استان زنجان کجاست؟ معرفی+ عکس و نقشه، زنجان کجا بریم؟
استان زنجان که به آن زنگان نیز می‌گویند واقع در شمال غربی ایران است. بر اساس سرشماری سال 1395 جمعیت این استان 1.264.324 نفر است، وجود شهرهایی با قدمت 8000 سال و زیستگاه حیواناتی مانند پلنگ از جذابیت های این استان است، چاقوی زنجان نیز از سوغات مهم استان است. در ایرانیجو به بررسی جامع زنجان و جاهای دیدنی آن می‌پردازیم.
تاریخچه استان
این استان حدود هزار سال سابقه سکونت دارد و در این استان یافته های باستان شناسی مختلف و متون تاریخی متعددی در دوره های مختلف یافت شده است.
شهر زنجان که شاهد تارخ پر پیچ خم بوده است در دوره صفوی تجدید بنا و بازسازی شده است. شهر کنونی زنجان نیز از زمان صفوی تا به امروز توسعه پیدا کرده است.
استان زنجان کجاست؟
این استان واقع در شمال غرب کشور است و از در میان 7 استان قرار گرفته است و از نظر جغرافیایی با استان های زیر همسایه است:
- از شمال با استان اردبیل و استان گیلان
- ازشمال شرقی و مشرق با استان قزوین
- از جنوب با استان همدان
- از جنوب غربی با استان کردستان
- از مغرب با استان آذربایجان غربی
- از شمال غرب با اسـتان آذربایجان شرقی
بر اساس آخرین اطلاعات (سال 1378 شمسی) مساحت استان زنجان حدود 22164 كيلومتر مربع است.
لوکیشن استان زنجان روی نقشه
نقشه استان زنجان
این استان 8 شهرستان، 19 بخش، 46 دهستان، 19 شهر و 1210 آبادی دارد که از این آبادی ها، مردم در 978 آبادی ساکن هستند و سایر آن ها خالی از سکنه است. در نقشه استان زنجان، موقعیت قرارگیری شهرهای استان قابل مشاهده است.
شهرستان‌های استان زنجان
بر اساس تقسیمات کشوری، شهرستان های این استان عبارتند از:
- خدابنده
- خرمدره
- ابهر
- طارم
- ماهنشان
- زنجان
- ایجرود
- سلطانیه
شهرهای استان زنجان
شهر های استان زنجان عبارتند از:
- زنجان
- ابهر
- خرمدره
- هیدج
- سلطانیه
- خدابنده
- ماهنشان
- سهرورد و…
در ادامه به معرفی سرشناس ترین شهر های استان زنجان می‌پردازیم:
زنجان
این شهر که مرکز استان زنجان است و همچنین پرجمعیت ترین شهر این استان، از طریق خطوط ریلی و جاده ای به شهر تهران وصل شده است.
یکی از دیدنی های مهم اصلی و مهم این شهر بازار قدیمی زنجان است. مطابق متون تاریخی و اسناد، این بازار در سال 1205 (زمان حکومت آقا محمد خان قاجار) ساخته شده است و تا سال ها بعد به صورت تدریجی گسترش پیدا کرده است. سایر دیدنی ها و جاذبه های گردشگری این شهر عبارتند از: عمارت ذوالفقاری، بنای رختشویخانه، خانه تاریخی حکیمیان و خانه تاریخی بهمنی و…
سلطانیه
فاصله این شهر تا مرکز استان زنجان حدود 40 کیلومتر مربع است. یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری این استان به نام گنبد سلطانیه در شهر سلطانیه قرار گرفته است. این گنبد که بزرگترین گنبد آجری در جهان است و ساخت آن به دوره ایلخانی باز می‌گردد، در در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
از دیگر جاذبه های دیدنی و گردشگری این منطقه میتوان به آرامگاه ملا حسن کاشی اشاره کرد. این آرامگاه واقع در جنوب شرقی محوطه ی تاریخی گنبد سلطانیه است و ساخت آن به دوران حکومت شاه طهماسب و دوره صفوی بازمی‌گردد. معبد داشکسن که ترکیبی از معماری ایرانی و چینی است نیز در نزدیک سلطانیه واقع شده است. این معبد از دوره ایلخانیان بازمانده است.
خدابنده (قیدار)
یکی از شهرهای کوهستانی این استان، شهر خدابنده است. غار کتله خور مشهور ترین جاذبه دیدنی و گردشگری این شهر است. غار کتله خور برای اولین با در سال 1331 تویس گروهی از غار نوردان و کوهنوردان معروف ایرانی کشف شد.
از دیدنی های دیگر این شهر می شود به گورستان سُجاس و مسجد جامع که در روستای سجاس قرار گرفته است اشاره کرد.
ماهنشان
این شهرستان در غرب شهر زنجان قرار دارد و از این شهر 110 کیلومتر مربع فاصله دارد. مهم ترین جاذبه ی گردشگری ماهنشان، قلعه‌ی بهستان است که در کنار رودخانه قزل اوزن قرار گرفته است. این قلعه در فهرست آثار ملی نیز ثبت شده است. براساس پژوهش های باستان شناسی، قدمت قلعه بهستان به دوره هخامنشیان باز می‌گردد ولی بعضی ها معتقدند که پیشینه آن به دوره مادها نیز باز می‌گردد ولی این نظریه هنوز به اثبات نرسیده است.
از دیگر دیدنی های ماهنشان می‌شود به دودکش‌های جن، دریاچه گری و دریاچه‌ی شورگلی اشاره کرد.
پایتخت استان زنجان کجاست؟
پر جمعیت ترین شهر این استان، یعنی شهر زنجان که واقع در مرکز استان زنجان است، پایتخت این استان است.
اقامت‌گاه‌های استان
یکی از بهترین و با کیفیت ترین هتل های این استان، هتل بزرگ زنجان است.
این استان هتل های متعدد دیگری نیز دارد که عبارتند از:
- هتل پارک
- هتل آسیا
- هتل قصر
- هتل سنتی دَدَمان
- اقامتگاه بوم‌گردی سهرورد
- اقامتگاه بوم‌گردی کوی نیک و…
چند اقامتگاه های سنتی نیز در نزدیک ابهر قرار گرفته است.
رستوران‌های استان زنجان
اگر به دنبال رستورانی با غذاهای با کیفیت هستید پیشنهاد ما به شما رستوران پلو در زنجان است. اگر می خواهید در محیطی دوستداشتنی و گرم دیزی بخورید، دیزی سرای عابدینی که واقع در بازار زنجان است گزینه ی مناسبی است.
در صورتی که به فضا های سنتی علاقه دارید، حتما به سفره‌خانه و رستوران سنتی زرتشت سر بزنید . این سفره خانه در میان باغی باصفا قرار گرفته است.
در آخر نیز اگر به دنبال فست فود هستید، می‌توانید از فست فود پیتزا لند و فست فود ارگانو غذا سفارش دهید.
آب و هوای استان زنجان
شرایط اقلیمی آب و هوای متناسب با پستی و بلندی های منطقه بسیار متغیر است. در کل ارتفاعات این منطقه آب و هوای سرد کوهستانی دارد، در نتیجه زمستان های سرد و پر برف و تابستان های خشک و معتدل دارد. ولی دره های قزل اوزن اقلیمی معتدل تر دارد که در نتیجه زمستان های این منطقه معتدل و تابستان های آن نسبتا گرم است. همچنین جلگه هایی که در میان ارتفاعات قرار گرفته است مانند جلگه سجاس، قسمت سفلای زنجان رود و منطقه قشلاقات اقشار اقلیم معتدل تری دارند
طبق گزارش و آمار هواشناسی در دهه اخیر، بیشترین درجه دما در سال 1/37+ درجه سانتیگراد و کمترین درجه دما در سال 5/19- درجه سانتیگراد بوده است.
بارش باران در این منطقه به باد های معروف مه و شره مربوط است. حرکت باد مه از سمت شمال به سمت جنوب است و موجب می‌شود که رطوبت دریای خزر به این ناحیه انتقال داده شود و درنیجه باعث می‌شود که درجه دما کم شود. حرکت باد شره نیز از سمت جنوب غربی به سمت شمال شرقی است و موجب می‌شود که رطوبت دریای مدیترانه به این منطقه آورده شود. باد شره در ماه خرداد رطوبتی دارد و باعث خشک شدن هوا می‌شود و به همین دلیل در بعضی از مواقع به صنعت کشاورزی آسیب و خساراتی وارد می‌کند.
غذاهای محلی و سنتی استان زنجان
یکی از غذاهای محلی این استان، شش انداز که اغلب در شب چهارشنبه سوری درست می‌شود. مواد اولیه این غذا خرما، پیاز خرد شده، تخم مرغ، کشمش، زعفران، ادویه و کوفته ریزه است.
سایر غذاهای سنتی این استان عبارتند از:
- جغور بغور
- آش ترش
- آش بلغور
- آش کاشی
- کله جوش(کاله جوش) و…
شیرینی‌های محلی استان
شیرینی‌های محلی استان زنجان عبارتند از:
- شستی سوهان مخصوص زنجان ( این شوهام با سوهان قم متفاوت است و رنگ آن زرد است)
- شکلات گردویی (در بعضی از قنادی های این استان این شکلات مخصوص پیدا می‌شود)
- اَردَک ( نان غیر شیرین و روغنی است که در شهر ابهر پخت می‌شود)
- چای چورگی (نان چای)
صنایع دستی استان زنجان
این استان صنایع دستی های متعدد و جذابی دارد که عبارتند از:
- چاروق دوزی
- چاقوسازی
- مسگری
- فرش و گلیم
- تذهیب
- تراش سنگ‌های قیمتی
- رنگرزی
- سرمه دوزی
- منبت کاری
- نگارگری
- مصنوعات چرمی
- معرق چوب
- قلم زنی
در ادامه به معرفی بعضی از این سوغاتی ها می‌پردازیم:
ملیله کاری
یکی از کارهای دستی بومی این استان، ساخت وسایل نقره ای و طلایی به شکل ملیله کاری است.
ملیله کاری در اوایل فقط در این استان رایج بود ولی بعد ها در زمان حکومت رضا خان، زمانی که بعضی از هنرمندان این استان به اصفهان و تهران رفتند هنر ملیله کاری را در این شهر ها نیز رایج کردند.
چاروق دوزی
یکی دیگر از هنرهای دستی این استان، چاروق دوزی که به دست هنرمند زنان این منطقه بافته می‌شود و جنبه ی تفننی و تشریفاتی دارد.
چاقوسازی
چاقوهای زنجان بسیار معروف هستند چون استادان با مهارت های مخصوصی این چاقو ها را می‌سازند. ویژگی های معروف این چاقو ها ظرافت، قدرت برش، تناسب، تنوع، و آبکاری الکتریکی تیغه است.
مسگری
زمانی که در دوره اسلامی استفاده از نقره و طلا ممنوع شد، استفاده از فلزاتی مانند مس برای ساخت ظروف رایج شد. چون این فلزات شکل پذیر و چکش خوار هستند و می توان با این فلزات تزئیناتی مثل مشبک کاری، حکاکی، قلم زنی، ترصیع، فلز کوبی و کنده کاری انجام داد.
استفاده از فلز مس در زنجان قدمت طولانی دارد، وجود کوره ذوب مس (واقع در سگزآباد قزوین و تپه قبرستان) که نزدیک زنجان است و همچنین معدن بزرگ مس که در این ناحیه قرار گرفته اند نشان دهنده این قدمت هستند.
ظروف مسی که در این استان تولید می‌شوند عبارتد از:
- آفتابه
- تیان
- طشت
- تونگ
- حنا خور
- روشل
- آفتابه
- تیان
- طشت
- تونگ
- حنا خور
- روشل
فرش و گلیم
فرش، گلیم و جاجیم یکی از صنایع قدیمی این استان است که بسیار مشهور و محبوب است. این صنایع نقش موثری در صادرات فرش در ایران دارد.این فرش ها به خوبی فرهنگ استان زنجان را به نمایش می‌گذارند.
اشخاص هنرمند و ماهری که در این زمینه فعالیت می‌کنند، هنر خود را در جهت رشد و تکامل هنر استان خود قرار داده و همچنین از این راه کسب درآمد نیز می‌کنند. در فرش زنجان از طرح های زیر استفاده می‌شود:
- ریز ماهی
- ماهی درهم
- نقشه قلتوق
- بیجار
- افشار
سرمایه گذار بومی در این منطقه وجود ندارد به همین دلیل فرش‌هایی که در زنجان بافته می‌شود، به اسم شهرهای دیگر مانند قم به بازارهای خارج از کشور نیز صادر می‌شوند.
محصولات کشاورزی استان زنجان
محصولات عمده کشاورزی استان زنجان عبارت‌اند از:
- انجیر
- برنج
- انگور
- زردآلو
- سیب
- لوبیا (منطقه هیدج)
- خیار
- پیاز
- گردو
- فندق
- بادام
- زیتون
- انار
- سیر
- کلم سفید
زنجان در تولید محصولات زیر دارای مقام است:
- مقام 1 در تولید محصول زیتون
- مقام 7 در تولید انگور
- مقام 7 در تولید سیب
- مقام 10 در حبوبات
رودخانه‌های استان زنجان
استان زنجان در شرایط و موقعیت جغرافیای خاصی قرار دارد به همین دلیل اکثر رودخانه های این استان به دلایل طبیعی سیلابی و کم آب هستندو این رودخانه ها در فصل به ار به دلیل ذوب شدن برف ها پر آب هستند ولی در سایر فصل ها مک آب و تا حدودی خشک هستند. رودخانه های این استان عبارتند از:
- رودخانه قزل اوزن
- رودخانه کبیر(در خرمدره)
- زنجان رود
- سجاس رود
- رود ایجرود
- شورکات (ابهر رود)
- رود انگوران چای
دریاچه آبشار و تالاب‌های استان زنجان
دریاچه های این استان عبارتند از:
- دریاچه پری ماهنشان
- دریاچه شورگل خندقلو
- دریاچه آب‌بندان همایون
- دریاچه آب‌بندان سارمساقلو
- دریاچه آب‌بندان قره چریان
- تالاب قمشلو
- آبشار شار شار
- آبشار هشترخان(به فارسی: بوقلمون)
قنات های استان زنجان
این قنات ها عبارتند از:
- قنات حاجی میر بهاءالدین
- قنات حاج یوسف
- قنات حاجی عبدالحسین تاجر موسوم به قنات سرچشمه
- قنات قیز قید
- قنات کوتاه حاج داداش
- قنات اعتماد امین (وقفی عباس خان)
- قنات معین التجار
- قنات جلوخانه
- قنات تازه کهریز، خرمدره
- قنات عمومی، خرمدره
- قنات کهریزدره، خرمدره
- قنات محمودآباد، خرمدره
- قنات میرزابابا، خرمدره
- قنات قربانعلی، ابهر
- قنات محمدقلی، ابهر
چشمه‌های آب گرم استان زنجان
این چشمه ها عبارتند از:
- چشمه آب گرم آرکوین (در اطراف روستای آرکوین، در قسمت ایجرود جاده بیجار)
- چشمه آب گرم ابدال (نزدیک روستای ابدال و در 30 کیلومتری جنوب غربی زنجان)
- چشمه آب گرم روستای سرگاب (جنوب شرقی قیدار)
- چشمه آب گرم روستای میانج و حلب (انگوران)
- چشمه آب گرم روستای الله بلاغی (نزدیک روستای ماهان بخش طارم)
- چشمه آب گرم روستای ینگجه (بخش ماهنشان)
- چشمه آب گرم گرماب (60 کیلومتری خدابنده در اطراف روستای گرماب)
- چشمه آب گرم قنیرجه (10 کیلومتری روستای علم کندی شهرستان ماهنشان)
- چشمه‌های آب سرد الله بلاغی واقع (50 کیلومتری شمال زنجان و اطراف روستای ماهان واقع در شهرستان طارم)
- چشمه آب گرم وننق
عوارض طبیعی
- آبشار شارشار
- تپه ماهورهای پاپایی
- صخره قیرخ ایاق (به فارسی: هزار پا)
غارهای استان زنجان
در این استان 6 غار کشف شده است که عبارتند از:
- غار کتله خور
- غار زرین (دودزا)
- غار حاج کندی
- غار خرمنه سر
- غار شاکین
- غار گلجیک
ارتفاعات استان
فاصله استان زنجان از سطح دریا به طور متوسط حدود 1500 متر مربع است.
کوتاه ترین نقطه این استان 300 متر ارتفاع دارد و واقع در منطقه گیلوان از توابع طارم است.
بلندترین قله این استان نیز که 3000 متر ارتفاع دارد واقع در کوه های تخت سلیمان، ارتفاعات شهر ماهنشان است.
یکی از بلند ترین قله های است استان، قیز قالاسی است که 3214 متر ارتفاع دارد و واقع در منطقه انگوران، شهرستان ماهنشان است.
کوه‌ها
حدود 274 کوه در این استان وجود دارد که بخشی از این کوه ها دامنه های حاصلخیزی دارند.
رشته کوه های شمالی
این رشته کوه های شمالی شامل قسمتی از کوه های البرز غربی و دامنه های جنوبی کوهستان تالش می‌شود. مهم ترین کوه های این رشته کوه عبارتند از:
- طالقان
- تخت سلیمان
- سیالان
- الموت (در البرز)
رشته کوه‌های غربی و جنوب غربی و شرقی
این رشته کوه شامل کوه های زیر است:
- دمیرلو
- جهان‌داغ
- قیدار
- کوه‌های منطقه دوتپه
رشته کوه‌های مرکزی
این رشته کوه، استان زنجان را از دشت قزوین جدا می‌کند و شامل کوه های زیر است:
- چرگر
- سندان داغی
- ملاداغی
- پوتالی
مهمترین کوه‌های این استان نیز عبارتند از:
- ابدال (۳۰۹۹ متر)
- بابا گیلدر (۲۸۵۰ متر)
- بلقیس (۳۳۳۲ متر)
- چال (۳۰۵۰ متر)
- صندوق سندران (۳۲۱۴ متر)
- قبله داغ (۳۲۰۵ متر)
- لعل کان (۳۰۵۰ متر)
- کوه‌های یان بلاغ (۲۹۷۲ متر)
- داغی (۲۸۶۱ متر)
- سندان داغ (۲۵۸۰ متر)
- آرگون (۲۹۲۴ متر)
- جانقورتاران (۲۵۸۰ متر)
- چال خاتون (۲۹۹۳ متر)
- چنوباشی (۲۹۵۰ متر)
- سفید (۲۹۳۳ متر)
- کوه سندان
- کوه دوشاخ
- دینگه (کوه)
- کوه آق‌داغ
- کوه تکه‌قیه‌سی
دشت‌های استان زنجان
دشت‌های این استان عبارتند از:
- دشت زنجان
- سلطانیه
- ابهر
- خرم دره
- دوتپه
- گرماب
- زری آباد
- گل تپه
- سجاس
- حلب
- ماه نشان
- انگوران
- دندی
- قیدار
- طارم علیا
بناهای تاریخی استان زنجان
این استان بناهای تاریخی و دیدنی متعددی دارد که عباتند از:
- گنبد سلطانیه
- بازار زنجان
- دژمنده (ایجرود)
- معبد داشکسن
- کارخانه کبریت‌سازی سه ستاره زنجان (کارخانه کبریت سازی)
- عمارت دارائی
- عمارت ذوالفقاری
- گنبد خوئین (به ترکی آذربایجانی: کمبز)
- بنای تاریخی چلبی اوغلی
- مسجد جامع سجاس (مربوط به دوران سلجوقیان)
- مقبره قیدار نبی (باز سازی دوره ایلخانی)
آب انبارهای استان زنجان
- آب انبار رختشویخانه
- آب انبار عباس قلی خان
- آب انبار حاج میربهاالدین
- آب انبار حاج لطف‌الله
- آب انبار مسجد یری بالا
- آب انبار مسجد یری پایین
پل‌های تاریخی استان زنجان
- پل میر بهاءالدین
- پل سردار
- تخته کورپو خرمدره
- پل حاج سید محمد
- پل و قلعه قشلاق
خانه‌های تاریخی استان زنجان
- عمارت ذوالفقاری
- بنای توفیقی
- خانه شیخ السلامی
- خانه و باغ معین
- خانه اسعدی
- بنای خدیوی
- روستای قوزلو ( واقع در شهرستان ماهنشان که مشابه به ماسوله به صورت پلکانی بنا شده است)
تپه‌ها و آرامستان‌های تاریخی استان زنجان
- تپه آرغاجی
- تپه قوش خانه
- تپه سپید
- تپه ده‌باشی
- تپه کلک‌لی
- تپه گوگجه قیا
- تپه‌های دوتپه
- تپه گورستان ارمغانخانه
- تپه گورستان پل آقاج
- تپه گورستان ارقین
- تپه گورستان اربابی
- تپه قلعه چارخ‌آباد
- تپه گورستان کهنه
- تپه قلعه چارخ‌آباد
- تپه باغلوجه آقا
- تپه گنگک
- تپه حاجی پیر
- تپه داش گل تپه سی
- تپه برج اوستی
- تپه قدیمی ریحان
- تپه قلعه باشیز
- تپه چای قبری
- تپه کاروانسرا گل تپه
- گورستان ساری تپه
- تپه گورستان شیخ حسن
- آرامگاه سید ابوالقاسم مجتهد میرزایی
- آرامگاه مجتهدی
- تپه گورستان نوهل
- تپه گلیک چای
- حمام تپه کوچک
- محوطه مراد دره سی
- محوطه علی بلاغ
- محوطه قوی بلاغی
- محوطه درمان قاباغی
- محوطه گلیک بوین
- تپه حمام بزرگ
- تپه آقلی داش
- تپه قلعه آق کند
- محوطه کمالی دوزوی
- گرگان تپه آق کند
- تپه چهل بلاغ کوچک
- تپه سلطان بلاغی
- تپه قوچی کندی
- و…
گرمابه‌های استان زنجان
- حمام فاضلی (واقع در خیابان خواجه نصیرالدین)
- حمام حاج ابراهیم
- حمام حاج داداش
- حمام حسینیه اعظم
- حمام حاج فیروز
- حمام سالارسلطانیه
- حمام فراش باشی
- حمام قوشا
- حمام یایان
- حمام میرلی
- حمام دلشاد
قلعه‌های استان زنجان
- برج و بارو زنجان
- قلعه بهستان
- قلعه تشویر
- قلعه پیرقشلاق
- قلعه قلتوق
- قلعه هورگی
- قلعه سعیدآباد
- قلعه سهرین
- قلعه مهر
- تپه تورپاق قلعه ارمغانخانه
- تپه قلعه (ضیاآباد)
- تپه قلعه ۱
- تپه قلعه ۲
- تپه قلعه آق کند
- تپه قلعه باشیز
- تپه قلعه تپه سی
- تپه قلعه چارخ‌آباد
- تپه قلعه قرخ قز
- تپه قلعه قره تپه
- تپه قلعه قندر قالو
- تپه قلعه گاور قبر
- قزلار قلعه سی
- قلعه سهرین
- قلعه قلتوق
- یاستی قلعه
چهار طاقی‌ها (آتشکده) استان زنجان
- چهار طاقی الزین
- چهار طاقی تشویر
- چهار طاقی گیلوان
- چهار طاقی پیرچم
- چهار طاقی گیلانکشه
اماکن زیارتی و امامزاده‌های استان زنجان
- امامزاده سید ابراهیم (ع)
- بقعه قیدار نبی (ع) شهرستان خدابنده شهر قیدار
- امامزاده زیدالکبیر
- امامزاده کهریز سلطانیه
- امامزاده قهار دوتپه
- امامزاده ابراهیم (سلطانیه)
- امامزاده حیدر (گیلوان)
- امام زاده عبدالله (صومعه بر)
- امام زاده محمد باقر کله سیران طارم
- امام زاده محمد ماهوری
- امام زاده یحیی صائین قلعه
- مقبره امام زاده اسماعیل شناط
- امامزاده عبدالخیر
- امام زاده محمد تقی
- امام زاده یعقوب صائین قلعه
- امام زاده عبدالله(کرسف)
- امام زاده مریم(کرسف)
مساجد تاریخی استان
مساجد تاریخی این استان عبارتند از:
شهرستان زنجان
- مسجد جامع زنجان
- حسینیه اعظم زنجان
- زینبیه اعظم زنجان
- مسجد چهل ستون
- مسجد خانم
- مسجد آقا سید فتح‌الله
- مسجد عباسقلی خان
- مسجد آقا کاظم
- مسجد یری بالا
- مسجد ولیعصر (ملا)
- مسجد میرزایی قائمی
- مسجد میرزائی نجفی
- مسجد شیخ علی
- مسجد اسحق میرزا
- مسجد شیخ فیاض
- مسجد دمیریه
مساجد شهرستان ابهر
- مسجد جامع ابهر
- مسجد جامع قروه
- مدرسه علمیه هیدج
شهرستان ایجرود
- مسجد جامع گلابر
شهرستان خدابنده
- مسجد جامع سجاس
- مسجد جامع خدابنده
- بقعه قیدار نبی
- مسجد امام محمد باقر(ع)
- حسینیه تاریخی کرسف ( حدود 400 ستا پیش توسط ملاقلی‌شیرازی احداث شد)
مراکز آموزش مهم استان زنجان
دانشگاه سراسری
- مرکز تحصیلات تکمیلی در علوم پایه زنجان
- دانشگاه زنجان
- دانشگاه علوم پزشکی زنجان
- دانشکده ی فنی ابهر (وابسته به دانشگاه زنجان)
- دانشکدهٔ پرستاری و مامایی ابهر
تربیت معلم
- مرکز تربیت معلم شهید بهشتی زنجان
- مرکز تربیت معلم الزهراء زنجان
دانشگاه فنی و حرفه‌ای
- آموزشکده الغدیر زنجان
- آموزشکده قائم زنجان
- آموزشکده اشراق قیدار
دانشگاه آزاد
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد خدابنده
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد هیدج
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد طارم
پیام نور
- دانشگاه پیام نور زنجان
- دانشگاه پیام نور ابهر
- دانشگاه پیام نور قیدار
- دانشگاه پیام نور ماهنشان
- دانشگاه پیام نور سلطانیه
- دانشگاه پیام نور آب بر (طارم)
- دانشگاه پیام نور خرمدره
- دانشگاه پیام نور ایجرود
- دانشگاه پیام نور صائین قلعه
علمی کاربردی
این استان 20 مرکز آموزش عالی علمی و کاربردی دارد.
- علمی کاربردی زنجان
- علمی کاربردی ابهر
- علمی کاربردی مینو واحد خرمدره
غیرانتفاعی
- مؤسسه آموزش عالی کار واحد خرمدره
- مؤسسه آموزش عالی صوفی رازی زنجان
- مؤسسه آموزش عالی روزبه زنجان
- مؤسسه آموزش عالی غیرانتفاعی صائب ابهر
- مؤسسه آموزش عالی غیرانتفاعی اثیرالدین ابهری ابهر
بیمارستان های استان زنجان
استان زنجان 140 واحد بیمارستانی و مراکز بهداشتی و درمانی دارد
- بیمارستان آیت‌الله موسوی زنجان
- بیمارستان ولیعصر زنجان
- بیمارستان شهید دکتر بهشتی زنجان
- بیمارستان ارتش زنجان
- بیمارستان امام حسین (ع) زنجان
- بیمارستان بهمن زنجان
- بیمارستان امید ابهر
- بیمارستان بو علی سینا خرمدره
- بیمارستان نور ولایت خرم دره (در حال ساخت)
- بیمارستان امدادی ابهر
- بیمارستان امیرالمؤمنین خدابنده
- بیمارستان شهدا آب بر
- بیمارستان رازی ماهنشان
آداب و رسوم
عزاداری روز هشتم ماه محرم، معروف ترین آیین مردم این استان است. یوم العباس نام دسته عزاداران حسینیه زنجان است. این مراسم به حدی باشکوه است که مردم از سایر استان ها نیز در آن شرکت می‌کنند.
یکی دیگر از آداب و رسوم جالب این استان، کادو بردن خانواده داماد در شب یلدا به منزل نوعروس ها است که این آیین، شبچره نام دارد. در شب یلدا سال بعد خانواده عروس نیز آیین را به جا می‌آورند.
جمع بندی
در این مقاله از https://iraniju.ir به بررسی جامع استان زنجان پرداختیم، شهرستان های آن را معرفی کردیم و جاهای دیدنی، سوغات و صنایع دستی آن را نیز معرفی کردیم.