فیزیوتراپی چیست؟ دکتر و متخصص فیزیوتراپیست کیست؟

فیزیوتراپی (Physiotherapy) یکی از شاخه های علم پزشکی است، که نقش بسزایی در توانبخشی، درمان و افزایش سطح تندرستی افراد دارد. از مهمترین مزایای مراجعه به فیزیوتراپیست میتوان به این مورد اشاره کرد، که با انجام درست فیزیوتراپی میتوان از بروز هرگونه آسیب جدی به افراد جلوگیری کرد.

فیزیوتراپی چیست؟

میتوان گفت فیزیوتراپی قسمتی از علم توانبخشی است، که نقش مهمی در مراقبت های سخت و وخیم دارد، و در زمینه های مدیریتی بیماری های سخت، حفظ راندمان های حرکتی، و موارد آموزشی به بیمار و مراقبت های پس از آن کاربرد دارد. یکی از مراکز خوب در این زمینه فیزیوتراپی در پاسداران است.

فیزیوتراپی می تواند در هر مرحله از زندگی افراد کمک کننده و نقش آفرین باشد، به طور مثال وقتی شخصی به علت بیماری، تصادف و یا هر علت دیگری، که ممکن است بخشی از توانایی های حرکتی و جسمی خود را از دست بدهد، برای بازگشت این توانایی ها، علم فیزیو تراپی با هدف بهبود کیفیت و افزایش سطح سلامتی این افراد نقش خود را به عنوان  یک کمک کننده ایفا می کند.

تعریف جهانی علم فیزیوتراپی

فیزیوتراپی به افراد کمک می کند تا سطح توانایی های خود را افزایش دهند، و یا برای افرادی که بیماری های پیشرونده همانند MS دارند، کمک می کند تا عملکردها و توانایی های خود را حفظ نمایند.

همینطور برای اشخاصی که ممکن است به هر علتی قسمتی از توانایی های خود را از دست داده باشند، توانایی ها و فعالیت های جایگزین پیدا کرده، و به اشخاص آموزش ها و مراقبت های ضروری، برای حفظ عملکردهای حرکتی را میدهد.

فیزیوتراپیست کیست؟

دکتر فیزیوتراپیست یا همان متخصص فیزیوتراپی کسی است، که بر تمام دانش های موجود در بدن انسان، فیزیولوژی، حرکت شناسی و بیماری ها، شناخت کافی داشته، و با در نظر داشتن شرایط روانی، فیزیکی، اجتماعی و عاطفی بیمار به آنها کمک می کند تا سطح کیفیت زندگی افراد بهبود یابد.

فیزیوتراپیست ها اشخاصی آموزش دیده اند، که به تمام بیماران در هر مرحله ای از زندگی، از شیرخوارگی تا دوران سالخوردگی، که در این دوران بخشی از توانایی ها و حرکت های آنها تحت تاثیر شرایط ضعیف و کم شده، کمک می نمایند. 

شرایط و عواملی که میتواند منجر به ضعف حرکتی در افراد شود عبارتند از:

• جراحت
• سالخوردگی
• بیماری
• شرایط سلامتی
• اختلالات عصبی
• مسائل مرتبط با وزن
• اتفاقات و دلایل محیطی
• تصادف و سانحه

فیزیوتراپیست در ابتدا بیماران خود را ارزیابی کرده، سپس با توجه به شرایط بیمار و یافته های پزشکی بعد از معاینه، برنامه درمانی بیمار را تعیین می کند. این افراد با توجه به اولویت بیمار اهداف را مشخص کرده، و راه کارهایی را برای مدیریت مشکلات به شخص بیمار ارائه می دهند.

ویژگی های لازم برای فیزیوتراپیست

فیزیوتراپیست نیازمند یک سری ویژگی های فردی است، که به او در رسیدن به یک نتیجه درمانی بهتر کمک می نماید. این ویژگی های می تواند شامل:

• روابط اجتماعی بسیار خوب
• صبوری
• و جلب اعتماد بیمار باشد.

اشخاصی که کار فیزیوتراپیستی انجام می دهند باید قدرت بدنی بالایی برای انجام فیزیوتراپی بیمار داشته باشند.  برخی از پوزیشن هایی، که به بیمار داده می شود، نیازمند وارد کردن نیروی زیادی برای کشش بافت آن ناحیه است.

نکات مهم در مراجعه به فیزیوتراپیست

این نکته را در نظر داشته باشید، که اگر بیماری خاص یا آسیب دیدگی جدی دارید، یک فیزیوتراپیست نمی تواند جایگزین یک پزشک متخصص باشد؛ و بهتر است با مراجعه به یک پزشک متخصص خود را درمان کنید.

 با مراجعه کردن به یک فیزیوتراپیست خوب امکان برگشت عملکرد کامل ناحیه درمانی به سرعت بالاتر خواهد رفت. پس اگر در اثر هر نوع عاملی مثلا تصادف یا غیره دچار ضعف حرکتی شده اید، حتما به یک فیزیوتراپ خوب مراجعه کنید.

شاخه های فعالیت فیزیوتراپ یا انواع فیزیوتراپی

یک فیزیوتراپیست می تواند در یکی از شاخه های زیر شروع به فعالیت کند، که در ادامه قصد داریم هر یک از این موارد را به صورت خلاصه برای شما شرح دهیم:

• بیماری های قلبی عروقی تنفسی
• فیزیوتراپی در بیماری های روماتیسمی و پوستی
• بیماری های مغز و اعصاب
• بیماری های ارتوپدی و آسیب های ورزشی
• فیزیوتراپی در سوختگی
• فیزیوتراپی در سلامت زنان
• فیزیوتراپی ارتوپدی
• فیزیوتراپی سالمندان
• فیزیوتراپی کودکان
• فیزیوتراپی دهلیزی
• فیزیوتراپی کف لگن

فیزیوتراپی بیماری های قلبی عروقی تنفسی

بیماری ها و مشکلات بسیار زیادی می تواند به طور مستقیم و یا غیر مستقیم بر روی سیستم قلبی عروقی و تنفسی فرد تاثیر گذار باشد.

فیزیوتراپیست با استفاده از آموزش هایی که به فرد بیمار می دهد مانند: روش صحیح تنفسی؛ حفظ فعالیت فیزیکی مناسب؛ کمک به خارج کردن ترشحات و روشهای مدیریت علائم و نشانه ها در بیمار، باعث افزایش سطح سلامتی سیستم قلبی عروقی بیمار می گردد.

“ادم لنفی” یکی دیگر از مشکلات رایج عروقی است، نقشی که فیزیوتراپی می تواند در کنار اقدامات پزشکی برای بیماری ادم لنفی داشته باشد، کاهش میزان تورم، کم کردن ریسک عفونتی و نرم شدن بافت فیبروتیک است.

فیزیوتراپی در بیماری های روماتیسمی

بیماری های روماتیسمی انواع مختلفی دارند، که در اینجا به سه نوع از شایع ترین آنها اشاره می کنیم:

• آرتروز
• پوکی استخوان
• آرتریت روماتوئید

فیزیوتراپیست ها با توجه به شرایط بیمار و میزان شدت بیماری از یک سری درمان های حرارتی، الکتریکی، درمان های دستی و همینطور حرکات و تمرینات مناسب برای به حداقل رساندن التهاب و سفتی، کاهش درد، بالا رفتن قدرت عضلانی و دیگر مشکلات بیماری استفاده می نمایند.

نقش فیزیوتراپ در درمان بیماری پوستی

متخصص های فیزیوتراپیست در بیماری های مانند پسوریازیس، جهت حفظ سلامت پوست از روشهای درمانی الکتروتراپی و اشعه ماورای بنفش استفاده می نمایند.

فیزیوتراپی در بیماری های مغز و اعصاب

وارد شدن آسیب به سیستم عصبی یک فرد می تواند مشکلات و عوارض زیادی به همراه داشته باشد، و ممکن است بر روی عملکرد شخص و اطرافیانش تاثیر گذار باشد.

 آسیب دیدن سیستم عصبی در افراد می تواند باعث ایجاد ضعف عضلات، تون عضلانی غیر نرمال، اختلال در راه رفتن، عدم حفظ تعادل و بسیاری از مشکلات دیگر گردد، که فیزیوتراپیست برای بهبود و مدیریت آن باید اقدامات لازم را انجام دهد.

برای آن دسته از افرادی که مشکلات نورولوژیکی دارند، این مشکلات می تواند ناتوانی هایی بسیار زیادی را برای فرد بیمار به دنبال داشته باشد، که حضور یک تیم توانبخشی برای کنترل کردن و مدیریت فرد به صورت نامحدود ضرورت دارد.

یک فیزیوتراپیست یک برنامه درمانی مناسب با توجه به شرایط جسمانی و بیماری فرد، و همینطور اطرافیانش تنظیم می نماید، که این برنامه باعث حفظ بهترین سطح عملکردی فرد بیمار شده، و یا فرایند پیشروی بیماری های نورولوژیکی را در بیمار کند می کند.

در این فیزیوتراپی به افرادی که دچار اختلالات و شرایط عصبی هستند کمک می شود مثل:

• آسیب مغزی
• آلزایمر
• مولتیپل اسکلروزیس
• فلج مغزی
• بیماری پارکینسون
• سکته مغزی
• آسیب نخاعی

هدف این درمان بالا بردن جوابدهی اندام، درمان فلجی و تقویت قدرت عضلات با کم شدن آتروفی عضلانی است.

فیزیوتراپی در بیماریهای ارتوپدی و آسیب های ورزشی

این نوع بیماری ها، سیستم عضلانی و اسکلتی را درگیر خود می نمایند، و می تواند باعث تعویض مفاصل، شکستگی ها و آسیب های تاندونی شود. هرکدام از این موارد دارای یک فرایند فیزیوتراپی مختص به خود هستند. به طور مثال بعد از تعویض نمودن مفصل زانو، فیزیوتراپیست با شناخت محل برش های ایجاد شده در جراحی و فرایند ترمیم بافت و موارد دیگر، محدودیت هایی را ممکن است بعد از جراحی برای فرد ایجاد شود را کاهش دهد، و باعث افزایش سطح سلامتی فرد گردد.

نقش فیزیوتراپی در سوختگی

سوختگی در افراد دارای درجات مختلفی است، که ممکن است در هر قسمتی از بدن اتفاق بیفتد. درمان و فیزیوتراپی با توجه به میزان سوختگی و وسعت آن کاملا متفاوت خواهد بود.

سوختگی یک سری عوارض را می تواند برای بیمار ایجاد کند مثل:

• مشکلات تنفسی در اثر استشمام گازهای سمی و دود
• به وجود آمدن اسکار
• تغییر شکل در مفاصل و متورم شدن مفصل و بافت های نزدیک به آن در صورت عدم درمان درست

در صورتی که فرد دچار سوختگی شدید شود، برای ادامه درمان باید به یک فیزیوتراپ مراجعه نماید.

اهداف فیزیوتراپی در سوختگی

• حفظ کردن دامنه ی حرکتی مفاصل و پیشگیری از ایجاد هرگونه تغییر شکل در مفاصل
• پاکسازی راه های هوایی
• بازگشت به حداکثر عملکرد فردی
• حفظ کردن طول طبیعی بافتها در هنگام فیزیوتراپی
• کم کردن اسکار و به حداقل رساندن آن
• حفظ قدرت عضلانی 

در این روش از تحریک الکتریکی، درمان های دستی، فشرده سازی و مراقبت از زخم برای درمان استفاده می نمایند.

فیزیوتراپی و سلامت زنان

بارداری در زنان علاوه بر تغییرات در قسمت های مختلف بدن مشکلاتی را نیز برای برخی از خانم ها به دنبال دارد.

فیزیوتراپیست در این مورد می تواند به خانم های باردار کمک نماید، و یک سری آموزش ها و مراقبت های لازم و ضروری در هنگام بارداری، زایمان و پس از آن را به خانم های باردار ارائه دهد. این نوع آموزش ها با توجه به شرایط فردی بیمار تعیین می گردد، و باعث می شود تا برخی از مشکلات اسکلتی عضلانی، که گاهی اوقات همراه با بارداری در شخص نمایان می شود شناسایی شده، و درمان آن هرچه زودتر صورت بگیرد.

فیزیوتراپی ارتوپدی

در این نوع فیزیوتراپی، آسیب های اسکلتی عضلانی مثل استخوان ها، رباط ها، فاسیا، عضلات و تاندونها قابل درمان هستند. فیزیوتراپی ارتوپدی برای افرادی که دچار مشکلاتی مثل رگ به رگ شدن، شکستگی، جراحی، توانبخشی و مشکلات مزمن پزشکی شدند، مناسب تر است. در این روش با انجام هر یک از تمرینات قدرتی، حرکت های مفصلی، درمان دستی و دیگر روش ها درمان شکل می گیرد.

فیزیوتراپی سالمندان

این نوع فیزیوتراپی می تواند بر روی بیماران سالمندی که براساس شرایط سنی و یا بیماری، از عملکرد های فیزیکی و تحرکشان کاسته شده است تاثیر گذار باشد.

این شرایط می تواند شامل:

•  پوکی استخوان
• آلزایمر
• آرتروز
• تعویض مفصل ران
• بی اختیاری
• و اختلالات تعادلی باشد.

در این روش به افراد سالخورده کمک می شود، که با کاهش درد و با افزایش سطح کیفیت جسمانی، حرکت یا قدرت فرد را تا حداقل ممکن بازیابی شود.

در موارد بی اختیاری، که بیشتر در آقایان سالمند و سالخورده دیده می شود، فیزیوتراپیست برای کمک به افزایش کنترل فرد به تقویت عضلات کفن لگن می پردازد.

فیزیوتراپی کودکان

این دسته از فیزیوتراپی بر روی نوجوانان، کودکان و نوزادان، بر اساس شرایط جسمی یا ذهنی که دارند مثل فلج مغزی، تاخیر در رشد، تورتیکولی، اسپینا بیفیدا و غیره موثرتر خواهد بود.

فیزیوتراپی دهلیزی

این روش برای درمان مشکلات تعادلی، که علت آن میتواند بیماری های گوش داخلی باشد، مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع فیزیوتراپی شامل چندین تکنیک و تمرین دستی است، که باعث بازگشت هماهنگی های طبیعی و تعادل در بیمار می گردد.

فیزیوتراپی کف لگن 

این نوع فیزیوتراپی با انجام و آموزش یک سری حرکات در کف لگن به درمان بی اختیاری، درد لگن، فوریت ادرار در زنان و مردان، خصوصا افراد سالخورده می پردازد.

مراکز فعالیت فیزیوتراپیست ها

متخصصین فیزیوتراپی یا فیزیوتراپیست ها در برخی مواقع جهت ادامه درمان به منازل بیماران مراجعه می نمایند، و  همچنین در مراکز زیر به فعالیت می پردازند:

• کلینیک ها
• مراکز توانبخشی
• بیمارستان ها
• خانه سالمندان
• مراکز ورزشی پزشکی
• مطب های پزشکی شخصی
• دفاتر شخصی

چه افرادی نیاز به فیزیوتراپی دارند؟

فیزیوتراپی در زمینه هاو بخش های مختلفی کاربرد دارد، به همین دلیل افرادی که برای درمان به فیزیوتراپی مراجعه می نمایند دارای مشکلات یکسانی نیستند. این افراد می تواند یک کودک، یک جوان ورزشکار و یا یک فرد سالخورده و پیر باشد.

مهمترین دلایل مراجعه بیمار برای فیزیوتراپی عبارتند از:

• تجویز بریس یا اسپلینت
• کنترل کردن مدفوع و ادرار
• آموزش و یادگیری نحوه استفاده از عضو مصنوعی 
• آموزش نحوه استفاده درست از عصا و واکر
• کاهش درد
• بازگشت توانایی های جسمی و حرکتی بعد از تصادف، جراحی و یا سکته مغزی
• بالا رفتن سطح توانایی فرد سالخورده برای حفظ تعادل و راه رفتن
• جلوگیری از برخی ناتوانی ها یا جراحی ها
• جلوگیری از آسیب های ورزشی و یا کمک به بهبود و ترمیم آنها
• بالا بردن توانایی های جسمی و حرکتی فرد

تکنیک ها و روش های درمانی در فیزیوتراپی

این حرفه همانند باقی حرفه ها دارای یکسری لوازم و ابزار مورد نیاز است. استفاده از هریک از این ابزار ها بستگی به شرایط جسمی و بیماری فرد دارد، در ابتدا شرایط بیمار سنجیده می شود، و سپس با توجه به شرایط بیمار، از لوازم و ابزار مورد نیاز برای درمان فرد استفاده می گردد.

مهمترین چیزی که در جعبه ابزار یک فیزوتراپ وجود دارد تصمیم گیری فرد فیزیوتراپیست است، که از چه نوع برنامه درمانی استفاده نماید، و برای استفاده از این برنامه از چه راهکارها و تکنیک هایی برای درمان بیمار استفاده کند. 

در فیزیوتراپی چند روش درمانی وجود دارد:

• تمرین درمانی
• منوال تراپی
• الکتروتراپی
• هیدروتراپی

تمرین درمانی در فیزیوتراپی

مهمترین و اولین تکنیک در فیزیوتراپی تمرین درمانی است.

به عبارتی دیگر، فیزیوتراپیست با در نظر گرفتن شرایط فردی هر بیمار یک سری تمرینات و حرکات را برای بالا بردن دامنه حرکتی، بهبود حرکت، افزایش قدرت عضلات، بالا رفتن سطح کیفیت مفاصل را با توجه به ناحیه ای از بدن، که نیازمند فیزیوتراپی است طراحی کرده و به فرد بیمار آموزش می دهد، که چگونه این حرکات و تمرینات را به عنوان برنامه درمانی خود انجام دهد، این حرکات می تواند شامل حرکتهای ورزشی خاص، ماساژ و آب درمانی باشد.

منوال تراپی

دومین روش منوال تراپی است، که ممکن است هنگام انجام یکی از تمرینات فیزیوتراپی استفاده شود.

فیزیوتراپیست موظف است، که با استفاده از دستان خود یک سری تکنیک ها و روش های دستی، موبیلیزیشن و ماساژ را بر روی قسمتی از بدن بیمار که نیازمند درمان است، انجام دهد. این کار باعث ایجاد قدرت و دامنه حرکتی بیشتر در فرد بیمار می شود.

تکنیک های منوال تراپی یا درمان دستی به نسبت سایر تکنیک ها مثل الکترو تراپی، لیزر تراپی، مگنت تراپی و سوزن خشک در درمان اختلالات سیستم عضلانی اسکلتی و همین طور سیستم عصبی بسیار موثر است. در این روش فرد بیمار بر روی تخت دراز کشیده و فیزیوتراپیست با توجه به شرایط فردی بیمار کار خود را شروع می نماید، و فشارهایی را با استفاده از دستان خود به قسمت مورد نظر وارد می کند.

الکتروتراپی

یکی دیگر از تکنیک های فیزیوتراپی الکتروتراپی یا عبارتی دیگر استفاده از جریان های مغناطیسی، الکتریکی، لیزر، اولتراسوند است. هریک از این موارد ویژگی های منحصر به فردی را دارند. این روش بسیار کاربردی بوده، و در تسکین درد بیمار عملکرد بسیار بالایی دارد.

یکی از رایج ترین کاربردهایی که این جریان ها دارد تحریک عضله یا تحریک پوست و عصب است، که این روش درد را کاهش داده و باعث بهبود التهاب می گردد و بیمار نتیجه بهتری از درمان خود می گیرد.

هیدروتراپی 

هیدروتراپی  یک روش درمانی برای تقویت استخوان ها، مفاصل، عضلات و همچنین بهبود آسیب های جسمی به حساب می آید. هیدروتراپی یک نوع فیزیوتراپی در آب است، که اشخاص آسیب دیده و ورزشکاران با توجه به نوع مشکلشان از یک سری حرکات اصلاحی و ورزشی در داخل آب استفاده می نمایند.

آب درمانی برای رفع خستگی، کاهش گرفتگی عضلات و استرس بسیار مفید است. تمام این حرکات اصلاحی و ورزشی باید توسط یک فیزیوتراپیست تعیین شود.

در بعضی موارد می توانید با مشورت گرفتن از یک پزشک این حرکات را در سونا، جکوزی و یا وان حمام انجام دهید.

تجهیزات مورد استفاده آب درمانی در فیزیوتراپی

• ویرپول
• استخر
• انواع وان

فیزیوتراپی در منزل

خدمات فیزیوتراپی در منزل برای بیمارانی مناسب است، که به دلیل بیماری و یا میزان آسیب وارد شده، در راه رفتن با مشکل مواجه هستند، و همین طور برای افراد سالخورده که مراجعه کردن به کلینیک برای آنها سخت و دشوار است. این نوع فیزیوتراپی باعث می شود این افراد روند درمان سریع تری را به دنبال داشته باشند.

برخی از دستگاه های فیزیوتراپی و تجهیزات مثل اولتراسوند، دستگاه جریان های تنس، لیزر پرتوان، fes و فارادیک پرتابل هستند، و فیزیوتراپیست ها به راحتی می توانند برای درمان افراد بیمار، این دستگاها و تجهیزات را به خانه بیاورند.

مدت زمان لازم برای فیزیوتراپی

در فرایند فیزیوتراپی با توجه به نوع بیماری، مدت زمان آن نیز تغییر پیدا می کند، که در ادامه به بررسی آن می پردازیم.

مدت زمان لازم برای فیزیوتراپی در بیماران نورولوژی

در این بیماران ممکن است مدت زمان فیزیوتراپی نسبت به سایر بیماران طولانی تر شود. به این دلیل که بیماران نورولوژی مشکلات حرکتی بیشتری نسبت به دیگر بیماران دارند، و زودتر دچار خستگی می شوند. برای فیزیوتراپی این دسته از افراد باید زمان بیشتری اختصاص داده شود.

مدت زمانی که باید برای فیزیوتراپی این بیماران در نظر گرفت، در کمترین حالت 1 الی 2 ساعت و نیم دقیقه است. 

مدت زمان لازم برای فیزیوتراپی بیماران ارتوپدی

در بیمارانی که دارای مشکلات کمتر و مشکلات ارتوپدی مانند کمردرد، گردن درد، شکستگی و دیگر مشکلات هستند، مدت زمان مورد نیاز برای هر جلسه فیزیوتراپی، 45 تا 1 ساعت و نیم دقیقه است، و احتمال بسیار کمی دارد، که این مدت زمان بیشتر شود.

ممکن است که در نسخه ی تجویزی پزشک برای بیمار، لیزر تراپی، مگنت تراپی و موارد دیگری نیز وجود داشته باشد، که انجام هر یک از این موارد باعث می شود مدت زمان جلسه به 1 ساعت و نیم دقیقه یا بیشتر از آن برسد.

در مواردی که بیمار نیاز به درای نیدلینگ(سوزن خشک) یا تمرینات درمانی با دست باشد، و یا این تمرینات از میزان تعیین شده بیشتر طول بکشد، مدت زمان فیزیوتراپی نیز بیشتر خواهد شد.

به صورت کلی این مدت زمان برای بیماران ارتوپدی جهت فیزیوتراپی، 1 تا 1 ساعت و 15 دقیقه در نظر گرفته می شود.

تعداد جلسات فیزیوتراپی

تعداد جلسات بستگی به تشخیص پزشک و مشکل فرد دارد.

به طور معمول پزشکان و متخصصان، فیزیوتراپی را در 10 جلسه برای بیمار تجویز می کند، در صورتی که بیمار بهبود کاملی از این 10 جلسه نداشته باشد، این تعداد جلسات بیشتر خواهد شد.

یک گروه از پزشکان این جلسات را در 5 جلسه برای درمان بیمار می نویسند، که این مختص افرادی است که مشکل بسیار جدی ندارند.

در بیشترین حالت تعداد جلسات فیزیوتراپی 10 جلسه بوده، و در موارد خیلی کمی 15 تا 20 و یا 30 جلسه در یک نسخه برای بیمار تجویز شده است.

به طور کلی فیزیوتراپی، برای تمام بیماران در 10 جلسه صورت می پذیرد، و در صورت نیاز به فیزیوتراپی مجدد، پزشک بیمار باید ادامه درمان را تشخیص دهد.

• به طور مثال برای بیمارانی که محدوده دامنه حرکتی و یا مشکلات شکستگی دارند، این جلسات می تواند به تعداد 20 یا 30 جلسه هم برسد.
• برای افرادی که دارای کمردرد هستند، این احتمال وجود دارد، که تعداد جلسات درمان به 15 یا 20 جلسه هم برسد.
• برای بیمارانی که دارای مشکلات نورولوژیکی هستند، مثل سکته مغزی با توجه به مشکل و شرایطی که بیمار دارد، ممکن است این جلسات به  20 یا 30 جلسه و در نهایت به 50 یا 60 جلسه هم برسد.

به طور کلی تعداد این جلسات به شرایط و شدت آسیب دیدگی در بیمار بستگی دارد.

فواید فیزیوتراپی در بیماران

فواید فیزیوتراپی به علت درمان بستگی دارد که شامل:

• دوری از جراحی
• جلوگیری از سقوط
• بهبود حرکت و تحرک
• به دست آوردن سلامتی پس از سکته مغزی 
• افزایش حفظ تعادل
• افزایش سطح سلامتی بیمار پس از ضربه یا آسیب وارد شده
• کاهش نیاز به داروهای تجویزی (مواد افیونی) و مدیریت درد  
• مدیریت کردن مشکلات پزشکی در ارتباط با سن

عوارض فیزیوتراپی در بیماران

فیزیوتراپی امری ضروری پس از جراحی یا جراحت است.

فیزیوتراپیست، با به کارگیری از روش هایی همانند اولتراسوند و تحریک الکتریکی به بهبودی بیمار و کاهش درد کمک می نماید.

پیاده روی، ورزش، حرکات حفظ تعادل و استفاده از راه پله موجب بازگشت استقلال بیمار می گردد.

ولی به هر حال در دوره درمانی که برای بیمار در نظر گرفته شده است این امکان وجود دارد، که یکسری عوارض جانبی برای بیمار ایجاد گردد. ضروری است که این عوارض را در طول درمان رفع نمایید، و جز در موارد ضروری، با پزشک تماس نداشته باشید.

مهم ترین عوارض فیزیوتراپی عبارتند از:

• احساس درد
• تورم
• فقدان نتیجه گیری
• مسائل روانی- عاطفی

احساس درد

درد یکی از مهمترین عوارض جانبی در فیزیوتراپی است، که ممکن است در طول درمان آن را تجربه کنید. این درد احتمال دارد با بهبودی و همینطور توانبخشی بیشتر شود، و باعث از دست دادن انگیزه و سر در گمی در بیمار برای ادامه درمان شود. لازم است که در این موارد با پزشک و درمانگر خود مشورت کنید، تا از روشهای جایگزین برای به حداقل رساندن درد، در ادامه درمان استفاده نمایید.

فیزیوتراپیست برای کاهش درد، 30 دقیقه قبل از درمان به شما استفاده از داروهای مسکن را پیشنهاد می دهد.

سرما، گرما یا درمان های سطحی بعد از یک جلسه مطابق با دستور فیزیوتراپیست، می تواند باعث کاهش درد در بیمار شود.

تورم 

یکی دیگر از عوارض فیزیوتراپی در بیماران تورم است. درمانگر برای تقویت عضلات، تاندون ها و ربات ها ممکن است نیروی زیادی را به آنها وارد نماید، و در این حالت احتمال دارد، که آن ناحیه با تورم به درمان فیزیوتراپیست جواب بدهد.

ایجاد تورم باعث بروز محدودیت های عملکردی و درد اضافی در بیمار می شود. با فیزیوتراپیست خود در مورد استفاده از روش های درمانی، مثل استفاده از یخ یا استفاده از گرما و سپس سرما برای کنترل درد مشورت نمایید، که آیا تاثیری در کاهش درد و تورم در ناحیه درمانی و  بهبود گردش خون دارد یا خیر.

فقدان نتیجه گیری

فیزیوتراپی مانند هر روش پزشکی دیگری، ضمانتی برای رفع کامل و بهبود علائم در طول درمان نیست. از آنجایی که این مورد باعث می شود فرد انگیزه خود را ازدست بدهد، احتمال دارد که خواهان توقف و عدم شرکت در جلسات فیزیوتراپی شود.

در صورتی که قصد دارید قبل از کامل شدن طول درمان، فیزیوتراپی را رها کنید، این احتمال بسیار است، که در طولانی مدت این دردها بیشتر شود، و ناحیه تحت درمان مجددا آسیب ببیند. پس ضروری است، که درمان خود را ادامه دهید.

درمانگر ممکن است که نحوه درمان را بر روی اهداف شما تنظیم نماید، و یا ممکن است آموزش هایی را در رابطه با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی برای آسان کردن نتیجه درمان و بهبود سطح کیفیت به شما آموزش دهد.

مسائل روانی- عاطفی

در طول درمان ممکن است استرس روانی عاطفی زیادی را تجربه کنید. پیشرفت ضعیف، درد، تعداد جلسات بیشتر از حد معمول، و همینطور زمانی های طولانی که شما برای درمان خود صرف کرده اید، می تواند در برنامه های شما تاثیر گذار باشد. در این مورد بهتر است، که با دوستان و خانواده صحبتی داشته باشید، و در صورتی که نیاز به کمک اطرافیان در مراقبت از کودک، حمل ونقل و تهیه غذا هستید از آنها کمک بگیرید، تا شما بتوانید با خیالی آسوده بر روی درمان خود تمرکز نمایید.

در صورتی که به دلیل بیماری با آسیبی که به شما وارد شده، امکان بازگشت به کار را ندارید، می توانید از یک مشاوره شغلی کمک بگیرید تا همراه شما در طول درمان باشد.

فعالیت در طول درمان باعث کنترل استرس، و بدست آوردن کنترل موقعیت فردی می شود، و به شما در تغییراتی که با آن روبرو هستید، هم در کوتاه مدت و هم دراز مدت کمک می نماید. 

چه بیماریهایی با فیزیوتراپی قابل درمان است؟

• مدیریت درد
• آسیب های ورزشی
• سوختگی ها و بیماری های پوستی
• بیماری های سیستم قلبی عروقی و تنفسی
• بیماری های مرتبط با اختلالات عصبی، محیطی
• بیماری های وابسته با کار و شغل
• بیماری ها و اختلالات اسکلتی عضلانی

تجهیزات ارزیابی در فیزیوتراپی

• ترمومتر
• گوشی پزشکی
• اف ام اس FMS
• چکش رفلکس
• پد اسکوپ
• صفحه شطرنجی
• شاقول
• وای بالانس Y balance 
• گونیامتر
• انواع اسپلینت بریس
• انواع باندهای کشی

مدالیته های فیزیوتراپی

در فیزیوتراپی، در طول درمان شما ممکن است از یک سری تجهیزات و دستگاها استفاده شود، که هر کدام از اینها یک مدالیته هستندکه عبارتند از:

• هات پک یا گرما (Hot pack)
• کرایوتراپی یا سرما درمانی
• امواج فوق صوت یا اولتراسوند 
• فونوفورزیس (phonophoresis)     
• تنس Tens یا (Trans Cutaneous Electrical Stimulation) 
• یونتوفورزیس (Iontophoresis)
• درمان با نور
• درمان با اشعه لیزر laser (  Light Amplification Stimulation by Emission Radation)
• نوارهای کینزیولوژی یا (K-Tape)

هات پک یا گرما (Hot pack)

در این مدالیته، فیزیوتراپیست از یک سری حوله های گرم و مرطوب بر روی ناحیه ای که قرار است، درمان بر روی آن صورت بگیرد استفاده می نماید.

گرما اثرات مفیدی می تواند در بدن شما داشته باشد که شامل :

1. آزاد سازی و شل شدن عضلات سفت
2. آرام شدن و relax بافته های آسیب دیده و التهاب دار
3. کاهش درد 
4. افزایش قطر رگ های خونی

در این صورت جریان خون در ناحیه تحت درمان بیشتر شده، و تعدادی مواد سمی مثل ماده درد یا پروستاگلاندین ها، که موجب جذب گلبولهای سفید شده، از این طریق از جریان خون خارج می گردند. 

 به طور کلی Hot pack در بیماران اسپاسم (انقباض عضلانی ) یا افرادی که عضلات آنها در اثر کشش زیاد دچار پارگی های جزئی شده اند، و همینطور برای افرادی که دارای درد مفاصل هستند، بسیار مفید خواهد بود.

کرایوتراپی یا سرما درمانی

در این نوع مدالیته، از یک سری ژل های یخ زده استفاده می نمایند. کرایو تراپی جهت درمان التهاب و درد استفاده می شود. در این مدالیته، این ژل های یخی را با استفاده از یک حوله نمدار و مرطوب به دور نواحی آسیب دیده شده می بندند.

کرایو تراپی یا سرما درمانی می تواند باعث سرد شدن پوست و کاهش حرارت در عضله و بافت های آسیب دیده در بیمار گردد.

به طور کلی کرایوتراپی یا سرما درمانی چند مزایا برای بیمار دارد:

1. کاهش درد و التهاب
2. به حداقل رساندن حرارت درون بافت ها که در کاهش التهاب بسیار موثر خواهد بود.

سرما درمانی باعث به حداقل رساندن جریان خون و کم شدن ورم در ناحیه تحت درمان می گردد، پس در نتیجه بیمار تورم و درد بسیار کمتری را در حین درمان احساس می نماید.

یک روش دیگری از سرما درمانی وجود دارد، که در این روش از ماساژ یخ، برای ماساژ بافت آسیب دیده استفاده می نمایند.

بنابراین باید به این نکته توجه کنیم، که اگر این ماساژ یخی بیشتر از 3 دقیقه طول بکشد، ممکن است به پوست ناحیه تحت درمان آسیب وارد نماید.

امواج فوق صوت یا اولتراسوند 

در این مدالیته، از امواج با فرکانس بالا یا پایین برای درمان بیماران در فیزیوتراپی استفاده می نمایند. این نوع امواج از رگ ها و بافت ها رد شده، و با وارد شدن به درون عضله باعث گرم شدن عمقی عضله می گردد، و در نتیجه باعث آزاد سازی و relax شدن بافت ها در عضله می شود.

این روش می تواند در محکم شدن عضلات و درمان اسپاسم مفید و مثمر ثمر واقع شود. علاوه بر آن، باعث گشادی رگ ها با ایجاد گرما شده، و جریان خون در آن ناحیه بهبود می بابد.

استفاده از این روش می تواند روند درمان سریعتری را برای بیمار ایجاد کند.

فونوفورزیس phonophoresis 

این نوع مدالیته نوع دیگری از اولتراسوند است. در فونوفورزیس مواد ضد التهابی و درمانی مثل دگزامتازون، از طریق پوست با استفاده از امواج به بافتهای عمقی پوست نفوذ می کند. در این مدالیته دارو را درون ژل می ریزند، سپس بر روی بافت آسیب دیده قرار داده، و با استفاده از التراسونیک به زیر پوست انتقال داده می شود.

تنس Tens

تنس در فارسی به معنی تحریک الکتریکی از طریق پوست است. در این مدالیته، از تعدادی الکترود در نواحی التهاب و درد استفاده می شود، بعد از قرار دادن این الکترودها روی پوست، دستگاه را روشن کرده و به الکترودها وصل می نمایند. در این حالت جریان الکتریکی از یکی الکترودها شروع شده، و به الکترود دیگری انتقال می یابد، از پوست عبور کرده، و باعث تحریک ناحیه التهابی می گرددد.

یونتوفورزیس (Iontophoresis)

در این مدالیته، یک سری داروهای ضد التهاب در محل درد، و روی پوست قرار داده می شود، این داروها از راه امواج الکتریکی به زیر پوست (داخل تاندون ها، عضلات و لیگامان ها) نفوذ می کنند.

با این روش می توان داروهای ضد التهاب بسیاری را وارد لیگامان، تاندون ها و عضلات کرد.

تفاوت دو روش فونوفورزیس با یونتوفورزیس در این است، که در روش فونوفورزيس از موج های اولتراسوند جهت انتقال دارو ها استفاده می گردد. ولی در روش یونتوفورزیس از یک جریان الکتریکی جهت انتقال داروها استفاده می نمایند.

درمان با نور

در این روش از یکسری طیف های نوری مانند: یک لامپ رنگی بنفش برای تولید نور ماوراء بنفش، و از یک لامپ قرمز برای تولید نور ماوراء قرمز استفاده می نمایند. این نورها باعث می شود، که بافت های عمقی پوست گرم شده، و التهاب و درد ناحیه آسیب دیده کاهش یابد.

درمان با اشعه لیزر laser 

 امروزه  لیزر کاربردهای مختلفی در همه زمینه ها از جمله فیزیوتراپی دارد. در فیزیوتراپی از لیزر، برای افزایش متابولیسم سلولی و برای سریع تر شدن روند درمان بیمار استفاده می گردد. لیزر از طریق طول موج مخصوص و تعیین شده ای که تولید می کند، به بافت آسیب دیده تابانده می شود.

نوارهای کینزیولوژی یا (K-Tape)

نوارهای کینزیولوژی، درمان های جدیدی هستند، که در طول درمان ورزشکاران در فیزیوتراپی به وجود آمده است.

در این روش نسبتا جدید، در اطراف ناحیه آسیب دیده نوارهایی بسته می شود، که در بالا رفتن جریان خون، بهبود کار عضلات و بالا رفتن جریان خون بسیار موثر هستند.

البته این نوع روش درمانی بسیار جدید بوده، و با قطعیت نمی توان در مورد آن اظهار نظر کرد.

از این نوار در قسمت های مختلف بدن از جمله:

• شانه ها
• زانوها
• مچ ها
• آرنج
• و ساق قدامی استفاده می گردد.

نتیجه گیری

در این مقاله از ایرانیجو به بررسی جامع فیزیوتراپی و نقش آن در بهبود سطح زندگی افراد پرداختیم. و انواع فیزیوتراپی و روشهای درمانی را شرح دادیم.