استان سیستان و بلوچستان کجاست؟ معرفی شهرها

استان سیستان و بلوچستان بعد از کرمان، دومین استان پهناور در ایران می باشد که در جنوب شرقی کشور واقع است؛ و یکی از بزرگترین مراکز صید ماهی و میگو به شمار می رود. مرکز این استان، زاهدان است که از طریق راه آهن با میرجاوه و پاکستان در ارتباط می باشد. همچنین از طریق کران، به راه آهن سراسری ایران نیز متصل می باشد. در ایرانیجو به معرفی سیستان و بلوچستان و ویژگی های آن می پردازیم.

سیستان و بلوچستان کجاست؟

استانی در جنوب شرقی ایران که با مساحت مساحت ۱۸۱٬۷۸۵  دومین بزرگترین استان ایران است.

این استان از نظر ترانزیتی و بازرگانی موقیعت ویژه ای دارد و همچنین جاذبه های طبیعی و تاریخی متعددی نیز در آن وجود دارد که برای گردشگران نیز جذاب است.

با اینکه در این استان معادن بزرگی کشف شده است اما به دلیل عدم توسعه کافی عموما هنوز یک استان توسعه یافته نشده است.

لوکیسن سیستان روی نقشه گوگل مپ

در تصویر زیر لوکیشن استان به خوبی مشخص است و با کلیک بر روی آن میتوانید در نقشه گوگل جزییات کاملتری را مشاهده کنید.

مختصات جغرافیایی استان

از نظر جغرافیایی این استان با دو کشور افغانستان و پاکستان هم مرز است و همچنین به دریا دسترسی دارد که باعث شده است جایگاهی شاخص داشته باشد.

استان سیستان و بلوچستان:

• از شرق با کشور پاکستان و افغانستان
• از غرب با استان کرمان
• از شمال با استان خراسان جنوبی
• از جنوب با دریای عمان

مرز مشترک دارد.

نقشه استان سیستان و بلوچستان

در نقشه زیر شهرهای سیستان و بلوچستان به خوبی مشخص شده اند:

نامگذاری سیستان و بلوچستان

در گذشته، سیستان با نام های “سجستان” یا “سکستان” به معنی سرزمین قوم سکا، شناخته شده بود که بعدها به سیستان تغییر پیدا کرد. 

قوم سکا حدود 2500 سال پیش از میلاد، به حاشیه رود هیرمند آمدند، که نام قدیمی زرنج یا زرنگ را به سکستان تغییر دادند. 

زمین هایی که در آن دوران با تپه هایی از ماسه های روان و رسوبات دریایی شکل گرفته بود، قسمتی از آن در مسیر رودخانه هیرمند واقع بود. به تدریج آب رودخانه کاهش پیدا کرد و به آن تپه ها، خشکی های دیگری نیز افزوده شد. پس دو آبادی به نام های ناصرآباد (شهر ناصر) و حسین آباد، به یکدیگر متصل شدند و آبادی بزرگتری را تشکیل دادند که در سال 1314 آن را زابل، یعنی مرکز سیستان، نامگذاری کردند؛ در نهایت نام سیستان به بلوچستان اضافه گردید. 

برای این که بدانیم بلوچستان چگونه نامگذاری شد، باید بدانیم که این منطقه در گذشته، ماکا نام داشت که ایالت چهاردهم ایران در دوران امپراتوری هخامنشی محسوب میشد. نام این منطقه به تدریج به مکران تغییر پیدا کرد، و در زمان نادرشاه افشار، به نام بلوچستان شناخته شد. 

ویژگی های سیستان و بلوچستان

• مرکز: زاهدان
• جمعیت: 2775014 نفر
• آب و هوا: گرم و خشک و گوناگونی اقلیمی
• زبان: بلوچی
• گویش: سیستانی
• مناطق مختلف: کوهستانی، جنگلی، باتلاقی
• موقعیت: راهبردی بازرگانی و ترانزیتی
• کشاورزی و باغبانی: دارای میوه های استوایی و گرمسیری
• جاذبه ها: تاریخی و طبیعی

تاریخچه سیستان و بلوچستان

در شهرستان سراوان تپه ای سنگی وجود دارد که در گذشته با نام کوه مهرگان، شناخته شده بود و در قدیم، در زمان های معینی مردم در آنجا آتش روشن میکردند و مراسم اهورا مزدا را به جا می آوردند.

همچنین در آن منطقه، سنگ نگاره هایی به چشم می خورد که به دوران شکار و قبل از پیدایش زبان برمیگردد. بیشتر این آثار تاریخی قبل از اسلام از بین رفته اند و تنها چیزی که امروزه دیده می شود، خرابه ای بیش نیست.

سرزمین سیستان یک سرزمین اساطیری است که در کتاب اوستا، یازدهمین سرزمین آفریده شده توسط اهورا مزدا می باشد. علاوه بر آن، این سرزمین، به عنوان زادگاه رستم دستان (قهرمان حماسی شاهنامه) نیز، یاد شده است.

همچنین سیستان، به پهلوانان اسطوره مثل گرشاسب (یکی از نوادگان کیومرث)، زال، سام و…نیز نسبت داده شده است. 

استان سیستان و بلوچستان در قدیم، با نام “نیمروز” نیز شناخته می شد. 

مشکلات اصلی سیستان

در استان سیستان و بلوچستان، به دلیل کشف منابع طبیعی و معدن های بزرگ، صنایعی به وجود آمد که نه تنها موجب پیشرفت این استان نشد، بلکه آن را با مشکلاتی از قبیل زیر روبرو کرده است:

• فقر
• مشکلات تحصیلی
• محرومیت ها و نبود امکانات  اولیه برای تحصیل
• نبود امکانات  ورزشی و تفریحی 
• کمبودهای بهداشتی و درمانی ( 10 شهر این استان، بیمارستان ندارد)
• کمبود آب آشامیدنی ( برخی برای استفاده از آب آشامیدنی باید 4 کیلومتر مسافت طی کنند)

شهرستان های سیستان و بلوچستان

استان سیستان و بلوچستان به طور کلی دارای 26 شهرستان می باشد که اگر آن را به دو منطقه سیستان و بلوچستان تقسیم کنیم، پس شهرستان ها به سرح ذیل می باشند:

منطقه سیستان (شمال استان)

1. زابل
2. زهک
3. نیمروز
4. هامون
5. هیرمند

منطقه بلوچستان (جنوب استان)

1. زاهدان
2. میرجاوه
3. خاش
4. سراوان
5. ایرانشهر
6. نیکشهر
7. چابهار
8. سرباز
9. راسک
10. تفتان
11. دشتیاری کنارک
12. دلگان
13. مهرستان
14. سیب وسوران
15. بمپور
16. قصر قند
17. فنوج
18. گلشن
19. لاشار
20. زرآباد
21. دوست محمد

تقسیمات کشوری سیستان و بلوچستان

در جدول زیر میتوانید تقسیمات کشوری این استان را مشاهده کنید.

ردیف	نام شهرستان	مرکز شهرستان	سال تاسیس	مساحت(کیلومترمربع)	جمعیت مرکز شهرستان ۱۳۹۵	جمعیت شهرستان ۱۳۹۵
۱	زاهدان	زاهدان	۱۳۱۶	۳۰٬۷۱۶	۵۸۷٬۷۳۰	۶۷۲٬۵۸۹
۲	ایرانشهر	ایرانشهر	۱۳۲۶	۱۶٬۶۴۸	۱۱۳٬۷۵۰	۲۵۶٬۳۱۴
۳	چابهار	چابهار	۱۳۲۶	۲٬۴۷۵	۱۰۶٬۷۳۹	۲۰۳٬۲۹۳
۴	زابل	زابل	۱۳۱۶	۳۴۴	۱۳۴٬۹۵۰	۱۶۵٬۶۶۶
۵	سراوان	سراوان	۱۳۲۶	۷٬۹۷۴	۶۰٬۰۱۴	۱۶۲٬۰۳۵
۶	نیک‌ شهر	نیک ‌شهر	۱۳۶۹		۱۷٬۷۳۲	۱۴۸٬۰۰۴
۷	خاش	خاش	۱۳۱۶	۱۴٬۶۴۰	۵۶٬۵۸۴	۱۲۹٬۶۴۵
۸	راسک	راسک	۱۳۷۹	۵٬۱۶۸	۱۰٬۱۱۵	۹۴٬۸۹۱
۹	سرباز	سرباز	۱۳۹۸	۵٬۴۰۰	۲٬۰۲۰	۹۱٬۲۷۴
۱۰	سیب و سوران	سوران	۱۳۸۶	۷٬۱۵۷	۱۳٬۵۸۰	۸۵٬۰۹۵
۱۱	دشتیاری	نگور	۱۳۹۸	۵٬۶۳۸	۵٬۶۷۰	۷۹٬۹۱۱
۱۲	کنارک	کنارک	۱۳۸۴		۴۳٬۲۵۸	۷۸٬۰۱۲
۱۳	زهک	زهک	۱۳۸۴	۸۰۲	۱۳٬۳۵۷	۷۵٬۴۱۹
۱۴	مهرستان	مهرستان	۱۳۸۷	۶٬۴۱۹	۱۲٬۲۴۵	۷۰٬۵۷۹
۱۵	فنوج	فنوج	۱۳۹۲	۴٬۰۸۴	۱۳٬۰۷۰	۶۹٬۱۶۱
۱۶	دلگان	گلمورتی	۱۳۸۶	۱۱٬۵۳۴	۱۰٬۲۹۲	۶۷٬۸۵۷
۱۷	هیرمند	دوست‌ محمد	۱۳۸۶	۱٬۰۱۲	۶٬۶۲۱	۶۳٬۹۷۹
۱۸	قصرقند	قصرقند	۱۳۹۱	۵٬۳۹۵	۱۱٬۶۰۵	۶۱٬۰۷۶
۱۹	بمپور	بمپور	۱۳۹۷	۳٬۴۸۳	۱۲٬۲۱۷	۶۰٬۵۷۷
۲۰	نیمروز	ادیمی	۱۳۹۱	۹٬۷۱۴	۳٬۶۱۳	۴۸٬۴۷۱
۲۱	میرجاوه	میرجاوه	۱۳۹۱	۶٬۰۵۴	۹٬۳۵۹	۴۵٬۳۵۷
۲۲	تفتان	نوک‌ آباد	۱۳۹۸	۴٬۷۳۶	۵٬۲۶۱	۴۴٬۱۷۶
۲۳	هامون	محمد آباد	۱۳۹۱	۴٬۹۸۷	۳٬۴۶۸	۴۱٬۰۱۷
۲۴	لاشار	اسپکه	۱۴۰۰		۴٬۷۱۹	۳۳٬۹۷۸
۲۵	گلشن	جالق	۱۳۹۹	۵٬۳۰۰	۱۸٬۰۱۵	۲۹٬۶۲۶
۲۶	زرآباد	زرآباد	۱۴۰۰		۴٬۰۰۳	۲۰٬۱۹۷

سوغات سیستان و بلوچستان

کسانی که به این استان مسافرت میکنند میتوانند به همراه خود موارد زیر را بعنوان سوغات ببرند:

• ماهی
• میگو
• شیرینی لندور
• سوزن‌ دوزی
• سکه دوزی
• آیینه دوزی
• سفالگری

صنایع دستی سیستان و بلوچستان

از مهمترین صنایع دستی این استان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• سوزن دوزی (شهرستان ایرانشهر)
• خامه دوزی (روستاهای زابل)
• پریوار دوزی (شهرستان ایرانشهر)
• حصیر بافی (نیک شهر)
• سفالگری (شهرستان ایرانشهر)
• سیاه ‌دوزی (شهرستان خاش) 
• سکه دوزی و آیینه‌  (جهیزیه اغلب دختران استان)

غذاهای محلی

از جمله معروفترین غذاهای محلی سیستان و بلوچستان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• کشک زرد
• اوجیزک زابلی
• آبگوشت سیستانی

اقامتگاه های سیستان و بلوچستان

اگر قصد سفر به سیستان را دارید، میتوانید برای اقامت در این استان از مراکز اقامتی زیر استفاده کنید:

• هتل استقلال
• هتل جهانگردی زاهدان
• هتل امین زاهدان
• هتل بین المللی لاله
• هتل لیپار
• هتل سپید
• اقامتگاه‌ بوم گردی منزلاب
• اقامتگاه بومگردی کلبه آرامش 

آداب و رسوم سیستان و بلوچستان

• جشن گرفتن عید نوروز، عید قربان و عید فطر و بازدید از اقوام و خویشاوندان پس از عید
• در دوران نامزدی، در عیدهای نوروز، قربان و فطر، داماد به خانه عروس دعوت شده، و پس از مهمانی می بایست یک گوسفند و مبلغی را تحت عنوان عیدی به خانواده عروس تقدیم کند.
• درست کردن شیرینی چلبک در اعیاد مذهبی و بردن آن به قبرستان
• رقص شمشیرکه، از قدیمی ترین رقص های حماسی در این منطقه

مکان های دیدنی سیستان و بلوچستان

• شهر سوخته زابل
• آرامگاه سید غلام رسول
• مسجد فیض الرحمان
• گورستان جن تیس
• قبرستان هفتاد ملا
• قلعه چهل دختران زابل
• قلعه ناصری ایرانشهر
• قلعه رستم زابل
• خانه شمس
• خانه ابویی زاهدان
• ساختمان قدیمی تلگرافخانه چابهار
• قلعه بمپور
• قلعه سه کوهه
• موزه پست و ارتباطات زاهدان
• دهانه غلامان
• ارگ جلال آباد زابل (ارگ خان ملک کیانی)
• کاروانسرای نصرت آباد
• ارگ محمدحسین خان نارویی
• دره نگاران
• قلعه مچی

سخن پایانی

در این مقاله از ایرانیجو به معرفی سیستان و بلوچستان و شهرستان های آن پرداختیم، نگاهی به مشکلات و غذاهای سنتی و آداب و رسوم این استان داشتیم. شما نیز میتوانید تجارب خود از این استان را زیر همین پست کامنت کنید و با ما به اشتراک بگذارید.