به اواخر قرن دهم هجری نسبت داده شده است.
جاذبه ها و دیدنیهای برجسته
گردشگری اصفهان بر ترکیبی از تاریخ، معماری و طبیعت استوار است. از میدان نقشجهان و بازارهای اطراف تا پلهای تاریخی بر زایندهرود و محلههای کهن، هر گوشه شهر داستانی برای شنیدن دارد. بناهای شاخص بسیاری از دوران اسلامی بهویژه سلجوقی و صفوی بهجا مانده و در کنار آنها نشانههایی از دوران پیش از اسلام مانند پل شهرستان دیده میشود.
- مجموعه نقشجهان: میدان نقشجهان، مسجد جامع عباسی، مسجد شیخ لطفالله، بازار قیصریه، عالیقاپو
- کاخهای تاریخی: چهلستون، هشتبهشت
- مساجد و بناهای مذهبی: مسجد جامع اصفهان، مسجد سید، منارجنبان
- پلها: سیوسهپل، خواجو، مارنان، شهرستان، چوبی
- محلهها و گذرها: چهارباغ عباسی، میدان عتیق، جویباره، جلفای نو
- کلیساها: کلیسای وانک در جلفا
- یادمانهای تاریخی و خدماتی: حمام علیقلیآقا، مدرسه چهارباغ، هتل عباسی
- طبیعت شهری و پیرامونی: جنگل ناژوان، پارک جنگلی صفه، پارک ملی کلاهقاضی، پارک ملی و پناهگاه حیات وحش قمیشلو
برای خانوادهها و تفریحات شهری، شهربازی رؤیاها در دامنه کوه نخودی، مجموعههای تفریحی ناژوان (باغ پرندگان، خزندگان، پروانهها و آکواریوم تونلی)، پارک آبی آبسار در سپاهانشهر و مجموعههای فرهنگی–تفریحی متعدد از گزینههای پرطرفدار هستند. سیتیسنتر نیز به عنوان یک مرکز رفاهی–تجاری شناخته میشود.
شیوههای سفر و جابهجایی: چگونه به اصفهان برسیم و در شهر بگردیم؟
شهر اصفهان در ۴۳۵ کیلومتری جنوب تهران قرار دارد و به سبب قرارگیری در مرکز کشور، دسترسی جادهای مناسبی به شهرها و شهرستانهای پیرامون دارد.
فرودگاه شهید بهشتی اصفهان، علاوه بر کارکردهای نظامی–هوایی تاریخی، دروازه هوایی شهر بهشمار میرود. آشنایی با ساختار شهری (۱۵ منطقه)، مجاورت با شهرهایی چون خمینیشهر، فلاورجان، شاهینشهر و نجفآباد، و استفاده از نقشههای شهری، درک مسیرها و برونرفتهای ترافیکی را آسان میکند.
برای مسیریابی درونشهری، «نرمافزار اصفهاننما» که توسط شهرداری ارائه شده، بهعنوان نقشه و راهنمای کاربردی شهر قابل استفاده است. همچنین دانستن ویژگیهای اقلیمی شهر در برنامهریزی سفر مفید است: میانگین سرعت باد پایین و فراوانی بادهای آرام زیاد است؛ پدیده وارونگی دما (اینورژن) بیش از ۲۶۰ روز در سال رخ میدهد و در پاییز و اوایل زمستان به اوج میرسد. این دادهها به شما در انتخاب ساعتهای بازدید و محدودههای شهری با هوای مطلوبتر کمک میکند.
از منظر ایمنی، گزارشهای شهری، اصفهان را یکی از امنترین شهرهای ایران میدانند و وجود شبکهای از کلانتریها و خدمات ایمنی (۲۵ ایستگاه آتشنشانی) در گستره شهر از زیرساختهای حمایتی آن محسوب میشود.
راهنمای اقامت: هتلها و اقامتگاههای سنتی
چهره اقامت در اصفهان از «هتل عباسی» بهعنوان یکی از شاخصترین نمونههای اقامتگاه سنتی، تا مراکز اقامتی مدرن و مجموعههای چندمنظوره شهری امتداد دارد.
مجموعه «مرکز همایشهای بینالمللی اصفهان» با سالنهای تخصصی، هتل ۵ ستاره، ویلاهای VIP و فضاهای تجاری، چهرهای تازه از خدمات MICE را در کلانشهر عرضه میکند. برای اردوهای گروهی و برنامههای آموزشی–تفریحی، «اردوگاه شهید بهشتی» با وسعت حدود ۷۰ هکتار، امکانات متمایزی مانند دریاچه مصنوعی و شهربازی را در اختیار گروهها قرار میدهد.
وجود باغتالارها و تالارهای پذیرایی متعدد نیز نشان از ظرفیت بالای میزبانی رویدادها، جشنها و گردهماییها در سطح شهر دارد. بسته به هدف سفر (گردشگری فرهنگی، سفرهای تجاری، شرکت در همایشها یا سفرهای خانوادگی) میتوان میان ساختارهای تاریخی و خدمات مدرن انتخابی بهصرفه و متناسب داشت.
خوراک و سوغات اصفهان
بیش از هر چیز این شهر با «سوغات اصفهان» در قالب صنایع دستی و هنرهای سنتی شناخته میشود. گرچه این شهر امروزه قطب صنایع مختلف نیز هست، چهره فرهنگی و هنری آن برجستهتر از هر زمان است. «صنعت طلا» از ارکان اقتصادی اصفهان بهشمار میرود و بزرگترین کارگاهها و کارخانههای طلا در این شهر مستقر است. در کنار آن، صنایع دستی دیرپایی که از گذشته پایههای معیشت و هویت شهر بودهاند، بهصورت سوغات هنری در بازارها عرضه میشود.
در فهرست صنوف تاریخی، «چیتساز» (چاپ قلمکار)، «زرباف»، «نساج»، «شعرباف»، و «شیشهساز» از مشاغلی هستند که با گذر زمان به نماد هنر اصفهان بدل شدهاند. گردشگران میتوانند با خرید قلمکار، تولیدات زربافی و منسوجات سنتی، فلزکاریهای ظریف و مصنوعات هنری، بخشی از ذوق و ریشههای فرهنگی این شهر را با خود ببرند. برای تجربه پذیرایی شهری، تالارها و مراکز متعدد خدماتی در اصفهان فعالاند؛ اما دستورها و نامهای خاص خوراکی مادامی که در منابع یاد نشدهاند، در این راهنما معرفی نمیشوند.
خرید در اصفهان: بازارها، یادگارها و صنایع دستی
برای عاشقان بازارگردی، اصفهان تجربهای فراموشناشدنی است. بازار قیصریه در مجاورت میدان نقشجهان، مجموعهای از سراها و گذرها را به هم پیوند میدهد و بازارهای تخصصی اطراف میدان (مسگرها، هنر، ترکشدوزها، کلاهدوزها، لوافها و آهنگرها) امکان لمس مستقیم هنر اصیل را فراهم میکنند. «بازار اصفهان»، «بازار شاهی»، «بازار بیدآباد»، «بازار ریسمان»، و حوزههای مرتبط با «بازار تفنگسازها» هر یک بخشی از حافظه شهری را زنده نگه داشتهاند.
اگر سوغات هنری مدنظر دارید، به دنبال قلمکار، بافتههای سنتی، آثار فلزی و شیشه، و مصنوعات زربافی باشید. صنعت طلا نیز برای خرید زیورآلات هنری با کیفیت بالا گزینهای شناختهشده در اصفهان است.
رویدادها، جشنها و فعالیتهای فرهنگی سالانه
این شهر در تقویم فرهنگی خود چندین رویداد برجسته دارد. «جشنواره بینالمللی فیلمهای کودکان و نوجوانان» بارها در اصفهان برگزار شده و این شهر را به یکی از میزبانان اصلی سینمای کودک در ایران بدل کرده است. سمپوزیومهای مجسمهسازی نیز در افزودن آثار حجمی به فضای شهری نقش داشتهاند. «جشنواره علمی و فرهنگی اصفهان–سنپترزبورگ» نمونهای از تعاملات فرهنگی بینالمللی این شهر است.
در حوزه ورزش و فرهنگ بدنی، «ورزش باستانی» که در فهرست میراث معنوی یونسکو ثبت شده، در اصفهان جایگاهی ویژه دارد؛Isfahan به عنوان پایتخت فرهنگی این رشته معرفی شده است. «چوگان» نیز ورزشی دیرینه در این شهر است و در کنار آن، باشگاههای مطرحی همچون سپاهان و ذوبآهن در فوتبال و والیبال (تیمهای زنان و مردان) چهرهای ورزشی به شهر دادهاند. «جشنواره ملی ورزشی زایندهرود» و میزبانی تورهای بینالمللی در برخی رشتهها، نمود دیگری از پویایی ورزشی اصفهان است.
نکات کاربردی برای بازدیدکنندگان: بهترین زمان سفر و توصیههای مهم
اقلیم اصفهان معتدل رو به سرد است؛ تابستانها گرم و خشک با بیشینه حدود ۳۹ درجه سانتیگراد و زمستانها میتواند بسیار سرد باشد و دما تا حدود ۱۹- درجه گزارش شده است. پدیده وارونگی دما، بهویژه در پاییز و اوایل زمستان، به اوج میرسد و فراوانی بادهای آرام باعث سکون هوا میشود. بنابراین، بسیاری از مسافران بر اساس دادههای اقلیمی و کیفیت هوا، برنامه بازدید خود را به روزها و ساعتهایی با شرایط بهتر موکول میکنند. همچنین، از آنجا که منابع محلی در سالهای اخیر به چالشهای زایندهرود و پیامدهای زیستمحیطی اشاره دارند، اطلاع از وضعیت روز رودخانه و تالاب گاوخونی میتواند در انتخاب برنامههای طبیعتگردی یاریرسان باشد.
از منظر ایمنی، ساختار شهری اصفهان بهطور نسبی امن گزارش میشود و شبکهای از خدمات انتظامی و ایمنی در سطح شهر فعال است. برای راحتی در مسیرها، استفاده از «اصفهاننما» و شناخت محورهای اصلی مانند چهارباغ عباسی و دسترسی به مجموعه نقشجهان پیشنهاد میشود.
زیستبوم، فضاهای سبز و محیطزیست شهری
شهر اصفهان با دارا بودن حدود ۳۷۰۰ هکتار فضای سبز شهری تا سال ۱۳۹۸ و سرانهای که در کلانشهرها برجسته است، تلاش کرده تراز سبز شهر را افزایش دهد. بوستانهای ساحلی کنار زایندهرود و منطقه نمونه گردشگری ناژوان، از مهمترین تفرجگاههای طبیعی شهرند. بخشی از آبیاری فضای سبز با آبهای اصلاحشده (پساب) انجام میشود. در پیرامون اصفهان، پارک ملی کلاهقاضی و پناهگاه قمیشلو با گونههایی همچون کل و بز، قوچ و میش، آهو، گرگ، کبک و تیهو، جلوهای از زیستبوم فلات ایران را نگه میدارند.
در عین حال، چالشهایی چون مدیریت حوضه آبریز زایندهرود، فرونشست ناشی از برداشت آبخوان، و کیفیت هوا، از تذکرات جدی منابع شهری است. گزارشها از فراوانی پدیده گردوغبار و رخدادهای مکرر وارونگی دما خبر میدهند. آگاهی از این موضوعات برای برنامهریزی سفر و انتخاب فعالیتهای فضای باز اهمیت دارد.
سلامت، زیرساختها و خدمات شهری
اصفهان یکی از مراکز اثرگذار درمانی ایران است و شمار قابل توجهی بیمارستان عمومی و تخصصی، درمانگاه، آزمایشگاه، داروخانه و مراکز توانبخشی در آن فعالاند. «شهرک سلامت» به عنوان مجموعهای نوآور در گردشگری سلامت معرفی شده که امکان گردهمایی پزشکان داخلی و خارجی و جذب بیماران از سراسر دنیا را داراست. از سوی دیگر، «ظرفیت آبدهی تصفیهخانه بابا شیخعلی» که تامین آب شرب میلیونها نفر در اصفهان بزرگ را برعهده دارد، این مجموعه را به عنوان یکی از مهمترین زیرساختهای آبی کلانشهر برجسته کرده است.
در حوزه ارتباطات و رسانه، پوشش تلفن همراه نسل سوم و چهارم، و خدمات اینترنت ثابت توسط شرکت مخابرات اصفهان فراهم میشود. شبکه صداوسیما (رادیو و تلویزیون) و رسانههای محلی، بازتابدهنده گسترهای از اخبار، فرهنگ و هنر شهرند. برگزاری رویدادها و نمایشگاهها به کمک سامانههای مدیریت رویداد شهری، به تقویم فعال فرهنگی و اقتصادی شهر نظم میبخشد.
ورزش و اوقات فراغت
در ورزش، اصفهان به واسطه تیمهای باسابقهاش شناخته میشود: سپاهان و ذوبآهن در فوتبال و والیبال، و حضور پررنگ تیمهای زنان و مردان در لیگهای کشور. ورزشگاه نقشجهان دومین ورزشگاه بزرگ ایران است و میزبان رقابتهای مهمی بوده است. در ورزشهای سنتی، «ورزش زورخانهای و کشتی پهلوانی» با ریشههای فرهنگی عمیق، به هویت بدنی شهر معنا میبخشد. برنامههای فصلی مانند جشنواره ملی ورزشی زایندهرود، و فعالیتهای جامعه ورزش بانوان و آقایان، تقویم ورزشی اصفهان را زنده نگه داشته است.
برای خانوادهها، پارک جنگلی صفه با امکاناتی مانند سینما، بولینگ، تلهکابین و شهربازی، و نیز فضاهایی چون پارک جوان، باغ غدیر، باغ فدک، پارک شرق کوه نخودی و کوه قایمیه، سبد متنوعی از اوقات فراغت را ارائه میکند.
سینما، هنرهای نمایشی و رسانه
اصفهان میزبان ۹ سینمای فعال است؛ از پردیسهای چهارباغ و ساحل تا سیتیسنتر و سینماهای قدیمیتر. پیشینهای که از روزگار صفوی با نخستین چاپخانههای جلفا آغاز شد و در دورههای بعدی با نشریات و مطبوعات گسترش یافت، امروز در پوشش رسانهای خبرگزاریها و روزنامههای محلی ادامه دارد. جشنواره بینالمللی فیلمهای کودکان و نوجوانان، از شناختهشدهترین رویدادهای سینمایی شهر است. در حوزه هنرهای نمایشی، تالارهای متعدد از جمله فرشچیان، رودکی، هنرسرای خورشید و تالار شهید آوینی دانشگاه اصفهان میزبان برنامههای تئاتر و موسیقیاند.
محلههای قدیمی و بافت شهری
شکلگیری بافت شهر اصفهان در گذر قرون با محلههایی همچون جویباره، دردشت، احمدآباد، عباسآباد، بیدآباد، هزارجریب، رهنان، ملکشهر، لنبان، ناژوان، چهارسوق شیرازیها، خوراسگان، قائمیه، شهشهان، سرچشمه، علیقلیآقا و دهها نام کهن دیگر همراه بوده است. هر یک از این محلهها با مسجد، بازارچه، گرمابه یا گذر تاریخی خود بخشی از روایت شهری اصفهان را شکل دادهاند. منبع
پلها، بازارها و گرمابههای تاریخی
پلهای تاریخی اصفهان از مهمترین جاذبههای این شهرند. سیوسهپل، پل خواجو، مارنان، شهرستان و پل چوبی، هر یک به سبکی و دورهای مرتبطاند و برخیشان نقشی تنظیمکننده در سازوکارهای آبی گذشته داشتهاند.
بازارهای پیرامون میدان نقشجهان و بازارهای قدیمی دیگر، همچون بازار قیصریه و بازار شاهی، روایتگر اقتصاد شهری و صنایع دستیاند. گرمابههای تاریخی مانند حمام علیقلیآقا، حمام نقاشی، حمام شیخ بهایی، حمام رهنان و حمامهای دیگر، زمانی بخشی از زیست روزمره مردم بودهاند و امروز در شمار دیدنیها قرار میگیرند.
پرسشهای پرتکرار
چرا اصفهان به «نصف جهان» مشهور است؟
در دوره صفوی، با پایتختی اصفهان و شکوفایی بیسابقه شهر در معماری، تجارت و فرهنگ، مسافران اروپایی از عظمت این شهر شگفتزده شدند و اصطلاح «نصف جهان» برای معرفی شکوه و جامعیت دیدنیهایش رواج یافت.
بهترین زمان سفر به اصفهان کدام است؟
با توجه به دادههای اقلیمی، تابستانها گرم و خشک، و پدیده وارونگی دما در پاییز و اوایل زمستان شدیدتر است. بر همین اساس، بسیاری از مسافران براساس کیفیت هوا و دمای معتدلتر، برنامه بازدید خود را تنظیم میکنند.
مهمترین جاذبه های اصفهان چه هستند؟
میدان نقشجهان و بناهای پیرامون آن، پلهای تاریخی بر زایندهرود، مسجد جامع، کاخهای چهلستون و هشتبهشت، کلیسای وانک، منارجنبان، برجهای کبوترخانه، چهارباغ عباسی و بازارهای سنتی از برجستهترینها هستند.
چگونه به اصفهان برسیم و در شهر تردد کنیم؟
این شهر در ۴۳۵ کیلومتری تهران قرار دارد و فرودگاه شهید بهشتی دروازه هوایی شهر است. برای مسیریابی درونشهری میتوان از «نرمافزار اصفهاننما» که توسط شهرداری ارائه شده، بهره گرفت.
جمعبندی و نتیجهگیری
اصفهان، «نصف جهان»، شهری است که تاریخ و فرهنگ ایران را در کالبدی زنده به نمایش میگذارد. از جی و یهودیه تا نقشجهان و چهارباغ، از سکوت باشکوه سلجوقی تا تابش رنگ و نور صفوی، از پلهایی که بر رودخانه زندگی بنا شدند تا بازارهایی که رگهای اقتصاد شهر بودند، همه و همه در اصفهان بههم پیوستهاند. امروز، این کلانشهر با چالشها و فرصتهای نوینی مانند مدیریت منابع آب، کیفیت هوا، توسعه پایدار و حفظ میراث فرهنگی روبهروست، اما همچنان مقصدی بیهمتا برای گردشگری فرهنگی، پژوهشهای تاریخی و تجربه زیست شهری ایرانی باقی مانده است. سفر به اصفهان، سفر به روایتهایی است که در آجرها، کاشیها، گنبدها و گذرها هنوز نجوا میشوند.
اصفهان از سمت غرب فقط با خمینی شهر همسایه هست.
اصلا به نجف آباد مرز مشترک ندارند. لطفا اصلاح بفرمایید