محله زرگنده تهران: بررسی صفر تا 100 زرگنده، هرآنچه نیاز است بدانید
محله زرگنده تهران یکی از محله های جنوب تجریش است که جزو منطقه 3 شهرداری تهران است و از همان سال های ابتدایی استقرار سفارتخانه‌ها در تهران، عمارت تابستانی کارکنان سفارت روسیه بود؛ در ادامه به بررسی کامل با این محله می پردازیم.
محله زرگنده کجاست؟ زرگنده منطقه چند است؟
محله زرگنده در سه کیلومتری جنوب تجریش قرار دارد. زرگنده در منطقه 3 تهران واقع شده است.
این محله از جمله محله های تاریخی شهر تهران به شمار میرود و در گذشته ای نه چندان دور، بعنوان روستایی در شمال شهر ری به شمار میرفت؛ که حدود 3 هزار نفر جمعیت داشت. به مرور زمان با گسترش شهرنشینی، زرگنده نیز به بافت شهری تهران پیوست.
از آنجا که سفارت روسیه در این منطقه واقع شده بود ییلاق کارکنان روس بشمار می رفت.
یکی از کوچه های معروف این محله، کوچه قنات است که روبه روی مسجد جامع می باشد و به دلیل وجود قنات که آب شرب ساکنین این محله را تامین می کرد به کوچه قنات شهرت یافته بود.
این کوچه به دلیل داشتن پله های فراوان و خانه هایی که بافت قدیمی خود را همچنان حفظ کرده است، توانسته محله زرگنده را در اذهان زنده نگه دارد.
زرگنده دارای مسیلی است که از نهرهای جاری از دامنه البرز به سمت تهران به وجود آمده است.
این مسیل از سر پل تجریش شروع می شود و با گذر از محله پل رومی و الهیه به زرگنده وارد می شود و بعد از آن به محله های میرداماد و خیابان های رودبار شرقی و سیدخندان ختم می شود.
مسیل منطقه الهیه به محله زرگنده در نزدیکی سفارت روسیه قرار دارد که در زمان های قدیم رودخانه بزرگی بود و باغ های منطقه را آبیاری می کرد.
دلیل نام گذاری محله زرگنده
نام زرگنده با خود یک روایت تاریخی را به همراه دارد؛ نقل است که زرگنده در حقیقت زرکنده بوده است.
محله زرگنده به بخش محله پایین و محله بالا تقسیم شده است و به دلیل اینکه بخش بالایی روی تپه قرار داشت و به امکانی همچون بانک و مراکزی برای نگهداری پول واموال مردم دسترسی نداشت، مردم شبانه به کوه های آنجا می رفتند و پول و طلاهای خود را در آنجا دفن می کردند.
بعد از مدتی افرادی دیگر به این مکان رفتند و آن پول ها و طلاها را پیدا می کردند و می بردند و به بدین صورت اصطلاحا می گفتند فلانی از تپه ها زرکنده است.
وجه تسمیه و یا دلیل نام گذاری این محله، به کشف کوزه ها و سکه های موجود در تپه ها مربوط می شود.
توصیف دهخدا درفرهنگ نامه خودا از زرگنده: «قصبه اي است از بخش شميران شهرستان تهران که در سه هزارگزي جنوب تجريش و بر سر راه تهران تجريش و متصل بقلهک واقع است و در حدود ۴۰۰۰ سکنه دارد. مقر تابستاني سفارت روسيه شوروي در اين قصبه واقع است.
به هر روي زرگنده محله ي بكر، خوش نشين، با آب و هواي مطبوع و دل انگيز، در برگيرنده مردماني مومن و معتقد به ولايت اهل بيت عليهم السلام و زيبا مي باشد و صد البته كه وجود مقبره مبارك امام زاده اسمعيل در آن به آن صفا و رونقي ويژه داده است.»
تاریخچه محله زرگنده تهران
این محله در زمان گذشته یکی از روستاهای شمال شهر‌ری بوده است که حدودا 3000 سکنه را در خود داشته است.
پس از گسترش تهران و با توجه به قانون های شهرداری ها در سال 1334 چندین محله از جمله زرگنده، محله ده ونک، محله اختیاریه، محله رستم آباد و محله قلهک به یکی از سکونت گاه های اصلی منطقه 3 تهران تبدیل شد و کم کم بافت شهری این منطقه ایجاد شد.
درهمین سال ها هم در کنار زمین های مسکونی، زمین های کشاورزی هم برای زراعت بود که پس از چندین سال با ایجاد سفارت روسیه در نزدیکی محله زرگنده اکثر ساکنین محله مهاجران روسی بودند که از این محله برای ییلاق کارکنان سفارت استفاده می کردند.
در زمان های قدیم سه اتفاق تاریخی مهم در محله زرکنده اتفاق افتاد
1- یکی از مهم ترین دلایل شهرت این محله وجود سفارت روسیه در این منطقه بود که در آن زمان سفارتخانه روسیه یکی از مهم ترین سفارت های شهر تهران بشمار می رفت.
2- در زمان ورود مجهادین به شهر تهران محمدعلی شاه قاجار از کاخ سلطنتی خود فرار کرد و به سفارت روسیه پناه برد.
3- در پارک محله زرکنده قبر خانمی است که در ایران برای اولین بار در ایران کشف حجاب کرد پس از پیروزی انقلاب اسلامی مردم قبر وی را تخریب کردند و فقط تکه سنگی از آن قبر باقی مانده است.
زرگنده شمالی، زرگنده جنوبی
زرگنده دو بخش دارد که یکی با قدم زدن دربخش های شمالی دیده می شود؛ دسترسی بسیار خوبی به خیاباهایی همچون الهیه و جردن دارد و از شلوغی های شهری دور است، مغازه و کسبه هم کم دیده می شود و فقط صدای ماشین هایی که در تنگی کوچه و خیابان در رفت و آمدند جلب توجه می کنند.
نمای دیگری از آن زمانی نمایان می شود که شیب محله را به سمت سرازیری می روید و شاهد شلوغی و رفت و آمدهای بیشتری خواهید شد.
زندگی ساده دانشجویی و کارگری بخش جنوبی محله با شلوغی های ناشی از رفت و آمدها در کوچه های با بخش شمالی کاملا متفاوت است .
در بخش شمالی زرگنده می توانید خانه باغ هایی 500 هزار متری با سکنه دو یا سه نفر مشاهده کنید. در مقابل بخش جنوبی که با سکنه 5 یا 6 نفره زیر یک سقف زندگی می کنند قابل قیاس نیست .
بافت انسانی محله زرگنده تهران
بافت شهری این محله منطم و دارای کوچه های کم عرض است. محله زرکنده دارای ساختاری مسکونی- اداری است که کاربری های تجاری بسیار زیادی دارد.
در ساعات اداری در این محله ترافیک بسیارزیادی دیده می شود.
هسته اصلی این محله دارای بافت اجتماعی- فرهنگی بسیار متفاوتی است که از تراکم ساختمانی فشرده برخوردار است .
مهم ترین خیابان این محله با نام خیابان ظفر شناخته می شود که به لحاظ سکونت استاندارد است؛دارای خانه های نوساز با متراژ بالا که از بافت فرهنگی یکدست برخوردار است.
محدوده جغرافیایی محله زرگنده تهران
- محله زرگنده از سمت شمال به بزرگراه صدر، تونل نیایش و طبقه دوم بزرگراه صدر
- از سمت شرق به خیابان دکتر شریغتی
- از سمت جنوب به خیابان دستگردی
- از سمت غرب به بزرگراه مدرس و خیابان صبا غربی ختم می شود.
ایستگاه اتوبوس و تاکسی در محله زرگنده
محله زرگنده به ایستگاه های مترو، اتوبوس و تاکسی دسترسی بسیار خوبی دارد .
می توانید از خیابان شریعتی به وسیله تاکسی به سمت تجریش و یا حتی جنوب تهران بروید.
نزدیک ترین ایستگاه های اتوبوس به این منطقه در خیابان شریعتی قرار دارند.
نزدیک ترین ایستگاه مترو به محله زرگنده تهران
- ایستگاه مترو تجریش
- ایستگاه مترو قلهک
- ایستگاه مترو شریعتی
- ایستگاه مترو صدر
برای استفاده از مترو می توانید از جنوب محله زرگنده به محله قلهک نزدیک شوید و از این ایستگاه مترو استفاده کنید.
برای رفت و آمد بین شمال و جنوب تهران می توانید از ایستگاه خط 1 مترو(تجریش- کهریزک) استفاده کنید.
بعبارتی برای محله زرگنده نزدیک ترین ایستگاه مترو، ایستگاه مترو قلهک و ایستگاه مترو صدر می باشد.
محدوده طرح ترافیک در محله زرگنده
محله زرگنده در محدوده طرح ترافیک زودج و فرد قرار ندارد.
اماکن مهم محله زرگنده تهران
- سینما فرهنگ
- کافه رستوران عربی مدئن
- رستوران پلاک
- رستوران شبهای شیراز
- رستوران ستاره قلهک
بوستان های محله زرگنده تهران
- بوستان زرگنده
- بوستان نونهالان
- بوستان رودکی
لیست مساجد محله زرگنده تهران
- مسجد امام حسن عسگری: تهران، زرگنده، تونل آرش
- مسجد امیرالمومنین زرگنده: تهران، زرگنده، خ دانشگر، خ عطاری، مقدم
- مسجد المهدی: تهران،زرگنده، خ دلیری، خ دولت شادشرقی
- مسجد صاحب الزمان: تهران، زرگنده، خ دستگردی
- مسجد حضرت ابوالفضل: تهران، زرگنده، خ دستگردی، خ عمرانی
- مسجد فاطمی: تهران، زرگنده، خ دستگردی، خ عمرانی
- مسجد حجت: تهران، محله زرگنده، خیابان امامزاده، خیابان شکرآبی
- حسینیه: تهرن، محله زرگنده، خیابان دلیری
- مسجد حضرت حمزه سیدالشهدا: شهر تهران، محله زرگنده، بزرگراه صدر
- مسجد امام محمدتقی: تهران، زرگنده، خیابان دکتر شریعتی
لیست مدارس محله زرگنده تهران
- مدرسه مهدا متوسطه دوره اول دخترانه غیردولتی: تهران، زرگنده، کوی امامزاده، پلاک 7
- مهدکودک و پیش دبستانی مهر و لبخند
- دبستان دخترانه غیردولتی دین و دانش
- دبستان پسرانه فرهنگ
- مدرسه ابتدایی پسرانه غیردولتی مهرفرهنگ
- پیش دبستانی و دبستان پارسا
نگین سبز محله زرگنده
در این محله بقعه متبرکه امامزده اسماعیل قرار دارد که بعبارتی نگین سبز زرگنده بشمار می رود. نسبت ایشان به امام زین العابدین می رسد .
جمع بندی:
در این مقاله از سایت ایرانیجو ، به بررسی و معرفی محله زرگنده در منطقه 3 شهر تهران پرداختیم، امکانات و ویژگی های این محله تاریخی را بررسی کردیم.
امیداوریم که شما عزیزان نیز با ارسال نظرات خود و بیان مطالب مفیدی که مد نظر است ما را در تکمیل تر کردین این مقاله یاری کنید. اگر مطلبی را نیاز میدانید که به این مقاله اضافه شود لطفا در بخش نظرات در زیر همین مقاله برای ما ارسال کنید، تا به این مقاله اضافه گردد.
منابع
