تاج محل کجاست؟ داستانش چه بود؟ بهترین زمان بازدید از بنا

یکی از زیباترین و خاص ترین مکان ها در کشور هند تاج محل است. که به نگین هندوستان در سراسر دنیا شهرت یافته است. معماری بی نظیر آن از بزرگترین دست آورد های هندی و اسلامی در تمام دنیا است. در این مکان راز های بسیار زیادی دفن شده است که حس کنجکاوی تمام گردشگران را تحریک می کند. در ادامه با ایرانیجو همراه شوید تا با داستان این مکان و تمام شگفتی های آن آشنا شویم.

تاج محل کجاست؟

بنای تاج محل ताज महल ، یکی از باشکوه‌ ترین بناهای جهان است که در شهر آگرای هند واقع شده است. این بنا به دستور شاه جهان، امپراطور گورکانی هند، برای همسر سوم محبوبش، ممتاز محل، ساخته شد. ممتاز محل همسر پادشاه بوده که نام اصلی و ایرانی آن ارجمند بانو است. او  زنی ایرانی بود که در سال 1631 فوت کرد و شاه جهان برای ابراز عشق و احترام به او، ساخت این بنا را آغاز کرد. این مکان در مرکز باغ وسیعی در کرانه جنوبی رودخانه یامونا، در ایالت اوتار پرادش هند، و در نزدیکی شهر آگره قرار دارد. داستان عشقی ای که در پشت ساخت این مکان وجود دارد و میزان جذابیت معماری آن باعث شده که مورد توجه بسیاری از گردشگران از سراسر جهان شود.

بنای تاج محل

تاج محل مکانی بسیار رویایی و خاص است که به عبارتی نوعی نماد برای این کشور محسوب می‌شود. این بنا از عجایب هفت‌گانه جدید دنیا به شمار می‌آید و از آن به‌عنوان یکی از معروف ترین بناهای موجود در جهان نام می‌برند. این عمارت مرمرین چشم‌ نواز، با ترکیبی از معماری ایرانی، گورکانی و اسلامی شکل گرفته است.

این بنا، آرامگاه شاه جهان، پنجمین امپراتور هند، و همسر ایرانی‌اش، ارجمند بانو بیگم، مشهور به ممتاز محل است. آن در فاصله سال‌های 1632 تا 1647 میلادی، به دستور شاه برای عشق حقیقی اش ساخته شد. این بنای باشکوه و منحصربه‌ فرد، سالانه میلیون‌ها گردشگر را از سراسر جهان به خود جذب می‌کند.

 شما می توانید ساعت ها در این مکان بنشینید و داستان های عاشقانه را گوش دهید و از معماری خاص اسلامی این بنای بی نظیر لذت ببرید. در اصل این بنای بسیار عجیب نمادی از عشق جاودانه در سراسر جهان است که به یکی از بی نظیر ترین معماری های جهان است.

داستان تاج محل

تاج محل، بنای خاص و ماندگاری است که داستان عشقی جاودان را روایت می‌کند. عشقی که در آتش فراق سوخت، اما چون ققنوس از خاکستر خود برخاست و نمادی از جاودانگی شد. به همین دلیل شکوه و عظمت تاج محل را نه تنها در معماری چشم‌نواز آن، بلکه در داستان عاشقانه‌ای که بر آن بنا شده است، می‌توان یافت. رابیندرانات تاگور، فیلسوف و شاعر فقید هندی، در وصف تاج محل می‌گوید: تاج محل، گوهر درخشان عشق است که در دل هند می‌درخشد.

این سخن تاگور، به خوبی بیانگر اهمیت داستان عاشقانه این مکان است. داستانی که سالیان سال است قلب‌ها را تسخیر کرده و آن را به نمادی از عشق جاودان تبدیل کرده است.

این عشق با ازدواج شهاب الدین شاه جهان گورکانی، پنجمین امپراتور هند، فرزند جهانگیر شاه با ارجمند بانو، دختر اشراف‌ زاده‌ ای ایرانی، آغاز شد.

شاه جهان در 15 سالگی و قبل از نشستن بر تخت سلطنت، با ارجمند بانو ازدواج کرد. این ازدواج، آغازی بر عشقی بود که تا پایان عمر او ادامه داشت.

بانو ارجمند

ممتاز محل یک زن بسیار زیبا بود که فرزند یمین‌الدوله آصف خان که از خانواده شاه اسماعیل صفوی بود و به تازگی وزیر جهانیگر خان، یعنی پدر شاه جهان شده بود. خواهر یمین‌الدوله نیز بانوی بسیار باوقار و زیبا به نام ملکه نور جهان بود همسر جهانگیر خان و نامادری شاه جهان بوده است.

ارجمند بانو، همسری مهربان و فداکار بود و در کنار شاه جهان، نقش مهمی در اداره امپراتوری گورکانی ایفا می‌کرد. او همچنین، مادر چهارده فرزند او نیز بود. این بانوی زیبا همسر محبوب شاه بعد از سلطنت همسرش، ملکه اعظم گورکانی شد.

 شاه جهان، علاوه بر توجه و امتیازات خاص، به او اعتماد بی‌ حد و مرز داشت. به‌ واسطه برتری ارجمند بانو در ظاهر و شخصیت، شاه جهان او را «ممتاز محل» لقب داد و 18 سال عاشقانه با او زندگی کرد. ثمره عشق و زندگی این دو، 14 فرزند بود که تنها هفت یا هشت نفر از آن‌ها زنده ماندند و بزرگ شدند.

افراد تاریخدان در کتاب های خود از عشق و علاقه این دو نفر متن های بسیار زیادی نوشته اند. آنها می گویند عشق این دو فرد بسیار افسانه ای و خاص بوده به طوری که تحمل دوری یک دیگر نا نیز نداشته اند. حتی این پادشاه در تمامی سفر ها و یا جنگ هایی که میرفت نیز همسر خود را همراه خود می برد.

داستان مرگ بانو ارجمند

در یکی از این سفر ها که برای جنگ با حاکم افغانی دکن بود، پادشاه همراه همسر خود عازم سفر می شود. در وسط جنگ و شلوغی، به پادشاه خبر می دهند که هرچه سریع تر خودش را به بانو برساند، زیرا او دارد 14 امین فرزند او را به دنیا می آورد اما امیدی به زنده ماند خود او نمی باشد.

هنگامی که شاه جهان به همسر خود می رسد، بانو ارجمند از پادشاه دو در خواست و در واقع وصیت داشت. مکالمه دقیق آن دو در اصل این گونه بوده است:

شاها، من به زودی از این دنیا خواهم رفت. در ایام محبوسی شما، همدرد شما بودم. حال که خداوند پادشاهی را به شما بخشیده است، من با حسرت از این دنیا می‌روم.

شاه جهان، که از شنیدن این سخنان بسیار ناراحت شده بود، پرسید: بیگم صاحب، چه وصیت‌هایی دارید؟

ممتاز محل پاسخ داد:

خداوند به شما چهار پسر و چهار دختر داده است. این برای نام و نشان شما کافی است. نباید اجازه دهید که نسل‌های بعدی با هم جنگ و جدل داشته باشند. وصیت دوم او این بود: برای من آرامگاهی بسازید که در دنیا بی‌نظیر و شگفت‌ انگیز باشد. 

شاه جهان، که از عشق بی‌پایان همسرش به او شگفت‌زده شده بود، هر دو وصیت او را پذیرفت.

پادشاه عاشق پیشه گورکانیان، پس از مرگ همسر محبوبش، ممتاز محل، در غم او سوگوار شد. او به قدری از مرگ ممتاز محل متأثر شده بود که موهایش در مدت کوتاهی سفید شد.

داستان عاشقانه تاج محل

پادشاه پس از اندکی تسلی خاطر، به وصیت‌های همسرش عمل کرد. او چهار پسر و چهار دختر داشت و بنابراین، وصیت ممتاز محل مبنی بر جلوگیری از جنگ و نزاع بین فرزندانش را پذیرفت. همچنین، به وصیت دوم ممتاز محل، مبنی بر ساخت آرامگاهی بی‌نظیر و شگفت‌انگیز، جامه عمل پوشاند. او ساخت تاج محل را آغاز کرد و این بنای زیبا، پس از 20 سال، به عنوان نمادی از عشق جاودان شاه جهان به ممتاز محل، به پایان رسید.

پس از مرگ ممتاز محل، شاه جهان حدود 35 سال دیگر زندگی کرد. او 8 سال آخر عمر خود را در حبس به دستور پسرش، اورنگ زیب، سپری کرد. گفته می‌شود که شاه جهان، از پنجره کوچک زندان خود، به تاج محل چشم می‌دوخت و با معشوق از دست رفته خود نجوا می‌کرد.

با گذشت قرن‌ها، همچنان این بنای شگفت‌انگیز و منحصربه‌ فرد، همچنان بر فراز جاذبه‌های گردشگری هند می‌درخشد. این عمارت، صرفا یک آرامگاه و یادبودی تاریخی نیست، بلکه نمادی از عشقی جاودان و نامیرا است.

تاج محل، در سال 1983 میلادی، به عنوان جواهر هنر اسلامی در هند و یکی از شاهکارهای تحسین شده میراث جهانی، در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. این بنا، یکی از زیباترین بناهای جهان است و سالانه میلیون‌ها گردشگر را از سراسر جهان به خود جذب می‌کند.

بخش‌های مختلف تاج محل

این مکان یکی از بلندترین بناهای تاریخی هند است که 73 متر ارتفاع دارد. در ادامه با ایرانیجو همراه شوید تا با برخی از بخش آن آشنا شویم.

• ورودی مجموعه
• مقبره
• مسجد
• مهمانخانه
• موزه
• باغ

ورودی مجموعه

دروازه روضه، ورودی مجموعه است که با شکوه و جلالی وصف‌ ناپذیر، هر بیننده‌ای را به تحسین وا می‌دارد. این دروازه، با ارتفاعی حدود 30 متر، نصف ارتفاع ساختمان اصلی تاج محل است و با نقش و نگارهای شگفت‌انگیزی مزین شده است.

در حاشیه دروازه روضه، آیاتی از قرآن کریم بر سنگ سیاه حکاکی شده است. این آیات، به زیبایی و ظرافت خاصی نوشته شده‌اند و جلوه‌ای روحانی به بنا بخشیده‌اند.

مقبره

اصلی‌ ترین بخش مجموعه مقبره های آن است و در انتهای باغ قرار دارد. مقبره، شکوه و جلالی وصف‌ناپذیر، تاج محل را به تاج مرمری هند تبدیل کرده است.

زیباترین بخش آن نیز گنبدی است که بر بالای آن قرار گرفته است. این گنبد، با ارتفاعی حدود 35 متر، بر روی سازه‌ای هفت متری قرار دارد و به دلیل طراحی خاصش، گنبد پیازی نامیده می‌شود.

در قسمت فوقانی گنبد اصلی، یک میله طلاکاری شده وجود داشت که از عناصر تزئینی هندی و ایرانی ساخته شده بود. این میله طلایی، بعدها در اوایل قرن 19 میلادی با میله‌ای برنزی و طلاکاری شده، جایگزین شد.

مسجد

فضای داخلی مسجد، همانند دیگر مساجد جهان اسلام، دارای محراب و منبر است. در روزهای خاص، مسلمانان ساکن آگرا برای عبادت به این مسجد می‌آیند. 

این مسجد ظرفیت حضور 570 نمازگزار را دارد و نزد مسلمانان آگرا از اهمیت بالایی برخوردار است. گفته می‌شود زمانی که جسد ممتاز محل به آگرا رسید، به‌طور موقت در کنار دیوار غربی مسجد به خاک سپرده شد تا پس از ساخت مکان مناسب به آنجا انتقال دهند.

مهمانخانه

بنای مهمان‌خانه، از سنگ قرمز ساخته شده است و معماری آن، با 3 گنبد زیبا، یک ایوان بزرگ در وسط و 2 ایوان در طرفین، طراحی شده است. 4 گنبد کوچک نیز بر فراز بخش‌های انتهایی مهمان‌خانه قرار دارد.

برخی بر این باورند که مهمان‌خانه، در گذشته به‌ عنوان مهمان‌ سرا از آن استفاده می‌شده و برخی دیگر نیز معتقدند که این بنا، به‌عنوان نقاره‌خانه مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

موزه

 ساختمان کوچکی درون این بنا وجود دارد که موزه نام دارد. این موزه در بخش غربی باغ‌های تاج محل واقع شده است و همه روزه برای بازدیدکنندگان باز است.

درون آن نیز می‌توان مجموعه‌ ای از ظروف، سکه‌ها و طلاهای تاریخی را مشاهده کرد که از دوره‌های مختلف تاریخی به جا مانده‌اند. همچنین، نقاشی‌های معماری تاج محل نیز در این موزه نگهداری می‌شوند که اطلاعاتی ارزشمند در مورد ساخت و ساز این بنای تاریخی ارائه می‌دهند.

باغ

درون این بنا باغ ای وجود دارد که از چهار بخش تشکیل شده است که با مسیرهای باریک به 16 باغچه تقسیم شده‌ اند. این باغچه‌ها، با گل‌ها و گیاهان زیبا تزئین شده‌اند و فضایی سرسبز و دل‌انگیز را ایجاد کرده‌اند.

در مرکز باغ، حوضی بزرگ به نام حوض کوثر قرار دارد. این حوض، از آب رودخانه یامونا تغذیه می‌شود و مکانی مناسب برای استراحت و آرامش است.

 تاریخچه

تاج محل، بنایی به شدت خاص و باستانی است که حدود 3 قرن و نیم قدمت دارد. مراقبت‌های بسیاری که از این بنا صورت گرفته اما باز هم دچار تغییر و تحولاتی شده است. گفته می‌شود که روزگاری در باغ آن گل‌ها و گیاهان فراوانی وجود داشته که با کاهش قدرت امپراتوری گورکانی، رو به کاهش رفته است. 

زمانی که هند مستعمره انگلستان شد، امپراتوری بریتانیا منظره اصلی تاج محل را تغییر داد و به چمن‌کاری‌های رسمی شهر لندن نزدیک کرد.

گذر زمان و اثرات آلودگی هوا نیز از دیگر عواملی هستند که بر تاج محل تأثیر گذاشته‌ و درخشش سنگ مرمر سفید آن را کاهش داده است. با وجود این مراقبت‌ها، در سال‌های اخیر، تغییر رنگ مرمر سفید تاج محل به وضوح قابل مشاهده است. 

بهترین زمان بازدید از تاج محل

بازدید ازر این بنای بسیار خاص در تمامی فصل ها جذاب و مناسب می باشد. اما در از اواسط ماه مهر تا آخر فروردین ماه بهترین زمان برای دیدن آن و گردش درون بنا است.

هنگامه طلوع فجر و ساعات ابتدایی صبح، تاج محل، با نور ملایم خورشید، جلوه‌ای روحانی و راز آلود پیدا می‌کند. حین این زمان، تاج محل مانند نگینی در میان تاریکی شب می‌درخشد و زیبایی‌اش را به رخ می‌کشد.

در زمان غروب آفتاب با نور طلایی خورشید، جلوه‌ای رویایی و افسانه‌ای پیدا می‌کند. در این زمان، تاج محل، مانند قصری در سرزمین خیال می‌درخشد و هر بیننده‌ای را به تحسین وا می‌دارد.

زیر نور ماه کامل، نیز با نور سفید و درخشان ماه، جلوه‌ای جادویی و اسرارآمیز پیدا می‌کند. در این زمان، تاج محل، مانند نگینی در میان تاریکی شب می‌درخشد و زیبایی‌اش را به رخ می‌کشد.

کلام آخر

تاج محل از زیباترین بنا های کشور هند است که جز عجایب هفت گانه جهان نیز می باشد. این بنا برای یاد بود یک دختر ایرانی توسط دستور همسر او، شاه جهان ساخته شده است.